Lưu giữ nghề đan ghế mây ở Bản Xèo

LCĐT - Chiếc ghế mây nhỏ bé từ lâu trở nên thân quen trong đời sống sinh hoạt của bà con các dân tộc Lào Cai, nhưng chắc hẳn, ít ai biết những công đoạn để làm ra một chiếc ghế mây cầu kỳ và vất vả thế nào.

Theo lời giới thiệu, chúng tôi tìm đến thôn Cán Tỷ, xã Bản Xèo, huyện Bát Xát để tìm hiểu về chiếc ghế mây - vật dụng giản dị của nhiều gia đình ở vùng cao Lào Cai. Được sự dẫn đường của một cán bộ xã, chúng tôi tới nhà anh Phàn Phù Thàng, 1 trong 5 hộ có nghề làm ghế mây ở thôn. Khi chúng tôi đến cũng là lúc gia đình anh Thàng đang bắt đầu thực hiện những công đoạn đầu tiên để làm ghế mây.

Anh Phàn Phù Thàng và vợ tranh thủ đan ghế mây lúc nông nhàn.
Anh Phàn Phù Thàng và vợ tranh thủ đan ghế mây lúc nông nhàn.

Mặc dù, vừa làm anh Thàng vừa trò chuyện với chúng tôi, nhưng các bước thực hiện vẫn rất nhanh nhẹn và chính xác. Anh bảo: Nguyên liệu chính để làm ghế mây là cây mây, do vậy, chúng tôi phải đi cả ngày trời để vào rừng tìm. Những cây mây càng già, thân càng to sẽ được lựa chọn hàng đầu. Theo những người làm ghế có kinh nghiệm, để có thể khai thác và sử dụng, cây mây phải có tuổi thọ từ 2 năm trở lên, như vậy mới đảm bảo độ bền và độ dài của sợi mây. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng ngày càng tăng, nên mây ngày càng khan hiếm. Nhiều lúc không tự đi lấy được, tôi và các hộ làm ghế mây trong thôn phải mua ở một số xã lân cận, thậm chí phải đặt mua từ Lai Châu về mới đủ nguyên liệu để làm ghế phục vụ nhu cầu của khách tiêu dùng.

Công đoạn đầu tiên và cũng là quan trọng nhất khi làm ghế mây là tạo khung cho chiếc ghế. Cây mây có đặc tính cứng nên sẽ rất khó uốn, vì vậy người làm ghế phải hơ mây qua lửa cho dẻo rồi mới thực hiện các công đoạn uốn khuôn ghế. Công đoạn này khá phức tạp và cầu kỳ, phải cần từ 2 - 3 người mới có thể thực hiện được. Để cố định bộ khung, những thanh gỗ chắc thịt được vót nhẵn và gắn cố định xung quanh hai vòng tròn, những thanh gỗ này quyết định tới chiều cao của chiếc ghế. Mỗi thanh gỗ dài từ 20 đến 30 cm, chiều dài thanh gỗ phụ thuộc vào ý đồ của người làm ghế và nhu cầu người sử dụng trên thị trường. Mây sau khi được vót mịn, sẽ bó thành từng bó treo lên gác bếp hoặc phơi khô ngoài nắng cho mềm mịn, óng ả và có sức bền cao. Thời gian treo càng lâu thì nan mây càng vàng óng và bền.

Sau khi khuôn ghế và chân ghế đã được làm xong, công đoạn cuối cùng  là làm mặt ghế. Mặt ghế mây gồm 2 lớp: Lớp dưới làm giá đỡ có tác dụng giữ cho mặt ghế chắc chắn và êm, được đan thô như lớp mạng nhện bằng ruột mây. Đan xong phần giá đỡ, người làm ghế sẽ đan nốt phần mặt ghế bằng cật mây. Tùy vào thẩm mỹ và sự khéo léo của người đan mà mặt ghế được đan theo nong mốt, hay nong hai, vừa tạo ra những hoa văn đối xứng đẹp mắt, vừa làm cho mặt ghế khít, mang lại cảm giác ngồi êm và thoải mái nhất. Những chiếc ghế mây hoàn thiện được mang ra chợ phiên bán. Giá mỗi chiếc ghế mây trên thị trường có giá dao động từ 100.000 - 150.000 đồng.

