Chị Lý Thị Mỷ - thôn Chu Lìn 2, xã Tả Phìn năm nay 20 tuổi. Tròn 16 tuổi, chị Mỷ đi lấy chồng và sinh liền 2 con. Vừa qua, tại hội nghị “Tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con”, chị Mỷ địu con nhỏ đi tham dự.
Chị Mỷ kể: Tôi lấy chồng sớm nên bây giờ cuộc sống quá nhiều khó khăn. Sau khi dự hội nghị, tôi hiểu được quy định của pháp luật về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tôi sẽ lấy câu chuyện của bản thân để tuyên truyền đến mọi người dân trong thôn, nhất là những người trẻ tuổi trong độ tuổi kết hôn để họ không kết hôn sớm, không sinh con trước 18 tuổi.
Hội nghị “Tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con” do UBND xã Tả Phìn tổ chức vừa qua có khoảng 80 hộ dân của thôn Chu Lìn 2 tham dự, 100% là đồng bào dân tộc Mông.
Tại hội nghị, các nội dung về: thực trạng tảo hôn tại địa bàn; hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tác hại khi phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con; quy định của pháp luật, các giải pháp liên quan đến phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, phụ nữ dưới 18 tuổi sinh con... được cán bộ xã Tả Phìn truyền đạt ngắn gọn, xúc tích bằng chính các ví dụ thực tế ở thôn, xã.
Ông Nguyễn Đức Mạnh - Phó Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Tả Phìn cho biết: Thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số, giai đoạn 2015 - 2025”, UBND xã Tả Phìn đã kịp thời kiện toàn ban chỉ đạo đồng thời ban hành các văn bản chỉ đạo để tổ chức triển khai thực hiện.
Trong đó, tập trung công tác tuyên truyền, từng bước nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi cho đồng bào dân tộc thiểu số về tác hại, hệ lụy của tảo hôn, phụ nữ sinh con dưới 18 tuổi. Ngoài ra, UBND xã chỉ đạo cơ quan thường trực tham mưu ban hành quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra tại các thôn trong việc thực hiện công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống để kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm.
Về hoạt động truyền thông, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi trong hôn nhân, UBND xã đã phối hợp tuyên truyền tới cán bộ, đảng viên, người dân với nhiều hình thức, như: hội nghị, ban tuyên vận xã, tổ tuyên vận các thôn; tuyên truyền trên loa truyền thanh của xã, cụm loa phát thanh đến từng khu, cụm dân cư trên địa bàn; phát tờ rơi, treo băng rôn; tổ chức ký cam kết; tích hợp lồng ghép tuyên truyền trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn xã.
Nội dung tập trung tuyên truyền thực hiện Luật Hôn nhân và gia đình (năm 2014) gắn với thực hiện bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực gia đình, xoá bỏ tập tục lạc hậu; hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Về việc triển khai xây dựng và nhân rộng mô hình, UBND xã đã thành lập và công nhận các câu lạc bộ “Phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống” tại các thôn và câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” tại trường học trên địa bàn.
Từ năm 2015 đến nay, toàn xã đã đã lồng ghép tổ chức 99 buổi tuyên truyền cho trên 5.300 lượt người dân về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống… Qua đó, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống được nâng lên rõ rệt.
Trong giai đoạn 2015 - 2025, trên địa bàn xã có 35 trường hợp tảo hôn. Từ năm 2020 đến nay, tình trạng tảo hôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã giảm mạnh; năm 2025, xã có 3 trường hợp tảo hôn. UBND xã cũng ban hành quyết định xử phạt 3 trường hợp tảo hôn.
Chất lượng dân số cũng từng bước được cải thiện: không có tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em do nguyên nhân kết hôn sớm; tầm vóc, thể lực, tuổi thọ của người dân từng bước được nâng lên.
Tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tảo hôn, trong thời gian tiếp theo, xã Tả Phìn đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật có liên quan; tác hại, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đến cán bộ, người dân trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó, phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức xã, cán bộ thôn, tuyên truyền viên cơ sở, người có uy tín trong cộng đồng. Đồng thời, kiên quyết xử lý nghiêm trường hợp không chấp hành pháp luật về hôn nhân theo đúng quy định.
Nỗ lực giảm thiểu tảo hôn, phụ nữ sinh con trước 18 tuổi và xóa hôn nhân cận huyết thống đã góp phần nâng cao chất lượng dân số, phục vụ đắc lực nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của xã Tả Phìn.