Tôi cảm nhận rõ nét ở đó một sự chuyển động không ngừng, đó là mạch sống mới trỗi dậy, đang rạo rực sinh sôi trên vùng đất Xuân Quang. Bức tranh nông thôn mới nơi đây, giữa mùa thu này đã khác lắm so với những mùa thu trước.
Xuân Quang thay áo mới
Tôi về Xuân Quang vào một ngày đầu tháng 8. Dọc theo Quốc lộ 70 thênh thang, đến ngã ba Bắc Ngầm, chúng tôi gặp những hàng quán san sát bày bán đủ thứ đồ giải khát và hoa quả. Dường như khách đường xa qua đây đều dừng chân để nghỉ ngơi, thưởng thức chút hoa quả tươi ngon và mua về làm quà cho người thân. Dù ở thành phố Lào Cai xuống, ở Bắc Hà ra, hay Bảo Yên ngược lên, ai qua Bắc Ngầm cũng không thể cưỡng lại được sự hấp dẫn của những trái na, mít, xoài, bưởi để rồi phải dừng xe trước mỗi quầy hàng…Cô bán hàng nở nụ cười tươi xinh, chỉ nghe giọng đã thấy ngọt ngào lắm lắm: “Hoa quả em đều vừa hái trong vườn sớm nay, quả chín cây ngon lắm. Anh ăn thử, có khi lại nhớ mãi đấy…”. Chẳng biết lời mời ấy có ma lực gì mà đã đưa tôi về một vùng hoa thơm, quả ngọt bốn mùa. Anh Trần Hữu Quân, thôn Nậm Dù thoăn thoắt trèo lên cây nhãn, bẻ xuống đưa cho tôi chùm nhãn căng mọng nước, rồi sang vườn na hái những quả vừa mở mắt tròn xoe. Tôi còn đang như lạc giữa vườn na vào mùa quả chín thì đã sang tới vườn bưởi, vườn chanh. Những cây bưởi diễn, cây chanh không hạt sai quả cũng sắp được thu hoạch, cành nào cũng bị sức nặng của đám quả vít cong như cần câu, ngọn chạm tới đất. Anh Quân tự hào: “Gia đình tôi trồng được 100 cây nhãn, 200 cây na, 200 cây bưởi, gần 80 gốc chanh, 50 cây vải, ngoài ra còn có xoài, đu đủ ruột đỏ và một số cây ăn quả khác. Mùa nào quả đấy, năm nào vườn cây ăn quả cũng đem về không dưới 150 triệu đồng”.
 |
| Các thôn, bản ở Xuân Quang đều có đường trục thôn được đổ bê tông. |
Gia đình anh Quân chỉ là một trong hàng trăm hộ dân ở Xuân Quang có thu nhập cao nhờ trồng cây ăn quả. Ông Phạm Đắc Khanh, Chủ tịch Hội Nông dân xã Xuân Quang tươi cười: Xuân Quang có trên 500 ha cây ăn quả các loại, nhiều nhất là nhãn, na, vải, chanh, bưởi. Từ thôn Hốc Đá đến thôn Na Ó, Thái Vô, từ thôn Trang Nùng, Xuân Quang 2 đến thôn Nậm Dù, Cửa Cải là cả một vùng cây ăn quả bốn mùa. Các ông: Trần Xuân Khang, Nguyễn Văn San, Trần Bá Tứ (thôn Trang Nùng), Trần Hữu Chi, Trần Hữu Chí, Trần Hữu Năm, Trần Văn Phong, Trần Hữu Quân (thôn Nậm Dù)... đều thu nhập trên 150 triệu đồng/năm từ vườn cây ăn quả. Từ năm 2013 đến nay, xã thực hiện dự án cải tạo vườn tạp, người dân tự chặt bỏ những cây đã thoái hóa, ghép mắt và trồng mới nhiều loại cây ăn quả có năng suất, chất lượng cao. Lứa nhãn ghép mắt đầu tiên bây giờ đã bói quả, bà con phấn khởi lắm…
Cùng với trồng cây ăn quả, người nông dân Xuân Quang còn nỗ lực làm giàu từ chăn nuôi và sản xuất tiểu thủ công nghiệp, thương mại - dịch vụ. Đàn lợn của xã thường xuyên duy trì trên 18.500 con. Đàn gia cầm thì luôn hơn 220.000 con. Xuân Quang hiện có hàng chục xưởng chế biến lâm sản, nông sản, xưởng cơ khí. Chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp đã đạt khoảng 30 tỷ đồng, đạt trên 83% kế hoạch cả năm. Khi đến thăm gia đình bà Đỗ Thị Hòa, Trưởng thôn Nậm Dù, tôi cứ băn khoăn không hiểu tại sao hai vợ chồng bà vừa có thể duy trì nuôi trên 100 con lợn thịt trong chuồng, chăm sóc hàng trăm gốc cây ăn quả, lại vừa làm thêm dịch vụ xay xát phục vụ nhân dân và nấu rượu để bán. Trong khi đó, bà Hoa hằng ngày vẫn bận rộn với đủ thứ việc của thôn. Bà Hòa bảo nhà mình neo người, làm thế còn ít, chứ bà con trong thôn còn làm được nhiều việc hơn. Người dân Xuân Quang ai cũng tham việc thế, cũng nỗ lực vươn lên, khao khát làm giàu bằng bàn tay, khối óc của mình…Chẳng thế mà, Xuân Quang có tới 520 hộ sản xuất, kinh doanh giỏi từ cấp xã đến cấp Trung ương, trên địa bàn xã hiện có 1.450 hộ khá và giàu, chỉ còn 160 hộ nghèo.