Anh Thàng cho biết thêm: “Thôn chúng tôi chưa có điện nên chỉ tranh thủ lúc trời còn sáng, cả gia đình mang mây ra đầu hè ngồi đan. Phần khung thì tôi và hai con trai mới có sức để uốn, đan mặt ghế thì mọi thành viên trong gia đình đều có thể làm được. Nếu các thành viên trong gia đình cùng nhau quây quần làm, mỗi ngày có thể làm được 2 chiếc ghế”. Được chứng kiến anh Thàng và những người thân trong gia đình thực hiện các bước làm chiếc ghế mây, chúng tôi mới thấy việc làm ra sản phẩm bình dị này không hề đơn giản. Nghề này đòi hỏi người làm phải có sức khỏe, sự khéo léo, tỉ mỉ và chính xác trong từng công đoạn, như thế mới làm được chiếc ghế mây vừa đẹp, vừa chắc chắn và bền.

Đồng chí Vương Mạnh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Bản Xèo, huyện Bát Xát cho biết: Để làm được một chiếc ghế mây hoàn chỉnh bán ra thị trường với giá 100.000 đồng, người làm ghế mất khá nhiều thời gian và công sức. Tuy nhiên, tranh thủ những lúc nông nhàn, mỗi tuần như gia đình anh Thàng có thể làm được từ 10 đến 20 chiếc ghế, tùy vào nhân lực của gia đình. Những chiếc ghế mây không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang giá trị văn hóa và thể hiện mối quan hệ gắn kết trong gia đình người Dao nơi đây. Hiện nay, chính quyền xã Bản Xèo rất quan tâm đến nghề làm ghế mây truyền thống của nhân dân thôn Cán Tỷ. Để duy trì và phát triển nghề truyền thống này, chính quyền xã cũng đã đưa ra những định hướng để duy trì và phát triển trong thời gian tới.

Hy vọng, với sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, nghề làm ghế mây truyền thống của đồng bào dân tộc Dao ở thôn Cán Tỷ sẽ phát triển, mang lại thu nhập ổn định cho nhân dân địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Nền tảng và động lực cho sự phát triển xã hội

Nền tảng và động lực cho sự phát triển xã hội

Sau hợp nhất, Lào Cai trở thành nơi hội tụ của trên 30 nhóm, ngành dân tộc, tạo nên một bức tranh văn hóa vô cùng phong phú và độc đáo. Những con số: 4 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 56 di sản quốc gia và gần 100 lễ hội, nghi lễ đặc sắc đã minh chứng cho sự giàu có về văn hóa của một tỉnh biên giới. Mỗi di sản không chỉ nuôi dưỡng đời sống tinh thần cộng đồng mà còn khẳng định bản sắc riêng của từng dân tộc, trở thành nền tảng và động lực cho sự phát triển xã hội.

Ngày 04/10/2025 sẽ diễn ra Lễ hội Cốm xã Nghĩa Đô năm 2025

Ngày 04/10/2025 sẽ diễn ra Lễ hội Cốm xã Nghĩa Đô năm 2025

Theo kế hoạch, Lễ hội Cốm xã Nghĩa Đô năm 2025 sẽ được diễn ra vào 04/10/2025 (thứ 7), tại Nhà Văn hóa bản Mường Kem. Lễ hội cốm là lễ hội độc đáo gắn với đời sống nông nghiệp của người Tày xã Nghĩa Đô, thể hiện khát vọng của con người về cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Nối dài sợi dây truyền thống

Nối dài sợi dây truyền thống

Sinh ra, lớn lên cùng với nét đẹp văn hóa ngàn đời của dân tộc, nên những người con của bản hiểu hơn ai hết giá trị quý báu ông cha để lại. Khắp các bản làng vùng dân tộc thiểu số ở Lào Cai, thế hệ hậu sinh ấy với những việc làm thiết thực đang làm “sống” lại nét văn hóa cổ truyền dần bị mai một và có nguy cơ phai nhạt. Nghệ nhân Ưu tú Tẩn Khái Cường, xã Mường Khương là một trong những người như thế.

Phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa đền Làng Lúc

Phát huy giá trị di tích lịch sử văn hóa đền Làng Lúc

Bảo Hà là vùng đất có lịch sử lâu đời, giàu truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm. Đây cũng là nơi hội tụ nhiều di tích, di sản nổi tiếng, trong đó có đền Làng Lúc – ngôi đền thờ ba vị tướng dưới trướng ông Hoàng Bảy. Nơi đây từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh của đông đảo du khách.

Ánh sáng đêm

Ánh sáng đêm

Tháng Tám, tiết trời sang thu dịu mát. Về đêm, thành phố như khoác lên mình tấm áo mới, lung linh dưới ánh đèn cao áp trải dọc khắp các con đường. Từ trên cao nhìn xuống, những vệt sáng ấy tựa những sợi chỉ muôn màu, khéo léo đan cài, uốn lượn qua từng phố phường, ngõ nhỏ, huyền ảo như trong cổ tích.

Lung linh sắc màu đèn Trung thu

Lung linh sắc màu đèn Trung thu

Những ngày này, khi phố phường lên đèn cũng là lúc không khí lễ hội bắt đầu ở xã Thác Bà. Người người đi lại nườm nượp trên những tuyến đường, tiếng hát nhạc rộn ràng: “Tùng dinh dinh tùng tùng dinh dinh/ Đây ánh sao vui chiếu xa non ngàn/ Tùng dinh dinh dinh dinh tùng dinh dinh/ Ánh sao Bác Hồ tỏa sáng nơi nơi...”. Trẻ em ngồi lên xe chở đèn, người lớn đẩy đi khắp phố trong tiếng hò reo. Vùng quê ven sông Chảy rực rỡ và lung linh. Mùa Trung thu đã bắt đầu!

Mường Khương: Sôi nổi các hoạt động văn nghệ, thể thao chào mừng Đại hội Đảng các cấp

Mường Khương: Sôi nổi các hoạt động văn nghệ, thể thao chào mừng Đại hội Đảng các cấp

Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, những ngày này, xã Mường Khương đã tổ chức nhiều hoạt động thể thao, văn nghệ, tạo khí thế thi đua sôi nổi trong nhân dân.

Người giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống Xơ Đăng

Người giữ nghề dệt thổ cẩm truyền thống Xơ Đăng

Lặng lẽ kiên trì bên khung cửi, bàn tay thoăn thoắt đưa thoi, bà Xong ở buôn Kon Wang, xã Tân Tiến, tỉnh Đắk Lắk đang ngày ngày dệt nên những tấm thổ cẩm đầy sắc màu. Trong cuộc sống hiện đại, thổ cẩm do bà làm ra đang theo bước chân con cháu đưa giá trị, hồn cốt của dân tộc đi xa.

Triển lãm chuyên đề “Thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020 - 2025" chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Triển lãm chuyên đề “Thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020 - 2025" chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030

Sáng 27/9, tại Bảo tàng tỉnh (cơ sở 1), Sở Nội vụ phối hợp với Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức khai mạc Triển lãm chuyên đề “Thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Lào Cai giai đoạn 2020 - 2025” và “Dấu ấn chia tách, sáp nhập tỉnh Lào Cai qua tài liệu lưu trữ”. Sự kiện diễn ra nhằm chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. 

Kể chuyện qua tiếng khèn

Kể chuyện qua tiếng khèn



Giữa đại ngàn Tây Bắc hùng vĩ, nơi những nếp nhà sàn ẩn mình bên sườn núi, tiếng khèn nứa của Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Hữu Định ở thôn Khe Ngang, xã Yên Thành vẫn đều đặn ngân vang. Không đơn thuần là âm nhạc, tiếng khèn ấy như lời kể chuyện về truyền thống, về ký ức và linh hồn văn hóa của một người cả đời gắn bó, nâng niu và tự hào về văn hóa dân tộc Dao quần trắng.

fb yt zl tw