Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng

LCĐT – Đúng ngày mùng 1 tết, trong tiết trời xuân mưa bay lất phất, đồng bào Tày xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn tổ chức ra cánh đồng lớn giữa làng thực hiện nghi lễ tìm hướng kiêng (theo tiếng Tày là Mo Tham Thát). Đây là tín ngưỡng dân gian độc đáo được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể năm 2019.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 1
Ông mo chính khấn cầu các cụ phù hộ cho con cháu xuất hành năm mới thuận lợi.
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 2
Bà con cầu mong năm mới nhiều may mắn. 

Trước khi ra đồng, từ sáng sớm, ông mo chính là Hoàng Văn Kể thắp hương ở bàn thờ tổ tiên khấn mời cụ ông, cụ bà, các sư phụ tổ tiên và các ông trưởng lão về chứng kiến nghi lễ. Bước sang năm mới, con cháu có chén nước, cơi trầu mời tổ tiên về uống nước, ăn trầu, làm chứng cho con cháu để đi chào ông Tham Thát chỉ hướng.

Khấn xong, ông vái lạy bàn thờ tổ tiên 3 lạy rồi lấy kiếm, đội nón, đeo túi đi về khu ruộng trung tâm của làng. 3 ông mo đã thống nhất giờ đi nên khi ra đường làng chính, cả 3 ông cùng gặp nhau ở một điểm. Chủ các gia đình cũng đi theo, mang theo nỏ và tên để thi bắn ngay sau khi 3 ông mo chọn được hướng mới cho làng.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 3
Sau khi có hướng mới, 3 ông mo thông báo mở cuộc thi bắn nỏ. 

Sau khi đã cúng ở bàn thờ gia tiên, 3 ông mo của làng chuẩn bị lễ vật gồm tập giấy tiền vàng, bó hương, chén nước chè, rượu, rồi cùng với chủ các hộ đến khu ruộng trung tâm của làng để tìm chọn hướng. Theo tập quán của người Tày, hướng được chọn tính theo năm chẵn - năm lẻ. Nếu năm chẵn, thì chính hướng kiêng của làng là Nam - Bắc; năm lẻ, chính hướng kiêng của làng là Đông - Tây. Người Tày tìm chọn hướng theo chiều ngược kim đồng hồ.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 4
Trẻ em dân tộc Tày vui chơi, diện trang phục truyền thống. 

Khi đến khu ruộng - nơi tổ chức lễ hội xuống đồng, 3 ông mo cùng nhìn 4 phương để xác định hướng kiêng. Các ông mo và người dân thắp hương cắm trên bờ ruộng. Ông mo chính khấn cầu các cụ phù hộ cho con cháu xuất hành năm mới thuận lợi; phù hộ cho con cháu mo, then sang năm mới có sức khỏe dồi dào, làm ăn phát đạt, mọi sự bình yên, các cụ trường thọ, các cháu ngoan ngoãn, lớn nhanh, thành đạt.

Ông mo Hoàng Văn Kể năm nay đã 92 tuổi cho biết: Khi đã chọn được hướng kiêng, cả làng năm đó không ai được làm nhà quay về hướng đó, kể cả chuồng gà hay chuồng lợn, khi đi rừng cũng kiêng không đi về hướng kiêng đã chọn. Năm nay, các ông mo đã thống nhất chọn hướng kiêng là hướng Tây.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 5
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 6
Thanh niên tìm hiểu về còn và thi ném còn. 

Sau khi có hướng mới, 3 ông mo thông báo mở cuộc thi bắn nỏ, mục tiêu là tập giấy tiền vàng, cắm cách xa khoảng 30 - 40 m. Mục đích thi bắn là để cầu cho sự hanh thông, phát triển, có bắn trúng mục tiêu, làm nát giấy thì năm đó làm ăn mới may mắn.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 7
Các cô, các chị nhảy múa.
Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 8
Trẻ em tập múa theo các bà, các mẹ. 

Ngay sau khi tìm được hướng kiêng, bà con từ già tới trẻ sẽ cùng nhau tham gia các trò chơi dân gian, ca hát, nhảy múa, đánh yến, chơi mắc lẹ...

Nghệ nhân Hoàng Thị Quanh, bản Nà Bay cho biết: Mo Tham Thát ngoài thực hành tín ngưỡng dân gian còn là cơ hội để con cháu gìn giữ nét đẹp truyền thống của dân tộc. Thông qua dịp này, tôi cũng truyền dạy cho con, cháu các điệu hát then, múa xòe để nét đẹp dân tộc luôn được lưu truyền đến thế hệ sau.

