Từ khóa: "Người Hà Nhì"

Trong những xã vùng cao, biên giới của huyện Bát Xát, Y Tý là xã xa xôi nhất nhưng lại được ví như “viên ngọc” quý bởi bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, hoang sơ, hùng vĩ và bản sắc văn hóa độc đáo của các dân tộc. Ở Y Tý có thôn Tả Gì Thàng - làng nhỏ bình yên, phong cảnh đẹp được ví như trong truyện cổ tích. Từ lâu, đồng bào Hà Nhì nơi đây luôn trân trọng, gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc, không để mai một theo năm tháng.

Hôm nay, ngày 7/4/2025, cũng là ngày Ngọ đầu tiên của tháng 3 âm lịch, đồng bào dân tộc Hà Nhì ở các thôn, bản của xã Y Tý (Bát Xát) tổ chức lễ cúng rừng cấm Mu Thu Do cầu năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Những người già trong thôn cũng không biết tuyến đường này có từ bao giờ, tôi chỉ nghe các cụ kể lại, trải qua nhiều đời, đường đá cổ là tuyến chính kết nối từ trung tâm xã Y Tý đến thôn Lao Chải rồi nối dài xuống thung lũng Thề Pả đến gần cầu Thiên Sinh. Từ đầu năm 2000, tuyến đường mới mở xuống thôn Lao Chải hoàn thành, xe máy đi được dễ dàng, nên đường đá cổ ít người đi, rêu phủ theo năm tháng”- già làng Ly Giờ Lúy, 70 tuổi, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Y Tý nhớ lại.

Trong những năm qua, trong phong trào thi đua thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Lào Cai, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội ở các thôn, bản.

Đến với Hội thi Diễn xướng dân gian văn hóa các dân tộc năm 2024, các tỉnh, thành phố trong cả nước đã giới thiệu những món ăn truyền thống của đồng bào các dân tộc được chế biến theo cách thức khác nhau, mang hương vị đặc trưng riêng biệt.

Với khí hậu trong lành và mát mẻ, cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp cùng văn hóa và ẩm thực độc đáo. Y Tý vào mùa hè trở thành điểm đến hấp dẫn thu hút nhiều du khách ghé qua.

Phân hiệu ĐHTN tại tỉnh Lào Cai đã nỗ lực kết nối, triển khai nhiều chính sách, học bổng hỗ trợ sinh viên DTTS có hoàn cảnh khó khăn được đến trường.

Khi bắt đầu vào mùa Hè, mưa giăng khắp lối, là lúc cộng đồng người Hà Nhì ở vùng cao biên giới Tây Bắc của Tổ quốc chuẩn bị Tết Jé Khù Chà (Tết mùa mưa). Tết được người Hà Nhì thực hiện theo nghi thức truyền thống, mang nét văn hóa độc đáo của đồng bào nơi đây.

Ngày 28/6/2024, UBND huyện Bát Xát ban hành Quyết định số 3942/QĐ-XPHC về việc xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Vượng Đạt do vi phạm các quy định về xây dựng.

Giải Báo chí toàn quốc về Quốc hội và HĐND (Giải Diên Hồng) lần thứ 2, năm 2024 khép lại với Lễ trao giải trang trọng đúng dịp kỷ niệm 78 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946 - 6/1/2024). Tại buổi lễ, tỉnh Lào Cai được xướng tên 2 lần trên thảm đỏ với 1 giải Khuyến khích và 1 giải B.

Do đặc thù về điều kiện địa hình, khí hậu và đặc điểm tự nhiên nơi sinh sống nên mỗi nhóm, ngành dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Lào Cai sở hữu những loại hình kiến trúc nhà ở khác biệt.

Lào Cai, mảnh đất tụ hội 25 nhóm, ngành dân tộc anh em là điểm đến tham quan, du lịch của du khách muôn phương. Với mỗi du khách, miền đất đặc biệt ấn tượng, có sức hút mạnh mẽ không chỉ bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn bởi nét đẹp văn hóa của mỗi dân tộc, mỗi khu dân cư.

