Xây nền tảng pháp lý cho ngân hàng điện tử

Dự thảo sửa đổi toàn diện Luật Các tổ chức tín dụng dường như chưa tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc cho ngân hàng điện tử.

Từ khoảng 5 năm nay, người dân đã dần quen với những điểm giao dịch ngân hàng không cần nhân viên đứng quầy theo mô hình LiveBank của Tiên Phong – ngân hàng đầu tiên cung cấp dịch vụ trên môi trường số, từ bước đầu tiên là mở tài khoản, cho đến mở thẻ, gửi tiền, chuyển tiền, gửi tiết kiệm.

Lần lượt sau đó, dưới các hình thức khác nhau, đã có 20 ngân hàng triển khai việc mở tài khoản, mở thẻ bằng phương thức điện tử (eKYC). Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến tháng 11-2022, cả nước có khoảng 18,8 triệu tài khoản, thẻ eKYC được người dùng khai mở chỉ bằng máy tính, điện thoại di động, thiết bị điện tử cá nhân mà không cần tiếp xúc nhân viên ngân hàng.

Điểm giao dịch điện tử không cần nhân viên đứng quầy của Tiên Phong Bank.

Điểm giao dịch điện tử không cần nhân viên đứng quầy của Tiên Phong Bank.

Ngành ngân hàng cũng đang đi tiên phong so với nhiều lĩnh vực khác trong lĩnh vực chuyển đổi số. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa 100%. Các ngân hàng đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML), dữ liệu lớn (Big Data) trong đánh giá, phân loại khách hàng và quyết định giải ngân...

Ngân hàng điện tử, nền tảng pháp lý còn sơ khai

Trong khi các sản phẩm dịch vụ có ứng dụng công nghệ của ngành ngân hàng đang bùng nổ như vậy thì khung pháp lý dành cho hoạt động này còn có phần khiêm tốn.

Luật Các các tổ chức tín dụng 2010 dù được sửa đổi bổ sung năm 2017 vẫn chỉ có duy nhất hai điều khoản đề cập tới “ngân hàng điện tử” với nội dung là “theo hướng dẫn của NHNN”. Dưới luật thì năm 2012, Chính phủ ban hành Nghị định 101, nhưng tập trung điều chỉnh vấn đề thanh toán không dùng tiền mặt, chưa bao quát được “ngân hàng điện tử”.

Còn văn bản quy phạm pháp luật dưới cùng là cặp thông tư của NHNN, gồm Thông tư 23/2014 hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, được sửa đổi, bổ sung năm 2020; Thông tư 19/2016 của NHNN về hoạt động thẻ ngân hàng, mới được sửa đổi, bổ sung năm 2021.

Ở một trục pháp lý khác điều chỉnh “giao dịch điện tử”, đạo luật duy nhất đến thời điểm này là Luật Giao dịch điện tử 2005, khi mà internet mới vào Việt Nam được vài năm. Ở tầm thấp hơn là Nghị định 35/2007 hướng dẫn giao dịch điện tử trong lĩnh vực ngân hàng, và dưới cùng là Thông tư 28/2015 của NHNN về chữ ký số và chứng thực chữ ký số, được sửa đổi, bổ sung năm 2020.

Liệu có thể luật hóa chi tiết hơn?

Tại thời điểm này, khi NHNN đang nghiên cứu sửa đổi toàn diện Luật Các tổ chức tín dụng, vấn đề mà các nhà băng quan tâm là liệu khuôn khổ pháp lý của ngân hàng điện tử có được quan tâm hoàn thiện?

Nếu theo dự thảo mà NHNN công bố lấy ý kiến xã hội thì đã không còn khái niệm “ngân hàng điện tử” nữa. Thay vào đó là một điều luật về “giao dịch điện tử trong hoạt động ngân hàng”, quy định chung chung, dẫn chiếu sang quy định của NHNN và pháp luật về giao dịch điện tử. Liền đó là điều khoản về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) do Chính phủ quy định khi được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tại cuộc tọa đàm góp ý dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) hôm qua, 8-3, đại diện các ngân hàng thương mại tỏ ra băn khoăn về khả năng của NHNN trong việc hoàn thiện quy định về giao dịch điện tử. Chẳng hạn, BIDV cho rằng các sản phẩm công nghệ, sản phẩm số đang phát triển không ngừng, và các ngân hàng với nguồn lực sẵn có sẽ liên tục ứng dụng công nghệ mới. Nếu quản lý nhà nước không theo kịp thì sẽ cản trở sự phát triển…

Một chi tiết khác, dự thảo quy định việc ngừng giao dịch phải được ngân hàng, công ty tài chính công bố tại nơi giao dịch trước 24 giờ. Vậy với các hình thức giao dịch điện tử trên website, ứng dụng điện tử thì đâu là nơi giao dịch, và các tình huống sự cố mạng hoặc thiết bị nằm ngoài phạm vi ngân hàng thì dự liệu thế nào?

Điểm mới nhất của dự luật là điều khoản về sandbox, cho phép cơ chế thử nghiệm có kiểm soát việc ứng dụng công nghệ và triển khai các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới. Một vị Phó tổng giám đốc ngân hàng thương mại cho rằng tại nhiều diễn đàn, các ngân hàng liên tục đề nghị sớm có hành lang pháp lý cho sandbox. NHNN cũng đã mấy năm nay dự thảo một nghị định sandbox trong lĩnh vực ngân hàng, với nhiều lần lấy ý kiến nhưng vẫn chưa thể ban hành.

