Bảo Thắng: Điểm sáng trong phòng, chống tảo hôn

LCĐT - Từ 94 trường hợp/năm giảm xuống còn 25 trường hợp/năm, huyện Bảo Thắng đã được coi là điểm sáng về hạn chế tình trạng tảo hôn và đặc biệt là loại hẳn hôn nhân cận huyết thống ra khỏi đời sống. 

So với mặt bằng chung của tỉnh và các huyện, thị xã trên địa bàn, huyện Bảo Thắng có tỷ lệ dân số là đồng bào dân tộc thiểu số thấp hơn cả, với hơn 41%. Tuy nhiên, Bảo Thắng đang có 12 xã, thị trấn thuộc khu vực vùng II và 1 thị trấn (Nông trường Phong Hải) thuộc khu vực III, với 24 thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn. Đây cũng là nơi có đa số đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống và yêu cầu về dần loại bỏ hủ tục, nhất là tình trạng tảo hôn luôn là nhiệm vụ quan trọng của các xã, thị trấn có liên quan.

Giai đoạn 2014 đến năm 2017, huyện Bảo Thắng có 377 trường hợp tảo hôn (trung bình mỗi năm xảy ra 94 trường hợp), từ năm 2017 đến nay còn 124 trường hợp tảo hôn (trung bình mỗi năm xảy ra 25 trường hợp); điều đáng mừng là trong 5 năm trở lại đây địa phương không xảy ra trường hợp hôn nhân cận huyết thống. Trong số 124 trường hợp tảo hôn thì xảy ra ở các hộ đồng bào Mông chiếm 72%, đồng bào Dao chiếm 15%, đồng bào Giáy chiếm 8%, còn lại là các dân tộc khác. 

Dù số trường hợp tảo hôn đã giảm nhanh nhưng điều đáng lo là những năm qua vẫn còn trường hợp kết hôn dưới 13 tuổi (2 vụ việc), 14 trường hợp kết hôn khi mới 14 - 15 tuổi và có 95 trường hợp kết hôn khi mới 16 - 17 tuổi. Ngoài ra, tính từ năm 2018 đến nay, trên địa bàn huyện Bảo Thắng có 251 trường hợp phụ nữ đơn thân dưới 18 tuổi sinh con, nhiều trường hợp trong số đó là một dạng “ngầm tảo hôn” (đôi vợ chồng trẻ chưa đăng kí kết hôn về sống chung với nhau vì chưa đủ tuổi quy định); có 4 trường hợp mẹ đơn thân có con dưới 15 tuổi và 94 trường hợp sinh con ở độ tuổi 15 - 16 tuổi. 

Thời gian qua, để ngăn chặn có hiệu quả tình trạng tảo hôn, cấp ủy, chính quyền huyện Bảo Thắng đã thành lập và kiện toàn Ban chỉ đạo phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cấp huyện, ban hành nhiều kế hoạch chuyên đề, trong đó, yêu cầu sự vào cuộc quyết liệt của các cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị xã hội, đội ngũ cán bộ, đảng viên cấp cơ sở đối với công tác phòng, chống tảo hôn. Nổi bật trong các địa phương triển khai tích cực là các xã Thái Niên, Bản Phiệt, Phú Nhuận, Phong Niên và thị trấn Tằng Loỏng, thị trấn Nông trường Phong Hải với việc xây dựng 14 mô hình điểm về phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Tham gia mô hình, dưới sự hỗ trợ của cán bộ cơ sở, đoàn thể chính trị - xã hội, các hội viên (hầu hết là phụ nữ) được chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm, các thông tin, kiến thức về hậu quả do tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống gây ra. Từ hoạt động của các mô hình điểm, ý thức của người dân trên địa bàn về tác hại của tảo hôn, sự cần thiết tham gia ngăn chặn, giảm thiểu tảo hôn đã được nâng lên, nhất là đối tượng thanh thiếu niên.

Ngoài ra, các cấp ủy cũng yêu cầu các đoàn thể chính trị - xã hội ở cơ sở xây dựng kế hoạch, nội dung tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục hội viên, đoàn viên và Nhân dân về phòng, chống tảo hôn; chấp hành chính sách, pháp luật về hôn nhân, gia đình. Cụ thể: Đoàn thanh niên tổ chức diễn đàn, hội thi, trại hè tuyên truyền nội dung dưới hình thức hỏi - đáp về Luật Hôn nhân và Gia đình, kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên, học sinh ký cam kết không tảo hôn và kết hôn cận huyết thống. Hội phụ nữ các cấp phối hợp tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp phổ biến kiến thức về chăm sóc sức khỏe phụ nữ, chăm sóc trẻ em, về hậu quả của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Chính quyền các xã, thị trấn tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật và các hành vi vi phạm quy định về phòng, chống tảo hôn...

Bài học kinh nghiệm của Bảo Thắng là tăng cường quán triệt và thực hiện nghiêm Chỉ thị số 33-CT/TU, ngày 30/10/2017 của Tỉnh ủy về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cấp ủy, chính quyền các cấp trong phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đề cao trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể, cán bộ, đảng viên trong công tác tuyên truyền, giáo dục, ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng tảo hôn, xóa hiện tượng hôn nhân cận huyết thống ra khỏi đời sống. 

Trong công tác tuyên truyền đã lựa chọn nội dung có trọng tâm, trọng điểm, sát thực với nhóm đối tượng, đặc thù từng cơ sở; đưa nội dung tuyên truyền vào trường học; phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ người dân tộc thiểu số, cán bộ cơ sở, người có uy tín ở địa phương, các thầy mo, thầy cúng.

Huyện Bảo Thắng cũng chú trọng nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước đồng thời với việc thực hiện các chính sách về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số kết hợp với phục hồi, bảo tồn, phát huy các giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống. Một số nơi đã đưa quy định của pháp luật về độ tuổi kết hôn, nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ, trẻ em… vào hương ước, quy ước thôn, tổ dân phố và đưa vào tiêu chuẩn bình xét gia đình văn hóa, thôn văn hóa nên hiệu quả càng được nâng cao hơn.

Với kinh nghiệm và việc tiếp tục áp dụng trên thực tế, vấn đề tảo hôn tại huyện Bảo Thắng đang được các cấp, các ngành, cùng người dân quyết tâm triển khai thực hiện hiệu quả, là điểm sáng trong phòng, chống tảo hôn.