LCĐT - Những ngày đầu tháng 6, huyện Bắc Hà tổ chức Festival Cao nguyên trắng với nhiều hoạt động hấp dẫn, các điểm du lịch đông nghịt du khách, nhưng ở làng du lịch cộng đồng Trung Đô, xã Bảo Nhai vẫn vắng lặng. Cả một không gian văn hóa du lịch đặc sắc nay chìm trong khung cảnh đìu hiu khiến những ai từng biết đến nơi đây không khỏi nao lòng.
Đường vào thôn Trung Đô đang được nâng cấp, mở rộng, phải khó khăn lắm chúng tôi mới qua được cung đường là công trường ngổn ngang để vào đến trung tâm thôn. Căn nhà sàn to nhất nhì thôn của gia đình anh Chu Đình Thiệu từng là homestay đón cả trăm khách mỗi tuần, nay cỏ dại mọc kín lối vào. Bên hiên nhà sàn, 1 chiếc xe trâu cũ đã bị tháo rời từng bộ phận. Những chiếc cối giã gạo, cối đá, khung cửi được chủ nhân sưu tầm về làm tiểu cảnh cho homestay nằm trên nền đất. Sau một thời gian vắng khách du lịch, làm ăn chật vật, gia đình anh Thiệu đã về quê sinh sống. Nhiều homestay khác của các hộ ở Trung Đô cũng trong tình cảnh tương tự.
Trung Đô có 2 dịch vụ từng được du khách nước ngoài rất thích thú, là đi xe trâu quanh làng ngắm cảnh thôn quê và đi thuyền dọc sông Chảy. Thời kỳ cao điểm, thôn có khoảng 10 hộ mua sắm xe trâu phục vụ khách du lịch. Ông Mai Văn Thời, người dân thôn Trung Đô cho biết: Ngày cuối tuần, các xe trâu kéo chạy liên tục từ sáng đến 5 giờ chiều mới hết khách. Nhờ dịch vụ này mà nhiều hộ có thu nhập ổn định. Bây giờ thì những chiếc xe trâu đã bị tháo tung để bán sắt vụn.
Các đơn vị dịch vụ vận tải du lịch đường sông tại Bảo Nhai cũng dừng hoạt động do không còn khách đặt tuyến. Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Nhai Đỗ Thị Hoa cho biết: Trước đây, các đơn vị này chủ yếu đưa khách du lịch tham quan theo 2 tuyến Bảo Nhai - Trung Đô, Cốc Ly - Bảo Nhai và ngược lại. Vào thời điểm đông khách, vài chục thuyền ngược xuôi liên tục. Tuy nhiên, sau khi một số dự án thủy điện trên sông Chảy đi vào hoạt động, dòng chảy trên sông không còn phù hợp để kinh doanh loại hình dịch vụ này.
Kể về thời “hoàng kim” của du lịch Trung Đô, ông Mai Văn Thời không khỏi tiếc nuối. Ông bảo, ngày trước khách du lịch đến đông lắm, buổi tối cuối tuần tại nhà văn hóa thường có biểu diễn của đội văn nghệ thôn. Ban đầu bà con chỉ hát múa cho vui, sau được các đơn vị lữ hành đưa vào thành một sản phẩm trong tour của họ. Khách quốc tế đến nhiều, bà con cũng tự học hỏi một số câu chào xã giao bằng tiếng Anh, tiếng Pháp nên nhiều du khách cảm nhận được sự gần gũi, thân thiện của người dân nơi đây.
2 năm qua, ảnh hưởng của dịch bệnh, cùng sự nổi lên của nhiều điểm du lịch hấp dẫn khác khiến làng du lịch cộng đồng Trung Đô không còn hút khách. Đại diện một đơn vị lữ hành cho biết, các đơn vị lữ hành thường thiết kế tour du lịch cho khách từ thị trấn Bắc Hà xuống Trung Đô đi xe trâu tham quan bản làng, sau đó theo tuyến đường sông Chảy thăm chợ Cốc Ly hoặc ngược lại. Tuy nhiên hiện nay, tuyến du lịch đường sông không còn nên phải thiết kế lại. Bên cạnh đó, những năm qua, tuyến đường trục chính vào thôn ngày càng xuống cấp, ảnh hưởng rất lớn đến phát triển du lịch.
Phó Chủ tịch UBND xã Bảo Nhai Đỗ Thị Hoa cho biết:Trong định hướng phát triển, Trung Đô được xác định là điểm du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng trọng điểm của huyện, bởi vậy xã đang triển khai các giải pháp để bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, từng bước khôi phục du lịch.
Đền Trung Đô cổ kính, trầm mặc vẫn ở đó, dòng suối trong mát uốn lượn qua cánh đồng lúa xanh, những mái nhà của đồng bào Tày yên bình tựa lưng vào núi. Với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, đời sống cộng đồng dân tộc giàu bản sắc, hy vọng rằng trong hành trình đến với “cao nguyên trắng” Bắc Hà, cùng với các phiên chợ đầy sắc màu văn hoá và lễ hội đua ngựa sôi động thì du lịch cộng đồng Trung Đô sẽ lại trở thành điểm đến hấp dẫn.