Vậy nên chăng, với việc sửa đổi toàn diện Luật Các tổ chức tín dụng lần này, Quốc hội nên quy định cụ thể hơn khuôn khổ pháp lý về “ngân hàng điện tử” hay “giao dịch điện tử trong hoạt động ngân hàng”, và cả cơ chế sandbox trong lĩnh vực ngân hàng nữa, thay vì giao lại cho Chính phủ, NHNN?

Báo Pháp Luật

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bảo đảm lộ trình triển khai Đề án 06

Bảo đảm lộ trình triển khai Đề án 06

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, triển khai các nhiệm vụ chậm tiến độ theo đánh giá của Bộ Công an, chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ đối với các nhiệm vụ không bảo đảm lộ trình triển khai Đề án 06.

Nền tảng cửa khẩu số: Tạo đột phá phục vụ xuất - nhập khẩu

Nền tảng cửa khẩu số: Tạo đột phá phục vụ xuất - nhập khẩu

“Nền tảng cửa khẩu số được đưa vào vận hành sẽ tạo nhiều thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện các thủ tục xuất - nhập khẩu, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2025, kim ngạch xuất - nhập khẩu qua các cửa khẩu đạt trên 10 tỷ USD” - ông Vương Trinh Quốc, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Lào Cai nhận định.

Tầm soát bệnh về mắt bằng trí tuệ nhân tạo

Tầm soát bệnh về mắt bằng trí tuệ nhân tạo

Nhờ phần mềm EyeDr (phát triển bởi các bác sĩ Bệnh viện Mắt TPHCM), việc tầm soát sớm bệnh glôcôm đã trở nên dễ dàng, nhanh chóng và chính xác hơn. Đây là giải pháp trí tuệ nhân tạo đầu tiên được áp dụng vào thực tiễn của ngành nhãn khoa Việt Nam.

"Ứng dụng chuyển đổi số trong thành phố thông minh" để nâng cao chất lượng cuộc sống

"Ứng dụng chuyển đổi số trong thành phố thông minh" để nâng cao chất lượng cuộc sống

Ứng dụng chuyển đổi số trong thành phố thông minh là tên chủ đề của Cuộc thi DigiTrans Smart City - Sáng kiến xây dựng thành phố thông minh năm 2023, giúp giải quyết những thách thức của quá trình đô thị hóa và hỗ trợ cho việc thực hiện các chương trình đột phá, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, khuyến khích nghiên cứu, đổi mới sáng tạo...

Phát triển trí tuệ nhân tạo, nhằm mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo

Phát triển trí tuệ nhân tạo, nhằm mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo

Ngày hội Trí tuệ nhân tạo Việt Nam (AI4VN 2023) với chủ đề "Trí tuệ nhân tạo: Sức mạnh cho cuộc sống", phiên chính AI Summit 2023 đã khai mạc sáng 22/9. Ngày hội với 4 hoạt động chính: AI Summit, AI Workshop, AI Expo và CTO Summit 2023 - vinh danh công ty có môi trường công nghệ tốt nhất tại Việt Nam.

Tránh vòng vây lừa đảo online

Tránh vòng vây lừa đảo online

Thống kê từ Bộ Công an, hiện có đến 24 hình thức lừa đảo trực tuyến qua mạng (online). Tùy từng thời điểm mà một hay vài hình thức trong số đó rộ lên, tùy trường hợp tiếp cận mà đối tượng lừa đảo dùng cách thức thích hợp. Do vậy, việc tự trang bị kiến thức để nhận diện lừa đảo online là điều cần thiết.

Số hóa ngành Logistics, đón đầu xu hướng giúp doanh nghiệp tạo đà tăng trưởng

Số hóa ngành Logistics, đón đầu xu hướng giúp doanh nghiệp tạo đà tăng trưởng

Lĩnh vực chuyển phát nhanh trên thế giới đã và đang chứng kiến những đột phá về công nghệ với hàng loạt giải pháp được ứng dụng và tạo ra sự tăng trưởng nhanh chóng. Nắm bắt lợi thế đó, J&T Express nỗ lực đưa những giải pháp vận chuyển ứng dụng công nghệ mới nhất nhằm thúc đẩy sự phát triển của các nhà bán hàng.

Xây dựng văn hóa ứng xử cho thanh niên trên không gian mạng

Xây dựng văn hóa ứng xử cho thanh niên trên không gian mạng

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang tác động mạnh mẽ đến toàn xã hội, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Trước những tác động đó, cần phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm xây dựng văn hóa ứng xử cho thanh niên trên không gian mạng.

AI phát huy di sản Hán Nôm

AI phát huy di sản Hán Nôm

Ứng dụng chuyển chữ Hán Nôm sang chữ quốc ngữ dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) là công trình tâm huyết trong suốt 2 thập niên của PGS-TS Đinh Điền, Giám đốc Trung tâm Ngôn ngữ học tính toán, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia TPHCM.

fb yt zl tw