Từ khóa: "nghề truyền thống"

Thôn Na Đẩy, xã Mường Khương có 153 hộ dân với trên 620 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Nùng sinh sống qua nhiều thế hệ. Trước đây, đa số hộ dân trong thôn làm nghề đan lát, sản phẩm bán ra khắp các chợ phiên trong vùng, nhưng hiện nay chỉ còn một số người cao tuổi trong thôn vẫn giữ nghề truyền thống của dân tộc.

Giữa nhịp sống hiện đại đang lan tỏa tới từng bản làng vùng cao, đồng bào các dân tộc tỉnh Lào Cai vẫn kiên trì gìn giữ nghề thủ công truyền thống. Không chỉ là sinh kế, những nghề như dệt lanh, thêu thổ cẩm, đan lát còn chứa đựng tri thức bản địa, bản sắc văn hóa và ký ức cộng đồng, được trao truyền qua nhiều thế hệ.

Không chỉ gìn bản sắc, nhiều chị em phụ nữ nơi miền núi, vùng sâu, vùng xa đã biến nghề truyền thống thành sinh kế bền vững, đưa sản phẩm vươn xa ra thị trường.

Ẩn mình giữa núi rừng vùng cao, những tấm giấy bản mỏng nhẹ nhưng dai bền vẫn lặng lẽ gìn giữ kho tàng tri thức dân gian của đồng bào dân tộc thiểu số. Giấy bản không chỉ là chất liệu, mà còn là minh chứng sống động cho một nghề thủ công giản dị, âm thầm bền bỉ trước sự bào mòn của thời gian.

Nơi núi non trùng điệp ôm ấp những bản làng yên bình, có một nghề thủ công đã tồn tại suốt hơn ba thập niên, đó là nghề đan rọ tôm. Tại vùng đất trước kia gọi là Phan Thanh - một xã của huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái cũ, nay thuộc xã Tân Lĩnh, tỉnh Lào Cai, nghề truyền thống này giúp hơn trăm hộ dân có nguồn thu nhập ổn định.

Những tri thức dân gian làm nghề truyền thống của các dân tộc vùng cao Lào Cai đã có từ ngàn đời nay. Trong nhịp sống hiện đại, những tri thức ấy vẫn được đồng bào gìn giữ và lưu truyền, tạo nên nét đẹp độc đáo của mỗi dân tộc. 

Từ những thanh gỗ pơ mu cũ kỹ bị vùi trong lớp đất mục tưởng như bỏ đi hoặc chỉ dùng vào việc chẻ ra nhóm bếp, ông Chu Xe Gió, người Hà Nhì, xã Nậm Pung (Bát xát) có thể tách ra thành những chiếc nan mỏng như tấm bìa giấy để đan mâm theo kỹ thuật truyền thống của dân tộc Hà Nhì. Điều đáng nói, ông Chu Xe Gió là truyền nhân duy nhất của xã Nậm Pung có thể đan mâm bằng nan gỗ pơ mu trong khi một số người khác chỉ đan được bằng nan tre quen thuộc.

Ngoài thời gian bận rộn công việc đồng ruộng, nhiều năm nay, một nhóm phụ nữ tại thôn Chiềng 4, xã Võ Lao (Văn Bàn) cùng nhau tụ họp để khâu, may các sản phẩm thổ cẩm, trang phục truyền thống của dân tộc Tày. Những chiếc áo chàm, sản phẩm thổ cẩm đa dạng không chỉ phục vụ nhu cầu sử dụng trong gia đình mà đã trở thành hàng hóa, giúp nâng cao thu nhập.

Cùng với những di tích khảo cổ, những lịch sử - văn hóa mang nhiều giá trị bên sông Hồng, đi đến những vùng đất nơi sông Hồng chảy qua, chúng tôi còn được tham quan, trải nghiệm không gian văn hóa của nhiều làng nghề nổi tiếng hàng trăm năm tuổi ven sông Hồng, tạo nên nét đặc trưng của nền văn minh lúa nước của cư dân người Việt.

Nói đến nghề đan lát ở Bảo Yên, nhiều người thường nghĩ đến Nghĩa Đô, thế nhưng người Tày ở xã Vĩnh Yên cũng đang bảo tồn và phát triển nghề đan lát truyền thống.

Không chỉ gìn giữ nghề truyền thống của cha ông mình, đồng bào Tày ở Bản Liền (Bắc Hà) vẫn đau đáu câu chuyện bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa trong đời sống hằng ngày. Đặc biệt, những năm gần đây, từ việc bà con người Tày giữ nghề truyền thống đã thu hút du khách đến với Bản Liền, thúc đẩy kinh tế du lịch địa phương phát triển…

Ngày 11/12, thông tin từ Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có các Quyết định công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội truyền thống Điện Huệ Nam và Nghề thủ công truyền thống Làm bún Vân Cù.

Nghề thủ công ở Lào Cai xuất hiện từ rất sớm. Làng người Mông thường có một, hai hộ làm nghề rèn đúc, sửa chữa nông cụ, chạm khắc bạc, làm đồ trang sức. Làng người Tày lưu giữ nghề trồng bông dệt vải, bán vải chàm, vải bông ở các chợ vùng cao...

Tìm về khắp nẻo từ vùng thấp đến vùng cao, qua mỗi miền văn hóa, phụ nữ các dân tộc thiểu số ở Lào Cai đã và đang miệt mài “giữ lửa” nghề làm trang phục truyền thống. Với đôi tay khéo léo, họ là chủ thể chính trong việc gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, nối dài sợi dây văn hóa ngàn đời.

Ngày hội sẽ tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc vùng Đông Bắc trong nền văn hóa thống nhất, đa dạng của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam.

Lào Cai là tỉnh đa thành phần dân tộc, với 25 nhóm ngành khác nhau, trong đó dân tộc thiểu số chiếm trên 66% dân số toàn tỉnh, góp phần tạo nên sự đa dạng về văn hóa và nghề thủ công truyền thống.

Nghề đan lát của người Tày ở xã Nghĩa Đô.

Cây đàn tính (tính tẩu) là một phần văn hóa sinh động, đậm đà bản sắc của cộng đồng người Tày các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc. Tại Lào Cai, những thay đổi trong đời sống hiện đại, sự chuyển dịch trong lòng văn hóa truyền thống khiến ngày càng ít người biết, lưu giữ nghề làm đàn tính hoặc làm đàn có chất lượng, làm đàn đẹp, âm sắc tốt.

Nghề đan lát ở xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên) đã có từ lâu đời và đặc biệt chỉ do phụ nữ đảm nhận. Với đôi tay khéo léo và tài hoa, các bà, các mẹ và các cô gái Tày ở Nghĩa Đô có thể đan hầu hết vật dụng để phục vụ cuộc sống sinh hoạt trong gia đình.

Tiếng trống nêm được người Dao tin rằng có thể kết nối con người với thế giới tâm linh, là "cầu nối" giữa âm với dương, là nhạc cụ thiêng được sử dụng trong các nghi lễ quan trọng như: lễ Pút tồng, Cấp sắc, lễ cưới, lễ tang ma.