ASEAN và các Đối tác thúc đẩy đối thoại, hợp tác ứng phó hiệu quả các thách thức, đề cao luật pháp quốc tế

Chiều 11/11, tại Phnom Pênh, Campuchia, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN với từng Đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc và Liên hợp quốc.

Các Lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc.

Tại các Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và Đối tác kiểm điểm và đề ra định hướng phát triển quan hệ hai bên. Các Đối tác khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, cam kết tiếp tục cùng ASEAN thúc đẩy đối thoại, hợp tác và ứng phó hiệu quả với các thách thức, góp phần định hình cấu trúc khu vực rộng mở, bao trùm, minh bạch, đề cao luật pháp quốc tế, với ASEAN đóng vai trò trung tâm.

* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 25, Lãnh đạo các nước ASEAN và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đánh giá cao việc thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện cuối năm 2021 là dấu mốc lịch sử quan trọng trong lịch sử phát triển quan hệ hai bên, đóng góp tích cực và hiệu quả hơn nữa cho hợp tác, hòa bình, ổn định, và phát triển bền vững.

Thủ tướng Trung Quốc nhấn mạnh ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của nước này; tái khẳng định tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, mong muốn cùng ASEAN triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện mới thiết lập, tiếp tục cam kết hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò trên các diễn đàn khu vực và quốc tế.

Các Lãnh đạo hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại hàng đầu của nhau, với kim ngạch thương mại hai bên đạt 669 tỷ USD, đầu tư FDI của Trung Quốc vào ASEAN đạt 13,6 tỷ USD trong năm 2021. Hai bên nhất trí sớm mở cửa, nối lại trao đổi kinh tế, thương mại và đầu tư, ổn định kết nối chuỗi cung ứng, hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận thị trường của nhau, thông quan hàng hóa, nỗ lực đàm phán nâng cấp Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN-Trung Quốc và phối hợp triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác Toàn diện Khu vực (RCEP), đem lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp.

ASEAN đề nghị Trung Quốc tăng cường và mở rộng hợp tác về chuyển đổi số, kinh tế số, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, phát triển xanh và bền vững,... đồng thời mong muốn Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ thu hẹp khoảng cách phát triển và phát triển Tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mekong.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chúc mừng thành công của Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc; khẳng định Việt Nam và các nước ASEAN coi trọng mối quan hệ với Trung Quốc, Đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN, và mong muốn cùng phối hợp vun đắp quan hệ hai bên phát triển đúng tầm mức Đối tác chiến lược toàn diện.

Thủ tướng đề nghị hai bên phối hợp thúc đẩy thương mại và đầu tư, mở cửa nền kinh tế, trong đó Trung Quốc tiếp tục mở rộng nhập khẩu hàng hóa, nông sản của Việt Nam cũng như của các nước ASEAN trung chuyển qua Việt Nam; tạo thuận lợi hơn nữa cho thông quan hàng hóa, bảo đảm thông suốt trong mọi tình huống và thông qua thúc đẩy đa dạng hóa các phương thức vận tải hàng hóa bằng đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không, góp phần duy trì ổn định chuỗi cung ứng và sản xuất, thúc đẩy thương mại cân bằng, bền vững. Đồng thời, ASEAN và Trung Quốc cần phối hợp bảo đảm phục hồi hướng tới phát triển bền vững, trong đó mở rộng hợp tác phát triển xanh, bảo vệ môi trường, nâng cao tính đa dạng, ổn định và bền vững hệ sinh thái, ứng phó biến đổi khí hậu…

ASEAN và Trung Quốc cần phối hợp bảo đảm phục hồi hướng tới phát triển bền vững, trong đó mở rộng hợp tác phát triển xanh, bảo vệ môi trường, nâng cao tính đa dạng, ổn định và bền vững hệ sinh thái, ứng phó biến đổi khí hậu…

Thủ tướng Phạm Minh Chính

Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo các nước ASEAN và Trung Quốc thông qua Tuyên bố kỷ niệm 20 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) tái khẳng định ý nghĩa và tầm quan trọng của DOC đối với hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông, Tuyên bố chung về tăng cường phát triển chung và bền vững, Tuyên bố chung về hợp tác an ninh lương thực…

* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc lần thứ 23, phát biểu thay mặt ASEAN trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN-Hàn Quốc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ, toàn diện, đạt nhiều thành quả quan trọng, đồng thời ủng hộ Hàn Quốc triển khai chính sách tăng cường hợp tác sâu rộng hơn nữa với ASEAN.

