Người Mông khai lửa chạm bạc

z6268555059682-ff9b7029612ac16fa0a442e409df7778.jpg

Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, không chỉ vui xuân đón tết, tưng bừng mở hội Gầu tào, đồng bào Mông ở Lào Cai còn chuẩn bị một nghi lễ quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của họ - nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân.

Người Mông thường cúng tạ thần bếp vào ngày 30 tết. Nghệ nhân Lồ A Cả ở thôn Lao Hàng Chải, xã Hoàng Liên (Sa Pa) cho biết: Lễ cúng do thợ bạc tiến hành, thể hiện sự thành kính, biết ơn tổ nghề chạm bạc đối với vị thần bếp, gắn bó với người thợ trong suốt quá trình hành nghề. Lễ vật gồm 1 con gà trống, 12 nén hương, 12 tấm giấy bản và 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm. Lễ vật đặt lên một cái sàng, để trên thành bếp lò.

vnjvov-cham-khac-sapa-4-10531403122020.jpg
Người Mông làm nghề chạm bạc thường tổ chức khai lửa đầu xuân.

Theo quan niệm của thợ bạc người Mông, chỉ có gà trống mới dùng làm lễ cúng thần bếp, bởi gà trống giống như chiếc đồng hồ báo thức, thúc giục người thợ dậy đốt bếp nhóm lò. Lông của gà trống được người Mông sử dụng làm bộ phận pít-tông của quạt gió trong bễ lò chạm bạc. Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, người chủ lễ sẽ ôm gà trống đứng trước bếp lò tế 3 lần và đọc lời khấn, dâng tế gà. Nội dung lời khấn báo vị thần bếp về mốc thời gian năm cũ đã qua, chuẩn bị đón năm mới, cầu thần bếp phù hộ cho bếp đỏ than hồng, đúc bạc thành công, không bị bỏng tay, bỏng chân, không bị búa đập vào tay, không bị hỏng bạc…

cham-bac-aa.jpg
Trang sức của người Mông.

Ngay sau khi kết thúc lễ cúng sống, gà trống sẽ được cắt tiết và mổ ngay tại bếp lò để chuẩn bị cho lễ cúng chín. Trước khi cúng, nghệ nhân sẽ lần lượt thắp hương tại các vị trí của khu chạm khắc bạc. Theo đó, họ đặt 4 que hương tại 4 chân cột của gian nhà đặt công cụ chạm khắc bạc. Trong chiếc sàng có 12 tấm giấy bản, 2 chén rượu, 2 đôi đũa, 2 bát cơm đã được sắp sẵn đặt tại khu bếp lò. Sau khi đọc bài cúng kết thúc nghi lễ, chủ lễ mang đồ cúng vào nhà và cả gia đình cùng ăn mừng.

Nghi lễ khai lửa chạm bạc đầu xuân là nghi lễ quan trọng trong dịp đầu năm mới của người Mông. Các ngày: mồng 5, mồng 7 hoặc mồng 9 tháng Giêng, gia đình sẽ làm lễ khai lửa. Chủ nhà chuẩn bị 12 nén hương và một ít bạc trắng để thực hiện nổi lửa, lấy may đầu năm. Là 1 trong 2 gia đình còn duy trì nghề chạm bạc ở xã Hoàng Liên, ông Vàng A Đỏa, thôn Lao Chải San 2 chia sẻ: Lễ khai lửa đầu xuân có ý nghĩa quan trọng nhằm thông báo cho các vị thần lửa, thần bếp phù hộ cho việc nung nóng, đúc, chạm bạc được suôn sẻ, thuận lợi. Chủ lò sẽ thực hiện quy trình chế tác như thường lệ mong cầu sự may mắn cả năm, nếu có đơn hàng sớm thì càng may mắn, thuận lợi.

phu-nu-mong-su-dung-nhieu-trang-suc-bac.jpg
Phụ nữ người Mông sử dụng nhiều trang sức bạc.

Người Mông quan niệm mọi sự vật, hiện tượng đều có linh hồn: thần bếp, thần cửa, thần nông… Mỗi vị thần có quyền năng, vai trò riêng để phù hộ, giúp con người đạt được mong ước trong cuộc sống. Nghi lễ khai lửa thờ thần bếp là tín ngưỡng đa thần, thể hiện sự trân trọng, đề cao vị trí vai trò của nghề chạm khắc bạc truyền thống của cộng đồng. Đây cũng là sinh hoạt văn hóa tinh thần có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các nghệ nhân chế tác bạc của người Mông ở Lào Cai.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Khẩn trương khắc phục tường Hoàng thành Huế

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Khẩn trương khắc phục tường Hoàng thành Huế

Sau khi một đoạn tường phía Bắc Hoàng thành Huế sụp đổ do mưa lớn kéo dài, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu UBND thành phố Huế kiểm tra, đánh giá hiện trạng, rà soát toàn bộ hệ thống tường thành và các di tích liên quan, đồng thời triển khai biện pháp bảo đảm an toàn cho di tích và người dân.

Phát huy giá trị di tích Đền Đôi Cô Cam Đường

Phát huy giá trị di tích Đền Đôi Cô Cam Đường

Nằm giữa vùng đất Cam Đường giàu truyền thống, di tích lịch sử văn hóa Đền Đôi Cô (tổ 11 Bình Minh, phường Cam Đường) từ lâu đã trở thành địa chỉ tâm linh quen thuộc của người dân địa phương và du khách thập phương.

