LCĐT - Sau hơn 10 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, xã Ngũ Chỉ Sơn (thị xã Sa Pa) mới đạt 8/19 tiêu chí. Những tiêu chí như giao thông, thu nhập, hộ nghèo, môi trường, cơ sở vật chất văn hóa... vẫn là “bài toán” khó với chính quyền địa phương.
Cách trung tâm thị xã Sa Pa hơn 20 km, xã Ngũ Chỉ Sơn có 17 thôn, 1331 hộ với 5.300 nhân khẩu. Đây là xã vùng cao nằm trên dãy núi Hoàng Liên Sơn có khí hậu khắc nghiệt, địa hình chia cắt, ít đất sản xuất. Bà Tẩn Sử Mẩy, Phó Chủ tịch UBND xã Ngũ Chỉ Sơn cho biết: Thời gian qua, cấp ủy đảng, chính quyền xã luôn đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi gắn với đặc thù địa hình, khí hậu của địa phương; tận dụng thế mạnh, tiềm năng trồng cây dược liệu và nuôi cá nước lạnh. Mặc dù vậy, do quỹ đất sản xuất hạn hẹp, mùa hè hay xảy ra lũ quét, mùa đông sương muối, băng tuyết, giao thông khó khăn nên việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân gặp nhiều trở ngại.
Rào càn lớn nhất của xã hiện nay là giao thông: Đường trục xã và đường từ trung tâm xã đến huyện được nhựa hóa hoặc đổ bê tông mới đạt 61%; đường trục thôn, liên thôn, đường ngõ xóm cứng hóa mới đạt 63%; đặc biệt, đường trục chính nội đồng của xã chưa có. Để đạt tiêu chí giao thông, xã cần nâng cấp, mở rộng và bê tông hơn 13,5 km đường trục thôn; 11,9 km đường ngõ xóm; mở mới hơn 5 km đường nội đồng. Muốn đạt tiêu chí này, người dân phải đóng góp ngày công, hiến đất để mở đường. Tuy nhiên, việc đóng góp ngày công của người dân trên địa bàn xã đang gặp khó, bởi phần lớn thanh niên đi làm xa. Việc hiến đất làm đường sẽ ảnh hưởng đến sinh kế của người dân, khiến nhiều hộ không còn đất sản xuất.
Là một trong những xã khó khăn nhất tỉnh, tiêu chí thu nhập, hộ nghèo cũng luôn là “bài toán” khó với Ngũ Chỉ Sơn. Những năm gần đây, cấp ủy đảng, chính quyền xã đã tuyên truyền, vận động người dân phát triển các loại cây phù hợp như su su, bắp cải, hoa cắt cành (hoa ly, cúc) với tổng diện tích 83 ha; mở rộng quy mô bể nuôi cá tầm, cá hồi với tổng số gần 300 bể, hơn 100 hộ chăn nuôi. Bên cạnh đó, xã tiếp tục duy trì 509 ha lúa nước, trồng 120 ha ngô lai. Mặc dù vậy, do địa hình đồi núi cao, đất sản xuất phân tán, khó đưa cơ giới hóa, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất nên năng suất cây trồng thấp, đầu ra nông sản bấp bênh. Hiện nay, hộ nghèo trên địa bàn chiếm 42%, trong khi yêu cầu đạt chuẩn tiêu chí là dưới 12%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 28,5 triệu đồng/năm, trong khi yêu cầu đạt chuẩn tiêu chí là trên 36 triệu đồng/năm.
Bên cạnh đó, do người dân chưa thay đổi một số tập quán lạc hậu trong sinh hoạt và sản xuất đã ảnh hưởng không nhỏ tới thực hiện tiêu chí môi trường. Đơn cử như việc mai táng người chết, yêu cầu của tiêu chí là mỗi thôn hoặc liên thôn, xã phải có quy hoạch đất làm nghĩa trang lâu dài; việc mai táng phải phù hợp với quy hoạch, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, truyền thống từng dân tộc và đảm bảo vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, quy định này vẫn chưa thực hiện được do phong tục chọn nơi mai táng theo tín ngưỡng của từng dân tộc và địa phương cũng không tìm được quỹ đất tập trung. Ngoài ra, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo quy chuẩn của xã mới đạt 51%; số hộ có nhà tắm, nhà tiêu đảm bảo vệ sinh mới đạt dưới 56%...
Bà Tẩn Sử Mẩy, Phó Chủ tịch UBND xã Ngũ Chỉ Sơn cho biết thêm: Nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới được xã xác định là hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, chú trọng phát triển kinh tế hộ gia đình và hoàn thiện tiêu chí về môi trường. Phương châm thực hiện là Nhà nước và Nhân dân cùng xây dựng nông thôn mới; từng bước xóa bỏ sự trông chờ, ỷ lại của người dân vào chính sách hỗ trợ, tích cực tham gia hiến đất, tham gia làm đường giao thông, nhà văn hóa và các công trình công cộng khác…
Sẽ còn nhiều khó khăn để đạt các tiêu chí xây dựng nông thôn mới ở Ngũ Chỉ Sơn. Vì vậy, ngoài sự nỗ lực của cấp ủy đảng, chính quyền và người dân, rất cần sự đầu tư hơn nữa của thị xã, tỉnh và sự hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài xã.
