Người Mông khai lửa chạm bạc

z6268555059682-ff9b7029612ac16fa0a442e409df7778.jpg

Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, không chỉ vui xuân đón tết, tưng bừng mở hội Gầu tào, đồng bào Mông ở Lào Cai còn chuẩn bị một nghi lễ quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của họ - nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân.

Người Mông thường cúng tạ thần bếp vào ngày 30 tết. Nghệ nhân Lồ A Cả ở thôn Lao Hàng Chải, xã Hoàng Liên (Sa Pa) cho biết: Lễ cúng do thợ bạc tiến hành, thể hiện sự thành kính, biết ơn tổ nghề chạm bạc đối với vị thần bếp, gắn bó với người thợ trong suốt quá trình hành nghề. Lễ vật gồm 1 con gà trống, 12 nén hương, 12 tấm giấy bản và 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm. Lễ vật đặt lên một cái sàng, để trên thành bếp lò.

vnjvov-cham-khac-sapa-4-10531403122020.jpg
Người Mông làm nghề chạm bạc thường tổ chức khai lửa đầu xuân.

Theo quan niệm của thợ bạc người Mông, chỉ có gà trống mới dùng làm lễ cúng thần bếp, bởi gà trống giống như chiếc đồng hồ báo thức, thúc giục người thợ dậy đốt bếp nhóm lò. Lông của gà trống được người Mông sử dụng làm bộ phận pít-tông của quạt gió trong bễ lò chạm bạc. Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, người chủ lễ sẽ ôm gà trống đứng trước bếp lò tế 3 lần và đọc lời khấn, dâng tế gà. Nội dung lời khấn báo vị thần bếp về mốc thời gian năm cũ đã qua, chuẩn bị đón năm mới, cầu thần bếp phù hộ cho bếp đỏ than hồng, đúc bạc thành công, không bị bỏng tay, bỏng chân, không bị búa đập vào tay, không bị hỏng bạc…

cham-bac-aa.jpg
Trang sức của người Mông.

Ngay sau khi kết thúc lễ cúng sống, gà trống sẽ được cắt tiết và mổ ngay tại bếp lò để chuẩn bị cho lễ cúng chín. Trước khi cúng, nghệ nhân sẽ lần lượt thắp hương tại các vị trí của khu chạm khắc bạc. Theo đó, họ đặt 4 que hương tại 4 chân cột của gian nhà đặt công cụ chạm khắc bạc. Trong chiếc sàng có 12 tấm giấy bản, 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm đã được sắp sẵn đặt tại khu bếp lò. Sau khi đọc bài cúng kết thúc nghi lễ, chủ lễ mang đồ cúng vào nhà và cả gia đình cùng ăn mừng.

Nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân là nghi lễ quan trọng trong dịp đầu năm mới của người Mông. Các ngày: mồng 5, mồng 7 hoặc mồng 9 tháng Giêng, gia đình sẽ làm lễ khai lửa. Chủ nhà chuẩn bị 12 nén hương và một ít bạc trắng để thực hiện nổi lửa, lấy may đầu năm. Là 1 trong 2 gia đình còn duy trì nghề chạm bạc ở xã Hoàng Liên, ông Vàng A Đỏa, thôn Lao Chải San 2 chia sẻ: Lễ khai lửa đầu xuân có ý nghĩa quan trọng nhằm thông báo cho các vị thần lửa, thần bếp phù hộ cho việc nung nóng, đúc, chạm bạc được suôn sẻ, thuận lợi. Chủ lò sẽ thực hiện quy trình chế tác như thường lệ mong cầu sự may mắn cả năm, nếu có đơn hàng sớm thì càng may mắn, thuận lợi.

phu-nu-mong-su-dung-nhieu-trang-suc-bac.jpg
Phụ nữ người Mông sử dụng nhiều trang sức bạc.

Người Mông quan niệm mọi sự vật, hiện tượng đều có linh hồn: thần bếp, thần cửa, thần nông… Mỗi vị thần có quyền năng, vai trò riêng để phù hộ, giúp con người đạt được mong ước trong cuộc sống. Nghi lễ khai lửa thờ thần bếp là tín ngưỡng đa thần, thể hiện sự trân trọng, đề cao vị trí vai trò của nghề chạm khắc bạc truyền thống của cộng đồng. Đây cũng là sinh hoạt văn hóa tinh thần có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các nghệ nhân chế tác bạc của người Mông ở Lào Cai.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Mãn nhàn màn phá hoa đón năm Ất Tỵ tại Lào Cai

Mãn nhàn màn phá hoa đón năm Ất Tỵ tại Lào Cai

Đúng 0 giờ ngày 29/1/2025, tức ngày 1/1 năm Ất Tỵ, thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, màn trình diễn pháo hoa bắn từ tầm cao tháp The Manor Tower thuộc dự án khu nhà ở thương mại tiểu khu đô thị số 2, Đại lộ Trần Hưng Đạo, phường Bắc Cường giúp bầu trời thành phố Lào Cai thêm rực rỡ.

Đầu Xuân Ất Tỵ tản mạn chuyện con rắn

Đầu Xuân Ất Tỵ tản mạn chuyện con rắn

Vậy là năm con rồng đã qua đi để bước vào năm con rắn, một trong những loài vật linh thiêng trong 12 con giáp. Năm mới Ất Tỵ, giữa ngày xuân thênh thang, cùng nhau ngồi nhâm nhi chén trà, ngắm hoa đào, hoa mai nở, tản mạn chuyện con rắn cũng có nhiều điều thú vị.

