Rào chắn bảo vệ trẻ trên không gian mạng: "Áo giáp" vô hình

Internet có thể là một công cụ hiệu quả giúp trẻ em kết nối, khám phá, học tập và tham gia các hoạt động một cách sáng tạo, theo hướng được trao quyền. Nhưng để bảo vệ trẻ trong không gian này, không ít phụ huynh và người chăm sóc cũng gặp trở ngại khi cố gắng bắt kịp việc sử dụng công nghệ của trẻ em.

Thách thức nhỏ mà khó

Việc cung cấp kiến thức để an toàn trên không gian mạng cho trẻ hiện nay dù không quá khó, những vấn đề đặt ra tưởng chừng chỉ là câu hỏi nhỏ, nhưng không nhiều trẻ em được cung cấp đầy đủ kiến thức. Và kỹ năng an toàn trên mạng dù được triển khai ở nhiều trường học hiện nay, nhưng tùy vào lịch của mỗi trường, chứ chưa trở thành một môn học thật sự.

Trong quá trình làm việc và nghiên cứu về an toàn mạng cho trẻ em, Hoàng Nhật Minh (thành viên Saigon Children’s) phân tích: “Nhiều em nhỏ còn rất vô tư trong không gian mạng và chưa thể xử lý cũng như nhận diện rủi ro nguy hiểm cho mình, như chuyện phân biệt sự tử tế và việc bảo vệ những thông tin cá nhân của mình. Cần nói chuyện tử tế với mọi người trên mạng, nhưng không cần trả lời những câu hỏi của người lạ, đặc biệt là những câu hỏi về thông tin cá nhân. Hoặc cách phân biệt ai là người lạ, ai là người quen, một người lạ có thể kết bạn và trở thành bạn bè trên mạng xã hội; nhưng nếu không có nhiều thông tin về người đó ngoài đời thực, những người đó vẫn là người lạ”.

Th.S Trần Anh Duy (nghiên cứu sinh An toàn thông tin tại Trường KU Leuven, Bỉ) phân tích thêm: “Một số trang giả mạo chúng ta có thể nhận diện ra ngay, tuy nhiên cũng có một số trang web mà đối tượng lừa đảo có sự đầu tư cao thì rất khó nhận diện. Về cơ bản, “Áo giáp” vô hình một số thao tác kiểm tra bước đầu có thể hướng dẫn các em là kiểm tra các đường dẫn URL của trang web. Địa chỉ URL của các website chính thống thường bắt đầu bằng https:// và có biểu tượng ổ khóa ở phía trước. Kiểm tra tên miền có phải thuộc tên các tổ chức, doanh nghiệp và cơ quan uy tín không. Các bậc cha mẹ, hoặc thầy cô cũng có thể lên sẵn danh sách các website uy tín và cần thiết cho việc học và chỉ cho phép các em truy cập vào các website đó. Chi tiết hơn, người lớn có thể hướng dẫn các em xem kỹ nội dung của website và các đường dẫn, yếu tố liên kết trong các website mà các em truy cập. Phải hỏi ngay ý kiến của người lớn khi phát hiện trang có dấu hiệu bất thường. Ngoài ra, một số tổ chức hiện nay cũng cung cấp các sản phẩm kiểm tra tính tin cậy của website hoặc các sản phẩm hỗ trợ nâng cao nhận thức trước các dấu hiệu lừa đảo như: https://antoanso.org/”.

Tò mò nhưng e ngại

Việc dễ dàng truy cập không gian mạng và việc các nền tảng mạng xã hội liên tục cập nhật xu hướng càng thu hút trẻ em. Hầu hết các em có tâm lý tò mò về những cái mới và e ngại trong việc tìm những kênh trợ giúp, tư vấn khi gặp rủi ro.

Báo cáo nghiên cứu Ngăn chặn hành vi gây tổn hại - bằng chứng về bóc lột và xâm hại tình dục trẻ em trên không gian mạng do ECPAT, INTERPOL và Văn phòng Nghiên cứu UNICEF - Innocenti thực hiện trong năm 2022, chỉ ra một thực tế có sự lo lắng, xấu hổ, lo sợ lộ thông tin cá nhân, bị chế giễu và hứng chịu cái nhìn tiêu cực từ dư luận do những yếu tố cản trở phụ nữ và trẻ em trình báo hành vi xâm hại tình dục.

Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng đồng tình rằng, rào cản văn hóa và thành kiến xã hội là những yếu tố dẫn tới sự nhìn nhận không đúng đắn về tội xâm hại trẻ em. Nhiều nạn nhân và gia đình nạn nhân vẫn không dám trình báo hành vi phạm tội do xấu hổ hoặc lo sợ bị xã hội phán xét.