Chúng tôi lên Y Tý (huyện Bát Xát) khi những cơn mưa rào thoắt đến rồi cũng thoắt đi, mang điệp khúc của tiết trời cốc vũ chuyển sang tiết lập hạ. Đứng trên dốc Ngải Thầu nhìn xuống cánh đồng Thề Pả và các khu ruộng bậc thang, đâu đâu cũng thấy người, trâu và máy cày bừa nhỏ hối hả làm đất cấy lúa.

Tháng 3 về, đồi hoa cải Fansipan (Sa Pa) bung nở rực rỡ tựa như tấm thảm vàng khổng lồ phủ trên triền núi và giới đam mê xê dịch lại có thêm một lý do để đến với đỉnh thiêng nơi vùng cao Tây Bắc.

Theo phong tục cổ truyền, sau tết Nguyên đán, các thôn, bản người Hà Nhì trên vùng cao huyện Bát Xát lại tưng bừng tổ chức Tết Gạ Ma O cầu cho năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, mọi người mạnh khỏe, cuộc sống ngày càng ấm no. Tết Gạ Ma O có nhiều hoạt động mang đậm bản sắc của dân tộc Hà Nhì như lễ cúng nguồn nước, lễ cúng rừng, ngày tết thiếu nhi, các trò chơi dân gian... 

Vùng đất Mường Nhé - Điện Biên và huyện Mường Tè - Lai Châu xưa nay không chỉ nổi tiếng với các địa danh A Pa Chải - ngã ba biên giới Việt Nam - Lào - Trung Quốc hay Kẻng Mỏ - nơi sông Đà chảy vào đất Việt. Đây còn là vùng đất sinh sống bao đời nay của 12 dân tộc anh em, trong đó người Si La, La Hủ được xem là nằm trong nhóm tộc người ít dân nhất Việt Nam.

Miền Bắc đang được dự báo sắp có thêm những đợt lạnh mới. Đây là lý do khiến các “phượt thủ” mê săn băng tuyết lại rục rịch lên đường. Nhiều bạn trẻ chẳng ngại ngần vượt núi, băng rừng, chỉ để tận mắt nhìn thấy một “giấc mơ có thật”.

Y Tý là xã biên giới xa xôi, khó khăn bậc nhất của huyện Bát Xát, nơi quanh năm sương mờ bao phủ. Đến Y Tý, chúng tôi được trò chuyện với Sào Xá Gơ, cô gái người Hà Nhì xinh đẹp sinh năm 1998, cũng là đại biểu HĐND xã Y Tý được bà con tin yêu vì luôn nhiệt tình, tâm huyết giúp nhiều người dân được hưởng lợi từ cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, cùng bà con bảo tồn bản sắc dân tộc để phát triển du lịch cộng đồng.

Người Hà Nhì hay còn gọi là Hà Ni, U Ni, Xá U Ni gồm các nhóm địa phương: Hà Nhì, Cồ Chồ, Hà Nhì La Mí, Hà Nhì đen với hơn 25 nghìn người (theo số liệu Điều tra 53 dân tộc thiểu số năm 2019). Riêng tại tỉnh Lào Cai, Huyện Bát Xát nơi có 4.661 người Hà Nhì sinh sống, chiếm 99,2% tổng số người Hà Nhì toàn tỉnh. Người Hà Nhì nơi đây có văn hóa truyền thống đặc sắc, đã và đang được bảo tồn và phát huy làm giàu bản sắc văn hóa Việt Nam.

Từ giữa tháng 6 đến tháng 7 hằng năm, quả thanh mai trong những cánh rừng ở vùng cao Y Tý (Bát Xát) chín đỏ. Đây là thời điểm những người dân tộc Hà Nhì vào rừng săn “đặc sản” thanh mai để bán.