Tết Nguyên đán của người Pa Dí

Tết Nguyên đán của người Pa Dí

Người Pa Dí ở Lào Cai gọi tết Nguyên đán là “đừn chèng”, tết Tháng giêng là “kin chung”. Tết Nguyên đán với nhiều nghi lễ, phong tục truyền thống mang đậm nét văn hóa của tộc người. Đó là dịp con cháu thể hiện lòng thành kính, hiếu thảo với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, thể hiện đạo hiếu uống nước nhớ nguồn; đồng thời cũng là dịp đoàn viên, sum họp cùng hướng tới một năm mới với nhiều điều may mắn, thuận lợi.

Lào Cai rộn rã chào Xuân mới

Lào Cai rộn rã chào Xuân mới

Chương trình nghệ thuật “Chào Xuân mới - Xuân Ất Tỵ 2025” tổ chức vào tối 28/1, tức 29 tháng Chạp tại Quảng trường phố đi bộ, phường Cốc Lếu (thành phố Lào Cai) đã thực sự trở thành “bữa tiệc” văn hóa với những thanh âm rộn rã, sôi nổi chào Xuân.

Tết Nguyên đán là dịp để con cháu thể hiện tấm lòng hiếu thảo với ông bà, bố mẹ. Ảnh: Internet

Giữ gìn đạo hiếu ngày Xuân

Tết Nguyên đán không chỉ là dịp gia đình quây quần, đoàn viên mà còn chứa đựng biết bao giá trị văn hóa truyền thống người Việt truyền dạy con cháu mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Trưng bày gần 300 ấn phẩm, tư liệu kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Trưng bày gần 300 ấn phẩm, tư liệu kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam

Từ ngày 20/1 - 7/3/2025 (tức ngày 21 tháng Chạp năm Giáp Thìn đến ngày 8 tháng 2 năm Ất Tỵ), tại Thư viện tỉnh Lào Cai diễn ra Trưng bày triển lãm tài nguyên thông tin mừng Xuân Ất Tỵ 2025 và kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2025), 78 năm ngày thành lập Đảng bộ tỉnh Lào Cai (5/3/1947 - 5/3/2025).

Lan tỏa văn hóa đọc dịp đầu xuân từ không gian sách Hồ Văn - Văn Miếu Quốc Tử Giám

Lan tỏa văn hóa đọc dịp đầu xuân từ không gian sách Hồ Văn - Văn Miếu Quốc Tử Giám

Những ngày này, đến thăm không gian vừa nên thơ, vừa cổ kính của Hồ Văn thuộc Khu di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), công chúng và du khách không chỉ được tham gia vào nhiều hoạt động ý nghĩa của Hội chữ Xuân Ất Tỵ 2025, mà còn được hòa mình vào không gian văn hóa đọc, nơi mỗi người có thể tìm kiếm những phút giây sâu lắng, thư thái khi làm bạn cùng sách.

Sống cùng nghệ sỹ những ngày cuối năm

Sống cùng nghệ sỹ những ngày cuối năm

Những ngày cuối năm, ai cũng muốn trở về nhà sắm sửa, chuẩn bị Tết, sum họp với gia đình để cùng bước qua năm cũ, đón chào năm mới. Thế nhưng, với ca sỹ, diễn viên của Đoàn Nghệ thuật Dân tộc tỉnh thì đây lại là thời điểm bận rộn, tất bật với công việc nhất.

Hành trình đặc biệt mang tên về quê ăn tết. Ảnh: Internet

Tết là để trở về

Vậy là vòng xoay bốn mùa của năm cũ đã đi qua. Khi hàng cây bắt đầu trút lớp vỏ xù xì, trơ trọi sau những ngày đông tháng giá, từ dòng nhựa ấm dưỡng nuôi, chồi non, lộc biếc bắt đầu hé mở, ấy cũng là lúc mùa xuân đã gõ cửa thế gian. Giữa những ngày cuối năm chộn rộn, lặng nhìn sự đổi thay của vạn vật đương buổi giao mùa, ta như nghe thấy thanh âm đầy thương nhớ, diết da của ngày tết cận kề. Đó là tiếng gọi của sự trở về.

Từ núi Hoàng Liên vươn ra thế giới

Từ núi Hoàng Liên vươn ra thế giới

Trên dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ của Sa Pa, nơi đất trời giao thoa trong mây mờ, những cây chè Shan tuyết cổ thụ vài trăm năm tuổi lặng lẽ vươn cao. Chính tại nơi này, ông Nguyễn Cao Sơn, nghệ nhân văn hóa ẩm thực trà Việt Nam chia sẻ hành trình đầy tâm huyết để đưa trà Shan tuyết Hoàng Liên Sơn từ vùng núi cao ra thế giới.

Những nếp nhà sàn ngập tràn tình thương

Những nếp nhà sàn ngập tràn tình thương

Ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 năm 2024 đã gây thiệt hại nặng nề trên địa bàn xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên, khiến hàng chục ngôi nhà sàn của đồng bào Tày bị sập đổ và hỏng nghiêm trọng. Được sự hỗ trợ của Nhà nước và chung tay của cả cộng đồng, bà con người Tày nơi đây đã quyết tâm khôi phục lại những ngôi nhà sàn - biểu tượng văn hóa truyền thống bao đời nay.

fb yt zl tw