Cục Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao còn cho biết, hành vi xâm hại tình dục sẽ gây ra tổn hại tinh thần và thể chất nghiêm trọng đối với trẻ em, thậm chí có thể dẫn tới tử vong, bao gồm cả trường hợp tự sát. Họ cũng nói thêm, hầu hết kẻ phạm tội là người thân hoặc người quen của nạn nhân. Dữ liệu của các quốc gia trong nghiên cứu Ngăn chặn hành vi gây tổn hại đều xác nhận rằng, kẻ vi phạm thường có quen biết với nạn nhân.

Không gian mạng và các vấn đề đặt ra với trẻ em hay người trẻ là thách thức không hề nhỏ. Bên cạnh tiêu chuẩn cộng đồng trên các nền tảng, quy định pháp luật, thì một số mạng xã hội hiện nay như TikTok đặt máy chủ ở nước ngoài nên rất khó kiểm soát.

Thông tin về kết quả kiểm tra toàn diện TikTok vào đầu tháng 10 vừa qua, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, cho biết: “Đối tượng của đợt kiểm tra là 2 pháp nhân của TikTok tại Việt Nam gồm Văn phòng TikTok và Công ty TikTok Việt Nam. Tuy nhiên, từ thực tế kiểm tra, Văn phòng TikTok và Công ty TikTok Việt Nam không trực tiếp tham gia hoạt động quản lý, cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam thông qua website TikTok.com và ứng dụng TikTok. Việc cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam do TikTok Pte.Ltd (TikTok Singapore) trực tiếp quản lý, vận hành”.

Bài toán “bảo vệ trẻ em trên không gian mạng” đặt trong lời giải cần sự chung tay liên ngành, từ cơ quan quản lý, gia đình, nhà trường… Nhưng có lẽ, liệu pháp mạnh hơn hết chính là cung cấp cho các em đầy đủ kiến thức để tự trang bị “áo giáp” cho mình trong “thế giới phẳng”.

Báo Sài Gòn giải phóng

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bước tiến chiến lược trong chính sách an sinh giáo dục

Bước tiến chiến lược trong chính sách an sinh giáo dục

Hai Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi và miễn, hỗ trợ học phí cho người học trong hệ thống giáo dục quốc dân, đã đánh dấu một bước tiến có ý nghĩa chiến lược trong chính sách an sinh giáo dục nước ta.

Chấm thi khẩn trương nhưng không được 'sót bài', 'sót ý' để bảo đảm quyền lợi cho thí sinh

Chấm thi khẩn trương nhưng không được 'sót bài', 'sót ý' để bảo đảm quyền lợi cho thí sinh

Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 vừa có cuộc trả lời phỏng vấn báo chí về công tác chấm thi trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, việc bảo đảm quyền lợi cho thí sinh trong khâu chấm thi, độ khó của đề thi Toán, Tiếng Anh,...

Hành trình đến danh hiệu Thủ khoa Văn của cô nữ sinh chuyên Nguyễn Tất Thành

Hành trình đến danh hiệu Thủ khoa Văn của cô nữ sinh chuyên Nguyễn Tất Thành

Trong Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10, năm học 2025 - 2026, Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành, bên cạnh những con số ấn tượng về chất lượng thí sinh, nhà trường còn vinh danh 10 em học sinh xuất sắc giành vị trí thủ khoa ở 10 môn thi chuyên khác nhau. Trong những gương mặt xuất sắc ấy có em Nguyễn Bảo Ngọc - học sinh lớp 9A của chính ngôi trường này đã giành vị trí thủ khoa ở môn chuyên Văn. Đây là một trong những môn thi có tỷ lệ chọi cao nhất và đòi hỏi nhiều năng lực ở kỳ thi năm nay.

419 học sinh đỗ vào lớp 10 Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành

419 học sinh đỗ vào lớp 10 Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành

Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành vừa công bố danh sách trúng tuyển vào lớp 10 năm học 2025 - 2026, đánh dấu một năm thành công trong công tác tuyển sinh và thu hút nhân tài. 419 học sinh đã xuất sắc vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh để chính thức trở thành thành viên của ngôi trường danh tiếng này.

Miễn học phí: Mệnh lệnh vì dân, vì tương lai

Miễn học phí: Mệnh lệnh vì dân, vì tương lai

Quốc hội vừa chính thức thông qua Nghị quyết miễn học phí cho học sinh phổ thông theo hướng: học sinh đang học tại các trường công lập được miễn hoàn toàn học phí, và học sinh học tại các trường tư thục được Nhà nước hỗ trợ học phí bằng mức học phí công lập tương ứng. Đây là tính ưu việt của chế độ ta.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 tại Lào Cai: An toàn, nghiêm túc, đúng quy chế

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 tại Lào Cai: An toàn, nghiêm túc, đúng quy chế

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 đã khép lại. Đây là năm đầu tiên triển khai thi theo Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 đối với lớp 12. Bên cạnh đó cũng có những thí sinh thi theo Chương trình GDPT 2006. Với sự chuẩn bị chu đáo, kỳ thi tốt nghiệp THPT tại Lào Cai diễn ra an toàn, nghiêm túc và đúng quy chế.

fb yt zl tw