Hội nghị lần thứ 28 của các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) đã nhất trí hướng tới việc chuyển đổi loại bỏ dần sử dụng nhiên liệu hóa thạch và trở thành thông điệp chính thức của sự kiện. Tại COP 28, các nước Đông Nam Á đã thúc đẩy lợi ích trong các cuộc đàm phán chính thức tại hội nghị, chủ yếu thông qua việc tham gia vào các khối lớn hơn như Nhóm 77 và Liên minh các quốc đảo nhỏ.
Người sáng lập Microsoft Bill Gates phát biểu tại Diễn đàn Kinh doanh & Từ thiện bên lề COP28 ở Dubai: Trong số 212 diễn giả của diễn đàn, đã có 8 diễn giả đến từ Đông Nam Á.
"Các cuộc đàm phán định hình lộ trình và các quy tắc đối với hành động về khí hậu trong tương lai chắc chắn rất quan trọng, nhưng COP28 còn có nhiều điều hơn thế. Khu vực tư nhân, xã hội dân sự và các nhóm từ thiện đã thúc đẩy động lực, huy động nguồn lực và thực hiện hành động về khí hậu", ông Chủ tịch và đồng sáng lập Vòng tròn Từ thiện Châu Á (APC) cho biết.
Những điều này cũng ảnh hưởng đến chương trình đàm phán của các chính phủ, như đã thấy với Quỹ Tổn thất và Thiệt hại để bồi thường cho các quốc gia đang phát triển về tác động của biến đổi khí hậu. Sự sáng tạo bắt nguồn từ ý tưởng được gieo mầm bởi nhà khoa học khí hậu quá cố người Bangladesh Saleemul Huq.
Quỹ Tổn thất và Thiệt hại được thống nhất thành lập vào năm 2022 để các nước phát triển tài trợ cho những nước kém phát triển hơn nhằm giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, chỉ tới COP28 là đưa ra quyết định mới nhất được thông qua, Quỹ Tổn thất và Thiệt hại mới có thể chính thức đi vào hoạt động.
Tại Diễn đàn Từ thiện & Kinh doanh khai mạc bên lề COP28, chỉ có 8 đại diện đến từ Đông Nam Á. Ông Laurence Lien cũng tham gia diễn đàn này.
"Tôi đã tham dự sự kiện với một nhóm từ Vòng tròn Từ thiện Châu Á để học hỏi, lấy cảm hứng từ những đổi mới, khám phá và thúc đẩy quan hệ đối tác cũng như tìm hiểu về khả năng làm việc với các nhóm khác để mang lại hiệu quả hơn", ông Laurence Lien nhấn mạnh.
Đông Nam Á là khu vực dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu và, khu vực cũng đóng vai trò quan trọng trong "cuộc chiến sinh tồn chung" của nhân loại.
Khu vực này đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khí thải và duy trì các khu vực tự nhiên quan trọng cần thiết cho sự tồn tại của hành tinh. Mặc dù chỉ chiếm 6,5% lượng khí thải carbon toàn cầu nhưng Đông Nam Á hiện đang nằm trên quỹ đạo phát triển kinh tế phụ thuộc mạnh mẽ vào nhiên liệu hóa thạch, nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, việc sử dụng năng lượng tái tạo chậm và nạn phá rừng gia tăng.
"Chúng ta đang ở trong một tình thế bấp bênh đặc biệt. 5 trong số 20 quốc gia ở khu vực có nguy cơ cao nhất do biến đổi khí hậu đều nằm ở Đông Nam Á. Các thành phố ven biển trong khu vực cũng đang chìm nhanh chóng do mực nước biển dâng cao. Thích ứng không còn là một lựa chọn nữa mà là một điều cần thiết ngay lập tức", ông Laurence Lien nói thêm.
Trước những lợi ích đối với khu vực và tác động to lớn của khu vực đối với thế giới, các quốc gia Đông Nam Á cần một tiếng nói thống nhất hơn và có kế hoạch phối hợp tốt hơn.
Hành động tốt hơn
Là khu vực mà hầu hết các quốc gia đều đang phát triển, các quốc gia Đông Nam Á có cơ hội đặc biệt để dẫn đầu mô hình phát triển xanh hơn nhằm thoát khỏi nền kinh tế dựa trên carbon, sử dụng năng lượng tái tạo và đạt được sự cân bằng tinh tế giữa thiên nhiên, nền kinh tế và sinh kế.