Cuộc đua với thời gian
Với cán bộ và nhân dân xã Xuân Quang, có lẽ mùa thu năm nay là mùa thu bận rộn nhất. Không bận sao được vì thời điểm này, Xuân Quang đang trong giai đoạn nước rút hoàn thành 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới để về đích vào cuối năm. Đến thôn, bản nào tôi cũng thấy người dân bàn chuyện làm đường giao thông nông thôn, cải tạo nhà cửa, làm nhà tiêu hợp vệ sinh…với một sự sốt sắng kỳ lạ. Còn tại trụ sở UBND xã, cuộc họp nào xoay đi, xoay lại rồi cũng bàn đến chuyện xây dựng nông thôn mới ở các thôn làm sao cho hiệu quả; cán bộ các ban, ngành, đoàn thể làm việc hết công suất, các chỉ tiêu nông thôn mới được cập nhật từng ngày, từng giờ trong các báo cáo, biểu bảng…
Anh Phạm Quốc Vương, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Quang, Phó Trưởng Ban Quản lý xây dựng nông thôn mới của xã chia sẻ: Không chỉ mùa thu này, mà mấy năm qua, “luồng gió” xây dựng nông thôn mới “thổi” về Xuân Quang ngày càng mạnh mẽ, từ đội ngũ cán bộ đến từng người dân đều hiểu xây dựng nông thôn mới có trách nhiệm của mình trong đó, nên đều nỗ lực không ngừng. Trong những năm qua, cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, nhân dân trong xã đã chung sức bê tông hóa được trên 30 km đường; rải cấp phối được 3 tuyến dài gần 10 km; mở mới được 21 tuyến đường; xây mới 8 điểm trường, 33 phòng học; xây 10 công trình thủy lợi với 12 km kênh mương nội đồng đảm bảo chủ động được nguồn nước cho 90% diện tích lúa; vận động làm được 842 nhà tiêu hợp vệ sinh, 721 chuồng trại, xóa được 41 nhà tạm… Nhờ đó, tính đến nay, xã đã hoàn thành 11/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, làm cho diện mạo từng thôn, bản khởi sắc.
Nhấp chén nước chè đặc, anh Vương trăn trở: Từ nay đến cuối năm, Xuân Quang phải “chạy đua” với thời gian để đạt 8 tiêu chí nông thôn mới nữa là: Quy hoạch, giao thông, trường học, điện nông thôn, cơ sở vật chất văn hóa, nhà ở dân cư, môi trường, hệ thống chính trị. Thời gian thì ngắn mà công việc còn bộn bề. Khó khăn nhất của xã hiện nay là thực hiện tiêu chí nhà ở dân cư và vệ sinh môi trường, vì ở các thôn còn 11 nhà tạm, 36 hộ sử dụng nhà tiêu chưa hợp vệ sinh, 19 hộ chăn nuôi chưa có chuồng nuôi nhốt gia súc hợp vệ sinh, 65 hộ kinh doanh dịch vụ chưa có kế hoạch bảo vệ môi trường…Thôn Cốc Pục là thôn cao nhất xã, đường lên thôn mới đổ bê tông được một đoạn, còn chủ yếu vẫn là đường đất. Mặt khác, đồng bào Mông ở Cốc Pục đời sống khó khăn, nên một số hộ không có điều kiện kiến thiết nhà ở, nhận thức về vệ sinh môi trường vẫn còn nhiều hạn chế…Đây là trở ngại không nhỏ trong quá trình xây dựng nông thôn mới của xã. Nhưng dù khó khăn thế nào, cấp ủy, chính quyền và nhân dân Xuân Quang cũng đồng lòng, quyết tâm vượt qua, để đạt xã chuẩn nông thôn mới vào cuối năm nay…
Chiều thu mát rượi, chúng tôi đi trên tuyến đường bê tông đẹp như dải lụa hồng giữa hai bên là cánh đồng lúa xanh mơn mởn đương thì con gái. Xa xa là những xóm làng ấm no giữa những vườn cây trù phú - Xuân Quang đang đổi thay trên con đường xây dựng nông thôn mới.
