Người Mông khai lửa chạm bạc

z6268555059682-ff9b7029612ac16fa0a442e409df7778.jpg

Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, không chỉ vui xuân đón tết, tưng bừng mở hội Gầu tào, đồng bào Mông ở Lào Cai còn chuẩn bị một nghi lễ quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của họ - nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân.

Người Mông thường cúng tạ thần bếp vào ngày 30 tết. Nghệ nhân Lồ A Cả ở thôn Lao Hàng Chải, xã Hoàng Liên (Sa Pa) cho biết: Lễ cúng do thợ bạc tiến hành, thể hiện sự thành kính, biết ơn tổ nghề chạm bạc đối với vị thần bếp, gắn bó với người thợ trong suốt quá trình hành nghề. Lễ vật gồm 1 con gà trống, 12 nén hương, 12 tấm giấy bản và 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm. Lễ vật đặt lên một cái sàng, để trên thành bếp lò.

vnjvov-cham-khac-sapa-4-10531403122020.jpg
Người Mông làm nghề chạm bạc thường tổ chức khai lửa đầu xuân.

Theo quan niệm của thợ bạc người Mông, chỉ có gà trống mới dùng làm lễ cúng thần bếp, bởi gà trống giống như chiếc đồng hồ báo thức, thúc giục người thợ dậy đốt bếp nhóm lò. Lông của gà trống được người Mông sử dụng làm bộ phận pít-tông của quạt gió trong bễ lò chạm bạc. Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, người chủ lễ sẽ ôm gà trống đứng trước bếp lò tế 3 lần và đọc lời khấn, dâng tế gà. Nội dung lời khấn báo vị thần bếp về mốc thời gian năm cũ đã qua, chuẩn bị đón năm mới, cầu thần bếp phù hộ cho bếp đỏ than hồng, đúc bạc thành công, không bị bỏng tay, bỏng chân, không bị búa đập vào tay, không bị hỏng bạc…

cham-bac-aa.jpg
Trang sức của người Mông.

Ngay sau khi kết thúc lễ cúng sống, gà trống sẽ được cắt tiết và mổ ngay tại bếp lò để chuẩn bị cho lễ cúng chín. Trước khi cúng, nghệ nhân sẽ lần lượt thắp hương tại các vị trí của khu chạm khắc bạc. Theo đó, họ đặt 4 que hương tại 4 chân cột của gian nhà đặt công cụ chạm khắc bạc. Trong chiếc sàng có 12 tấm giấy bản, 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm đã được sắp sẵn đặt tại khu bếp lò. Sau khi đọc bài cúng kết thúc nghi lễ, chủ lễ mang đồ cúng vào nhà và cả gia đình cùng ăn mừng.

Nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân là nghi lễ quan trọng trong dịp đầu năm mới của người Mông. Các ngày: mồng 5, mồng 7 hoặc mồng 9 tháng Giêng, gia đình sẽ làm lễ khai lửa. Chủ nhà chuẩn bị 12 nén hương và một ít bạc trắng để thực hiện nổi lửa, lấy may đầu năm. Là 1 trong 2 gia đình còn duy trì nghề chạm bạc ở xã Hoàng Liên, ông Vàng A Đỏa, thôn Lao Chải San 2 chia sẻ: Lễ khai lửa đầu xuân có ý nghĩa quan trọng nhằm thông báo cho các vị thần lửa, thần bếp phù hộ cho việc nung nóng, đúc, chạm bạc được suôn sẻ, thuận lợi. Chủ lò sẽ thực hiện quy trình chế tác như thường lệ mong cầu sự may mắn cả năm, nếu có đơn hàng sớm thì càng may mắn, thuận lợi.

phu-nu-mong-su-dung-nhieu-trang-suc-bac.jpg
Phụ nữ người Mông sử dụng nhiều trang sức bạc.