Các Lãnh đạo ASEAN và Hàn Quốc tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hàn Quốc.

Hướng tới tương lai, phát huy tinh thần người dân vừa là trung tâm, chủ thể, vừa là nguồn lực, mục tiêu của mọi nỗ lực phục hồi và phát triển bền vững, Thủ tướng đề nghị hai bên cần phối hợp khôi phục hoàn toàn hợp tác vì người dân, hướng tới phát triển bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, tập trung vào các lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, giao lưu nhân dân, du lịch, phát triển nguồn nhân lực, công nghệ, chuyển đổi số, quản lý thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, đồng thời hỗ trợ, bảo đảm quyền lợi cho số lượng lớn công dân sinh sống, làm việc và học tập tại mỗi bên.

Nhấn mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, ổn định chuỗi cung ứng và sản xuất là động lực chính thúc đẩy phục hồi và phát triển, Thủ tướng đề nghị ASEAN và Hàn Quốc tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp hai bên tiếp cận thị trường, tạo điều kiện cho hàng hóa xuất khẩu như nông thủy sản, hải sản, trái cây từ các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, vào thị trường Hàn Quốc, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp ASEAN tham gia chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu của doanh nghiệp Hàn Quốc, đồng thời thúc đẩy hợp tác Tiểu vùng Mekong thông qua khuôn khổ Đối tác Mekong-Hàn Quốc.

Trước những biến chuyển ngày càng phức tạp và khó lường trong khu vực và trên thế giới, Thủ tướng đề nghị hai bên phối hợp chặt chẽ thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin, phối hợp đóng góp trách nhiệm vào các nỗ lực ứng phó các thách thức an ninh khu vực như Biển Đông, Bán đảo Triều Tiên….

Nhân dịp này, Thủ tướng cảm ơn Hàn Quốc và các nước ASEAN đã ủng hộ sáng kiến của Việt Nam về tổ chức “Ngày Hàn Quốc tại ASEAN” trong năm 2023 tại Việt Nam, nhằm làm sâu sắc hơn nữa hợp tác hai bên hướng tới kỷ niệm 35 năm quan hệ ASEAN-Hàn Quốc năm 2024.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN, một trong những đối tác quan trọng nhất của Hàn Quốc, và ủng hộ ASEAN đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực. Tại Hội nghị, Tổng thống Hàn Quốc giới thiệu với các Lãnh đạo ASEAN về Khung chiến lược của Hàn Quốc về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, hòa bình và thịnh vượng, đồng thời mong muốn phối hợp với ASEAN triển khai Quan điểm ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (AOIP) thông qua các chương trình và hoạt động hợp tác thiết thực.

Lãnh đạo các nước ASEAN và Hàn Quốc bày tỏ vui mừng trước những tiến triển tích cực trong hợp tác hai bên thời gian qua. Hàn Quốc là đối tác thương mại và nhà đầu tư FDI lớn thứ 5 của ASEAN. Kim ngạch thương mại hai chiều hai bên đạt khoảng 189,5 tỷ USD và FDI từ Hàn Quốc vào ASEAN đạt 7,1 tỷ USD năm 2021. Quan hệ giao lưu nhân dân ASEAN-Hàn Quốc phát triển mạnh mẽ. Hiện nay có hàng chục nghìn người dân ASEAN hiện đang sống, làm việc hoặc học tập tại Hàn Quốc. Các nước ASEAN là điểm đến du lịch yêu thích của khoảng 1,82 triệu người Hàn trong năm 2021.

Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác ứng phó các thách thức an ninh phi truyền thống đang nổi lên như khủng bố, chống tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, hợp tác an ninh biển; đẩy mạnh giao thương, hỗ trợ doanh nghiệp, khởi nghiệp, trao đổi văn hóa, giáo dục, du lịch; mở rộng ưu tiên hợp tác chuyển đổi năng lượng, thành phố thông minh, chuyển đổi số, kinh tế số, phát triển xanh, ứng phó biến đổi khí hậu…, nhằm nâng tầm quan hệ đối tác hai bên thời gian tới.

* Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN - Liên hợp quốc, Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh chia sẻ tầm nhìn và cam kết vì những mục tiêu chung thúc đẩy chủ nghĩa đa phương và xây dựng trật tự đề cao luật pháp quốc tế.

Các Lãnh đạo hoan nghênh những tiến triển trong quan hệ hai bên, trong đó bao gồm tiến độ triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN-Liên hợp quốc giai đoạn 2021-2025 đạt tỷ lệ 86%. ASEAN đề nghị Liên hợp quốc và các cơ quan chuyên môn tiếp tục hỗ trợ chuyên môn và nâng cao năng lực tự cường y tế dự phòng, hội nhập kinh tế khu vực, hỗ trợ doanh nghiệp, ổn định chuỗi cung ứng, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy triển khai hợp tác phối hợp liên ngành, tăng trưởng xanh và bền vững. Hai bên nhất trí tăng cường phối hợp triển khai hiệu quả Lộ trình tương hỗ gắn kết Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Chương trình nghị sự của Liên hợp quốc về Phát triển bền vững đến 2030.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề cao tầm quan trọng của mối quan hệ ASEAN-Liên hợp quốc, coi đây là hình mẫu cho hợp tác giữa Liên hợp quốc với các tổ chức khu vực, đóng góp tích cực cho hòa bình và an ninh quốc tế.

Trong bối cảnh thế giới và khu vực đầy khó khăn, phức tạp hiện nay, Thủ tướng đề nghị ASEAN và Liên hợp quốc cần phối hợp chặt chẽ thúc đẩy các giá trị hòa bình, tăng cường đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin và thượng tôn pháp luật, đẩy mạnh các nỗ lực phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu, hướng tới phát triển xanh và bền vững, bảo đảm cân bằng và hài hoà giữa phát triển kinh tế và phát triển văn hóa-xã hội, công bằng xã hội, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát triển Tiểu vùng, trong đó có Tiểu vùng Mekong, tăng trưởng bao trùm và phát triển đồng đều.

Nhân dịp này, Thủ tướng đề nghị Liên hợp quốc hỗ trợ Việt Nam tiếp cận các nguồn lực tài chính, công nghệ, đào tạo nhân lực, quản trị quốc gia, chuyên môn kỹ thuật để triển khai trách nhiệm, hiệu quả các cam kết chống biến đổi khí hậu, bảo đảm chuyển đổi năng lượng công bằng, góp phần kiểm soát và hạn chế tác động tiêu cực đối với người lao động, người nghèo và các đối tượng dễ bị tổn thương.

Nhân dịp kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-Liên hợp quốc và 45 năm Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc, Thủ tướng khẳng định Việt Nam sẽ đóng góp chủ động, tích cực và có trách nhiệm vào công việc chung của Liên hợp quốc và nỗ lực hoàn thành trọng trách thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025.

* Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế tại các Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Lãnh đạo các Đối tác khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có ở Biển Đông, là quan tâm và lợi ích chung của các nước. Theo đó, ASEAN đề nghị các Đối tác ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông cũng như nỗ lực xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), hướng tới xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.

Các Đối tác nhất trí tiếp tục ủng hộ vai trò và nỗ lực của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình. Chia sẻ quan ngại sâu sắc về các diễn biến gần đây trên Bán đảo Triều Tiên, ASEAN bày tỏ ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định và phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo Triều Tiên, khẳng định sẵn sàng đóng vai trò xây dựng, tạo thuận lợi cho đối thoại giữa các bên liên quan tại các cơ chế do ASEAN chủ trì.

* Sáng mai, 12/11, sẽ diễn ra các Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 24, Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 19 và Hội nghị Cấp cao ASEAN - Australia lần thứ 2.