Đưa nhạc cụ truyền thống lên môi trường số

Đưa nhạc cụ truyền thống lên môi trường số

Không chỉ mê nhạc Âu - Mỹ, nhiều bạn trẻ Việt đang tự học đàn tranh, đàn tỳ bà qua video online và cover nhạc US-UK bằng chất liệu dân gian. Mạng xã hội trở thành “sân khấu mở”, nơi âm nhạc truyền thống được làm mới, sáng tạo nhưng cũng đặt ra câu hỏi: Làm sao giữ đúng bản sắc khi cập nhật xu hướng?

Mạch nguồn văn hóa dân tộc Dao đỏ ở Ù Sóc

Mạch nguồn văn hóa dân tộc Dao đỏ ở Ù Sóc

Mỗi nét chữ, mỗi trang giấy không chỉ là tri thức mà còn là hơi thở của lịch sử, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa tổ tiên và con cháu của cộng đồng dân tộc Dao đỏ ở thôn Ù Sóc, xã Bảo Hà, tỉnh Lào Cai. 

Giữ điệu dân ca Thu Lao

Giữ điệu dân ca Thu Lao

Trong các địa phương trên địa bàn tỉnh, người Thu Lao sinh sống chủ yếu ở khu vực thượng nguồn sông Chảy, thuộc huyện Mường Khương, Si Ma Cai cũ. Người Thu Lao có vốn dân ca phong phú thể hiện tâm tư, tình cảm, phản ánh đời sống sinh hoạt hằng ngày. Mặc dù giới trẻ người Thu Lao ít mặn mà với dân ca, nhưng ở bản làng vùng cao vẫn còn những người ngày đêm lặng lẽ gìn giữ dòng chảy truyền thống của dân tộc.

Bản Hồ khai thác tiềm năng để phát triển

Bản Hồ khai thác tiềm năng để phát triển

Thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Bản Hồ đã đoàn kết, nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, khai thác tiềm năng, thế mạnh địa phương, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân.

Góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông

Góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông

Thời gian qua, xã Văn Chấn đẩy mạnh truyền dạy tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mông, đồng thời giúp đồng bào hiểu, sử dụng và duy trì tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình trong đời sống hằng ngày.

Sắc màu văn hoá ở Lâm Thượng

Sắc màu văn hoá ở Lâm Thượng

Tháng Chín âm lịch, khi những bông nếp cái mẩy sữa căng tròn là thời điểm tốt nhất để làm cốm, cũng là lúc đồng bào người Tày, người Dao ở Lâm Thượng nô nức chuẩn bị cho lễ hội “Cắc kéng” - lễ hội giã cốm nhằm tạ ơn trời đất, mừng mùa màng tươi tốt. Ngày nay, "Cắc kéng" được tổ chức thành Ngày hội văn hoá các dân tộc Lâm Thượng - cuộc triển lãm văn hoá sống động, hút khách.

Giải mã bí ẩn khu di tích Hoàng thành Thăng Long từ các phát hiện khảo cổ học

Giải mã bí ẩn khu di tích Hoàng thành Thăng Long từ các phát hiện khảo cổ học

Hoàng thành Thăng Long là di tích khảo cổ học có quy mô rất rộng lớn, với nhiều tầng văn hoá phức tạp. Mỗi lớp đất, mỗi dấu tích kiến trúc, mỗi di vật khảo cổ học… chứa đựng những bí ẩn của lịch sử Hoàng cung Thăng Long - nơi hội tụ, kế thừa và phát triển của văn hóa kiến trúc cung đình phương Đông, mang đậm bản sắc Việt Nam.

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Sau 3 ngày diễn ra (từ 31/10 đến 2/11), Lễ hội Ẩm thực chay 2025 đã thu hút hơn 100 nghìn lượt khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các hoạt động văn hóa, ẩm thực, cộng đồng. Đặc biệt, Lễ hội đã xác lập kỷ lục Việt Nam với 200 món chay từ sen.

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố được coi là “trái tim” của thiết chế văn hóa cơ sở. Đối với tỉnh vùng cao, biên giới có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống như Lào Cai, nhà văn hóa không chỉ là nơi hội họp của thôn, mà còn là địa điểm để người dân tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Chiều muộn ở xã Bảo Ái, cô Lưu Khánh Linh vẫn ngồi giữa những chồng sách cao và tập bài viết của học sinh. Trên bàn làm việc, cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Ngọc Yến mở trang, bên cạnh là bản thảo bài phê bình văn học cô chuẩn bị gửi cho tạp chí. Hình ảnh quen thuộc ấy đã trở thành biểu tượng cho một hành trình đặc biệt: từ trường học ra diễn đàn, từ người truyền đạt tri thức đến nhà phê bình văn học. Quan trọng hơn, cô là người gieo mầm yêu văn chương cho thế hệ trẻ vùng nông thôn.

Đánh thức ký ức của núi rừng

Đánh thức ký ức của núi rừng

Từ gỗ và thổ cẩm, ông Trần Văn Khi và con gái Trần Lan Anh đã tạo nên những tác phẩm điêu khắc mang đậm bản sắc vùng cao Sa Pa. Mỗi đường khắc, mỗi mảnh thổ cẩm không chỉ là sự sáng tạo, mà còn là cách họ kể lại câu chuyện về con người và văn hóa nơi đây.

fb yt zl tw