Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng

LCĐT – Đúng ngày mùng 1 tết, trong tiết trời xuân mưa bay lất phất, đồng bào Tày xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn tổ chức ra cánh đồng lớn giữa làng thực hiện nghi lễ tìm hướng kiêng (theo tiếng Tày là Mo Tham Thát). Đây là tín ngưỡng dân gian độc đáo được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể năm 2019.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 1
Ông mo chính khấn cầu các cụ phù hộ cho con cháu xuất hành năm mới thuận lợi.
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 2
Bà con cầu mong năm mới nhiều may mắn. 

Trước khi ra đồng, từ sáng sớm, ông mo chính là Hoàng Văn Kể thắp hương ở bàn thờ tổ tiên khấn mời cụ ông, cụ bà, các sư phụ tổ tiên và các ông trưởng lão về chứng kiến nghi lễ. Bước sang năm mới, con cháu có chén nước, cơi trầu mời tổ tiên về uống nước, ăn trầu, làm chứng cho con cháu để đi chào ông Tham Thát chỉ hướng.

Khấn xong, ông vái lạy bàn thờ tổ tiên 3 lạy rồi lấy kiếm, đội nón, đeo túi đi về khu ruộng trung tâm của làng. 3 ông mo đã thống nhất giờ đi nên khi ra đường làng chính, cả 3 ông cùng gặp nhau ở một điểm. Chủ các gia đình cũng đi theo, mang theo nỏ và tên để thi bắn ngay sau khi 3 ông mo chọn được hướng mới cho làng.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 3
Sau khi có hướng mới, 3 ông mo thông báo mở cuộc thi bắn nỏ. 

Sau khi đã cúng ở bàn thờ gia tiên, 3 ông mo của làng chuẩn bị lễ vật gồm tập giấy tiền vàng, bó hương, chén nước chè, rượu, rồi cùng với chủ các hộ đến khu ruộng trung tâm của làng để tìm chọn hướng. Theo tập quán của người Tày, hướng được chọn tính theo năm chẵn - năm lẻ. Nếu năm chẵn, thì chính hướng kiêng của làng là Nam - Bắc; năm lẻ, chính hướng kiêng của làng là Đông - Tây. Người Tày tìm chọn hướng theo chiều ngược kim đồng hồ.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 4
Trẻ em dân tộc Tày vui chơi, diện trang phục truyền thống. 

Khi đến khu ruộng - nơi tổ chức lễ hội xuống đồng, 3 ông mo cùng nhìn 4 phương để xác định hướng kiêng. Các ông mo và người dân thắp hương cắm trên bờ ruộng. Ông mo chính khấn cầu các cụ phù hộ cho con cháu xuất hành năm mới thuận lợi; phù hộ cho con cháu mo, then sang năm mới có sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt, mọi sự bình yên, các cụ trường thọ, các cháu ngoan ngoãn, lớn nhanh, thành đạt.

Ông mo Hoàng Văn Kể năm nay đã 92 tuổi cho biết: Khi đã chọn được hướng kiêng, cả làng năm đó không ai được làm nhà quay về hướng đó, kể cả chuồng gà hay chuồng lợn, khi đi rừng cũng kiêng không đi về hướng kiêng đã chọn. Năm nay, các ông mo đã thống nhất chọn hướng kiêng là hướng Tây.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 5
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 6
Thanh niên tìm hiểu về còn và thi ném còn. 

Sau khi có hướng mới, 3 ông mo thông báo mở cuộc thi bắn nỏ, mục tiêu là tập giấy tiền vàng, cắm cách xa khoảng 30 - 40 m. Mục đích thi bắn là để cầu cho sự hanh thông, phát triển, có bắn trúng mục tiêu, làm nát giấy thì năm đó làm ăn mới may mắn.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 7
Các cô, các chị nhảy múa.
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 8
Trẻ em tập múa theo các bà, các mẹ. 

Ngay sau khi tìm được hướng kiêng, bà con từ già tới trẻ sẽ cùng nhau tham gia các trò chơi dân gian, ca hát, nhảy múa, đánh yến, chơi mắc lẹ...

Nghệ nhân Hoàng Thị Quanh, bản Nà Bay cho biết: Mo Tham Thát ngoài thực hành tín ngưỡng dân gian còn là cơ hội để con cháu gìn giữ nét đẹp truyền thống của dân tộc. Thông qua dịp này, tôi cũng truyền dạy cho con, cháu các điệu hát then, múa xòe để nét đẹp dân tộc luôn được lưu truyền đến thế hệ sau.