Đông Nam Á có vị thế tốt để dẫn đầu với các giải pháp dựa vào thiên nhiên. So với các khu vực khác, khu vực này mang lại lợi tức đầu tư tiềm năng cao nhất từ việc giảm thiểu lượng khí thải carbon. Khoảng 90 triệu ha rừng của chúng ta - diện tích gấp đôi nước Pháp - có thể được sử dụng cho các dự án carbon khả thi. Việc bảo vệ những khu rừng này có thể mang lại lợi tức đầu tư 27,5 tỷ USD mỗi năm.
Những hành động bảo vệ thiên nhiên cũng có thể thúc đẩy tiến bộ trong hoạt động của Liên hợp quốc. Các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) đã đưa ra hành động trong các lĩnh vực như phòng chống lũ lụt, phục hồi đa dạng sinh học và cải thiện sinh kế.
Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên đã phát hiện ra khả năng khôi phục 303.000 ha rừng ngập mặn có nguy cơ rủi ro ở Đông Nam Á, giúp bảo vệ hơn 4 triệu người sống ở các khu vực ven biển và tăng cường đáng kể nghề cá thương mại.
Những lộ trình như vậy có thể đưa châu Á vào quỹ đạo mới hướng tới phát triển xanh hơn, đồng thời thúc đẩy sự thịnh vượng cho tất cả mọi người đồng thời duy trì sự cân bằng mong manh của hành tinh chúng ta.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng có thể được hưởng lợi từ quá trình chuyển đổi xanh, với doanh thu toàn cầu lên tới 10 nghìn tỷ USD thông qua các cơ hội tập trung vào khí hậu. Trong số đó, 43% có khả năng đến từ châu Á thông qua các cơ hội như năng lượng tái tạo thân thiện với thiên nhiên, các tòa nhà tiết kiệm năng lượng, thực phẩm và đồ uống hữu cơ cũng như quản lý chất thải. Những lĩnh vực này có thể thay thế các ngành công nghiệp đang suy thoái nếu có thời gian, sự quan tâm chu đáo và đủ nguồn lực để đảm bảo quá trình chuyển đổi công bằng.
Rất có thể, theo ông Laurie, các mục tiêu về khí hậu năm 2030 của Thỏa thuận Paris sẽ không được đáp ứng. Vì vậy, nhu cầu cải thiện nỗ lực của chúng ta hướng tới xây dựng các cộng đồng và hệ thống kiên cường thông qua cả giảm thiểu khí thải và thích ứng sẽ càng trở nên cấp thiết hơn.
Nhìn vào những nỗ lực đồng lợi ích với hành động về khí hậu có thể thúc đẩy hành động tích cực hơn ở Đông Nam Á.
Đông Nam Á có tiềm năng rất lớn để huy động vốn tư nhân. Các văn phòng gia đình đã bùng nổ ở châu Á trong thập kỷ qua, chỉ riêng Singapore hiện đang quản lý khối tài sản trị giá khoảng 67 tỷ USD. Việc khai thác ngay cả một phần nhỏ của số tiền này để ươm tạo và mở rộng quy mô các giải pháp giảm thiểu và thích ứng hiện có sẽ mang lại lợi tức lớn cho tương lai.
Để giải quyết nhiệm vụ phức tạp này, hoạt động từ thiện cần phối hợp tốt hơn và cùng nhau ước mơ lớn hơn. Vòng tròn Từ thiện Châu Á đang xây dựng một cộng đồng chiến lược hơn và tăng cường hành động chung.
"Hoạt động từ thiện mang đến cơ hội duy nhất và các nguồn lực để bảo vệ và nuôi dưỡng các giải pháp quan trọng cho sự sống còn của Trái đất. Việc thúc đẩy các sáng kiến cấp cơ sở có thể trở thành chất xúc tác cho hành động dựa vào cộng đồng và hướng sự chú ý tới các cộng đồng dễ bị tổn thương nhất cũng như những khoảng trống bị bỏ quên. Hoạt động từ thiện cũng có thể đóng vai trò là nguồn vốn quan trọng giúp mở ra toàn bộ nguồn hỗ trợ liên tục ứng phó với biến đổi khí hậu", ông Laurence Lien nói.