Năm nay, bà con phấn khởi, hào hứng ra đồng bởi không còn giới hạn các hoạt động do ảnh hưởng của đại dịch Covd-19 như 2 năm trước. Anh Hoàng Văn Dũng cho biết: Dù đi đâu, làm gì thì ngày mùng 1 đầu năm, những người trẻ như chúng tôi vẫn dành thời gian để cùng các ông, bà ra đồng Tham Thát, cầu mong năm mới nhiều may mắn, thuận lợi.

Ngày đầu năm cùng người Tày ra đồng tìm hướng kiêng ảnh 9
Cùng nhau chơi mắc lẹ.

Mo Tham Thát là nghi lễ có ý nghĩa, giá trị về mặt địa lý, phong thủy và tín ngưỡng được đồng bào Tày Làng Giàng bảo tồn và tổ chức hằng năm.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Sau 3 ngày diễn ra (từ 31/10 đến 2/11), Lễ hội Ẩm thực chay 2025 đã thu hút hơn 100 nghìn lượt khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các hoạt động văn hóa, ẩm thực, cộng đồng. Đặc biệt, Lễ hội đã xác lập kỷ lục Việt Nam với 200 món chay từ sen.

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố được coi là “trái tim” của thiết chế văn hóa cơ sở. Đối với tỉnh vùng cao, biên giới có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống như Lào Cai, nhà văn hóa không chỉ là nơi hội họp của thôn, mà còn là địa điểm để người dân tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Chiều muộn ở xã Bảo Ái, cô Lưu Khánh Linh vẫn ngồi giữa những chồng sách cao và tập bài viết của học sinh. Trên bàn làm việc, cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Ngọc Yến mở trang, bên cạnh là bản thảo bài phê bình văn học cô chuẩn bị gửi cho tạp chí. Hình ảnh quen thuộc ấy đã trở thành biểu tượng cho một hành trình đặc biệt: từ trường học ra diễn đàn, từ người truyền đạt tri thức đến nhà phê bình văn học. Quan trọng hơn, cô là người gieo mầm yêu văn chương cho thế hệ trẻ vùng nông thôn.

Đánh thức ký ức của núi rừng

Đánh thức ký ức của núi rừng

Từ gỗ và thổ cẩm, ông Trần Văn Khi và con gái Trần Lan Anh đã tạo nên những tác phẩm điêu khắc mang đậm bản sắc vùng cao Sa Pa. Mỗi đường khắc, mỗi mảnh thổ cẩm không chỉ là sự sáng tạo, mà còn là cách họ kể lại câu chuyện về con người và văn hóa nơi đây.

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Sáng 02/11 (tức ngày 13/9 âm lịch), UBND phường Cam Đường, tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ hội Đền Đôi Cô năm 2025, sự kiện văn hóa, tâm linh có ý nghĩa sâu sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự.

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Tôi theo con đường đất đỏ ngoằn ngoèo dẫn lên xã Y Tý (tỉnh Lào Cai), nơi thôn Lao Chải ẩn mình trong mây. Buổi sớm ấy, hơi lạnh len qua từng lớp áo, sương mù phủ kín cả thung lũng. Những mái nhà trình tường phủ đầy rêu phong hiện ra lặng lẽ, mộc mạc mà kiêu hãnh. Tôi dừng lại thật lâu, lắng nghe hơi thở của núi rừng và tiếng nói cười của người Hà Nhì đang khởi đầu một ngày mới.

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

Ngày 31/10, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chính thức ra mắt sản phẩm du lịch văn hóa "Đêm Bảo tàng" tới đông đảo công chúng. Đây là lần đầu tiên bảo tàng mở cửa đón khách trải nghiệm vào ban đêm, hứa hẹn mang đến một không gian khác biệt, nơi hội họa, điêu khắc, âm nhạc... cùng giao thoa, hòa nhịp vào đời sống nghệ thuật đương đại.

Sắc màu trên cao nguyên

Sắc màu trên cao nguyên

Có một thứ sắc màu đã dệt nên bức tranh văn hóa đầy sức sống, làm nên bản sắc riêng có ở vùng đất cao nguyên. Đó là sắc màu của “nhịp váy đung đưa”, của “vang tiếng khèn chàng trai xuống chợ”, của chén rượu ngô “nồng say”, của “mận vàng trái chín”...

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Ở xã Bảo Thắng có một không gian lặng lẽ, yên bình mà trang trọng và đầy ý nghĩa. Đó chính là Nhà truyền thống Bảo Thắng. Hai năm kể từ khi đi vào hoạt động, nơi đây không chỉ trở thành địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương cho Nhân dân, mà còn là điểm đến trải nghiệm, tìm hiểu, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước.

fb yt zl tw