Năm nay, bà con phấn khởi, hào hứng ra đồng bởi không còn giới hạn các hoạt động do ảnh hưởng của đại dịch Covd-19 như 2 năm trước. Anh Hoàng Văn Dũng cho biết: Dù đi đâu, làm gì thì ngày mùng 1 đầu năm, những người trẻ như chúng tôi vẫn dành thời gian để cùng các ông, bà ra đồng Tham Thát, cầu mong năm mới nhiều may mắn, thuận lợi.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 9
Cùng nhau chơi mắc lẹ.

Mo Tham Thát là nghi lễ có ý nghĩa, giá trị về mặt địa lý, phong thủy và tín ngưỡng được đồng bào Tày Làng Giàng bảo tồn và tổ chức hằng năm.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Điện ảnh lan tỏa giá trị văn hóa Việt ra thế giới

Điện ảnh lan tỏa giá trị văn hóa Việt ra thế giới

Điện ảnh từ lâu đã được coi là “người kể chuyện” giàu sức mạnh của mỗi quốc gia. Bên cạnh giá trị nghệ thuật và giải trí, phim ảnh Việt còn mang trong mình sứ mệnh quan trọng trong việc đưa hình ảnh đất nước, con người, phong tục và bản sắc dân tộc đến với bạn bè quốc tế. Trong dòng chảy toàn cầu hoá, đây là kênh quảng bá hiệu quả, giàu tính thuyết phục và lan tỏa mạnh mẽ.

Bảo tồn vùng chè Shan Giàng Pằng

Bảo tồn vùng chè Shan Giàng Pằng

Được công nhận là Cây di sản Việt Nam vào năm 2019, vùng chè Shan Giàng Pằng, xã Sơn Lương không chỉ là báu vật vô giá của thiên nhiên mà còn là nguồn sống và niềm tự hào của đồng bào dân tộc Mông nơi đây.

Sáng mãi “ngọn lửa” dân ca Dao

Sáng mãi “ngọn lửa” dân ca Dao

Chúng tôi đến thôn Bầu Bàng, xã Trịnh Tường, bị thu hút bởi tiếng hát dân ca người Dao tuyển ngân vang trong căn nhà nhỏ. Theo tiếng hát ấy, có cả tiếng trong trẻo tập hát của các em nhỏ. Đó là những âm thanh quen thuộc ngân lên từ nhóm tập hát dân ca do nghệ nhân người Dao tuyển Phàn Thị Đanh khởi xướng và truyền dạy.

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội Văn hóa trò chơi và quà tặng Việt Nam 2025 với chủ đề “Tinh hoa sáng tạo Việt” diễn ra trong hai ngày 13 - 14/9, tại Đường sách thành phố Hồ Chí Minh, đã mang đến một không gian sáng tạo sôi động, nơi cộng đồng nghệ nhân, doanh nghiệp và công chúng cùng lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống là cách để nhiều cộng đồng dân tộc gìn giữ cội nguồn, nuôi dưỡng bản sắc trong đời sống hiện đại. Với đồng bào Tày ở xã Văn Chấn, điệu múa Then, tiếng đàn tính, nét đặc sắc văn hóa truyền thống vốn gắn bó với ký ức của cha ông được hồi sinh, gìn giữ trong sinh hoạt của Câu lạc bộ múa Then Tày thôn Thác Vác. Từ những điệu múa ấy, tình yêu văn hóa Tày ngày càng được lan tỏa, hun đúc niềm tự hào, gắn kết cộng đồng.

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Trong nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục, nhiều trường học đã tìm đến điện ảnh như một kênh trực quan giúp học sinh tiếp cận lịch sử. Qua hình ảnh, âm thanh và câu chuyện từ quá khứ, các em không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Sáng 13/9, UBND xã Bản Liền phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình “Du lịch trải nghiệm và hoạt động thiện nguyện trồng tre Lục Trúc, dẻ Trùng Khánh” trong khuôn khổ chương trình thiện nguyện xã hội “Gia đình Haha – Vì một Việt Nam hạnh phúc”.

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Phim đề tài chiến tranh là một phần đặc biệt quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật với thời gian, cũng như những đóng góp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên chiến tuyến, từ đó hàn gắn vết thương chiến tranh, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Giá trị truyền thống trong những món đồ chơi Trung thu cổ truyền tưởng chừng bị lãng quên trong thời gian dài, nay bỗng trở lại và được nhiều người đón nhận. Những ngày gần tới Rằm Trung thu, trên khắp phố phường Hà Nội, đặc biệt là tại khu phố cổ, nhiều cửa hàng bắt đầu trưng bày đồ chơi trung thu với sắc màu rực rỡ, đủ loại đồ chơi truyền thống, dệt nên mùa trăng rằm vừa hoài niệm, vừa tươi mới.

fb yt zl tw