Người Mông quan niệm mọi sự vật, hiện tượng đều có linh hồn: thần bếp, thần cửa, thần nông… Mỗi vị thần có quyền năng, vai trò riêng để phù hộ, giúp con người đạt được mong ước trong cuộc sống. Nghi lễ khai lửa thờ thần bếp là tín ngưỡng đa thần, thể hiện sự trân trọng, đề cao vị trí vai trò của nghề chạm khắc bạc truyền thống của cộng đồng. Đây cũng là sinh hoạt văn hóa tinh thần có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các nghệ nhân chế tác bạc của người Mông ở Lào Cai.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Gần 50 học sinh tham gia hoạt động “Vẽ tranh theo sách” với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”

Gần 50 học sinh tham gia hoạt động “Vẽ tranh theo sách” với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”

Sáng 16/7, tại cơ sở 2 Thư viện tỉnh Lào Cai (phường Cam Đường), đã diễn ra hoạt động “Vẽ tranh theo sách” mùa hè năm 2025 với chủ đề “Ước mơ từ trang sách”. Chương trình thu hút gần 50 em học sinh đến từ các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn tham gia.

Người Dao Lương Thịnh giữ gìn bản sắc

Người Dao Lương Thịnh giữ gìn bản sắc

Xã Lương Thịnh hôm nay đang khoác lên mình tấm áo mới của sự ấm no, trù phù, cùng với đó là nét đẹp truyền thống được đồng bào dân tộc Dao nơi đây giữ gìn như báu vật. Đặc biệt, ở thôn Vực Tròn và thôn Khe Lụa, chữ nôm Dao, những bài cúng, nghi lễ linh thiêng vẫn được truyền nối qua nhiều thế hệ. 

Người thổi hồn văn hóa Mông

Người thổi hồn văn hóa Mông

Tại xã Sín Chéng, có một người đang ngày ngày gìn giữ nghề làm đàn môi - nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mông. Đó là ông Giàng A Thống, người đã gắn bó với loại nhạc cụ mộc mạc mà sâu lắng, từng được ví như “tiếng lòng” của trai gái Mông trong những đêm hội tình xuân.

Sẽ tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 tại Hà Nội

Sẽ tổ chức Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 tại Hà Nội

Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025 dự kiến kéo dài 5 ngày từ ngày 14 đến 18-11, tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long, cùng nhiều hoạt động bên lề từ tháng 9 đến tháng 11 trên toàn địa bàn thành phố. Sự kiện do UBND thành phố Hà Nội phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì.

“Giữ lửa” văn hóa từ trong mỗi nếp nhà

“Giữ lửa” văn hóa từ trong mỗi nếp nhà

Trải qua bao thăng trầm thời gian, những giá trị, tinh hoa văn hóa của các tộc người luôn được gìn giữ, trao truyền ngay trong mỗi nếp nhà, từ thế hệ này sang thế hệ khác, góp phần quan trọng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Kỷ niệm 140 năm ngày vua Hàm Nghi ban Chiếu Cần Vương

Kỷ niệm 140 năm ngày vua Hàm Nghi ban Chiếu Cần Vương

Ngày 13/7, tại Đền thờ vua Hàm Nghi và các tướng sĩ Cần Vương, thuộc Di tích lịch sử quốc gia Thành Tân Sở ở xã Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, Ủy ban nhân dân xã Cam Lộ tổ chức Lễ kỷ niệm 140 năm ngày vua Hàm Nghi ban Chiếu Cần Vương 13/7 (1885-2025), mở đầu cho phong trào Cần vương chống thực dân Pháp.

UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn-Kiếp Bạc vào danh mục Di sản thế giới

UNESCO ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn-Kiếp Bạc vào danh mục Di sản thế giới

Theo thông tin từ Cục Di sản văn hóa, chiều 12/7 (giờ Paris), tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO), Giáo sư Nikolay Nenov (Bulgaria), Chủ tịch Kỳ họp đã chính thức gõ búa ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm, Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới.

fb yt zl tw