Tránh phá vỡ quy hoạch cây trồng chủ lực

Những năm qua, tình trạng phá vỡ quy hoạch diện tích nhiều nhóm cây trồng chủ lực đã tạo ra những hệ lụy đáng ngại về mất cân bằng dinh dưỡng thổ nhưỡng; khó kiểm soát dịch hại; năng suất cây trồng không ổn định…

Để phát triển bền vững, một trong những yếu tố quan trọng là các địa phương cần tuân thủ quy hoạch diện tích cây trồng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Chăm sóc hồ tiêu tại huyện Cư M'gar (tỉnh Đắk Lắk).

Chăm sóc hồ tiêu tại huyện Cư M'gar (tỉnh Đắk Lắk).

Nhiều cây trồng vượt quy hoạch

Hồ tiêu là cây trồng chủ lực của nước ta. Tổng diện tích trồng hồ tiêu trên cả nước hiện là khoảng 131,8 nghìn héc ta, tập trung ở vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên.

Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Như Cường cho biết, theo quy hoạch đến năm 2020, tầm nhìn 2030, diện tích trồng hồ tiêu của cả nước ở mức 50.000ha, diện tích cho sản phẩm là 47.000ha. Như vậy, diện tích hồ tiêu hiện nay vượt gấp đôi so với quy hoạch. “Việc ồ ạt mở rộng diện tích trồng hồ tiêu khiến nhiều năm giá nông sản này giảm mạnh. Khi giá hồ tiêu xuống thấp, người dân chặt bỏ chuyển sang trồng cây khác, ảnh hưởng đến sản lượng, chất lượng hồ tiêu và nguồn dinh dưỡng đất”, ông Nguyễn Như Cường phân tích.

Tương tự, giai đoạn 2016-2019 là “thời hoàng kim” của cây mít Thái, có thời điểm giá lên đến 60.000 đồng/kg. Nông dân các tỉnh ồ ạt trồng loại cây này. Hệ lụy là năm 2022, do ảnh hưởng dịch Covid-19, thị trường Trung Quốc hạn chế thu mua, giá mít Thái sụt giảm xuống chỉ còn 2.000-3.000 đồng/kg khiến nhiều hộ chặt bỏ, chuyển sang cây trồng khác…

Hay như với sầu riêng, là cây trồng đang có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của ngành hàng trái cây nước ta. Tại một số địa phương, diện tích trồng sầu riêng đang tăng nhanh. Tuy nhiên, việc xuất khẩu trái cây này còn phụ thuộc vào một vài thị trường nên tiềm ẩn nguy cơ “được mùa - mất giá”... Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Nông Nguyễn Thị Tình cho hay, theo quy hoạch phát triển đến năm 2025, diện tích sầu riêng của tỉnh là 5.000ha, song đến cuối năm 2022, toàn tỉnh đã có 6.139ha sầu riêng, vượt xa quy hoạch. “Nếu nông dân sản xuất sầu riêng tự phát, không theo quy chuẩn xuất khẩu sẽ dẫn đến cung vượt cầu, lúc đó giá bán có thể thấp và không hiệu quả", bà Nguyễn Thị Tình lo ngại.

Theo thống kê của Bộ NN& PTNT, diện tích cây trồng chủ lực ở nhiều địa phương đang vượt quy hoạch. Điển hình như: Dưa hấu (Quảng Ngãi), hành tím (Sóc Trăng), thanh long (Bình Thuận), mía tím (Hòa Bình), sầu riêng, hạt tiêu… ở một số tỉnh.

Gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ

Đánh giá về hệ lụy từ việc phá vỡ quy hoạch diện tích một số cây trồng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung cho biết, quy hoạch diện tích cây trồng đều căn cứ vào điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu; nhu cầu thị trường... Tuy không chính xác trong từng thời điểm cụ thể nhưng quy hoạch luôn có tính chiến lược, vì lợi ích lâu dài.

Để kiểm soát chặt chẽ diện tích cây trồng, đặc biệt là cây ăn quả, Bộ NN&PTNT đã ban hành Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025 và 2030. Trong đó, đề án xác định 14 loại cây ăn quả chủ lực, gồm: Thanh long, xoài, chuối, vải, sầu riêng, nhãn, cam, bưởi, dứa, chôm chôm, mít, chanh leo, bơ, na. Theo Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường, khi ban hành đề án này, Bộ NN&PTNT dựa trên nghiên cứu về lợi thế đất đai, thời tiết, khí hậu, cây trồng và nhu cầu thị trường trong nước, quốc tế. Tuy nhiên, tính pháp lý của đề án không cao bằng quy hoạch, bởi đề án chỉ mang tính định hướng loại cây trồng, quy mô, diện tích, vùng trồng.

Để kiểm soát diện tích, bảo đảm vấn đề tiêu thụ, theo Chủ tịch Hiệp hội hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam Hoàng Thị Liên, việc quy hoạch vùng trồng cần tính đến điều kiện tự nhiên để hồ tiêu cho chất lượng, năng suất tốt nhất. Điều quan trọng là các vùng trồng hồ tiêu cần đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ, chế biến sâu, canh tác bền vững, tạo vùng nguyên liệu theo chuỗi…

Từ góc nhìn địa phương, đại diện Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang cho rằng, quy hoạch diện tích cây trồng không phải là khung cứng, rập khuôn. Tuy nhiên, các địa phương cần chủ động kiểm soát diện tích. Vùng trồng cần đáp ứng điều kiện về thổ nhưỡng, khí hậu, tưới tiêu… Một yếu tố căn bản nữa là cần căn cứ nhu cầu thị trường để điều chỉnh, đưa ra những khuyến cáo kịp thời cho nông dân.

Ở góc độ quản lý, Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Như Cường khẳng định, Bộ NN&PTNT tiếp tục phối hợp với các địa phương rà soát diện tích cây trồng theo từng năm để có định hướng phát triển kịp thời. Ngoài ra, Bộ cũng sẽ bổ sung quy hoạch một số cây trồng chủ lực, có vai trò trong an ninh lương thực, khả năng cạnh tranh cao tại thị trường nội địa và xuất khẩu. Mặt khác, Nhà nước cũng cần có chế tài đủ mạnh để người dân và chính quyền địa phương thực hiện sản xuất theo quy hoạch.

Có thể thấy, sự phát triển của bất cứ loại cây trồng hay sản phẩm nào cũng cần gắn với vùng sản xuất, chế biến, tiêu thụ… mới bảo đảm tính bền vững. Nông sản Việt Nam cần tập trung vào chất lượng, xây dựng thương hiệu, khẳng định uy tín, qua đó từng bước mở rộng thị trường và nâng cao kim ngạch xuất khẩu, góp phần phát triển bền vững ngành Nông nghiệp.

Báo Hànộimới

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Nỗ lực nâng cao đời sống người dân

Nỗ lực nâng cao đời sống người dân

Quan tâm triển khai công tác đầu tư, xây dựng, hoàn thiện cơ sở hạ tầng; tích cực phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào các dân tộc vùng cao Si Ma Cai.

Điều chỉnh Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Điều chỉnh Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Nhằm hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu khả thi, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương vừa tiến hành Phiên họp Hội đồng thẩm định nhà nước thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021-2025.

Trở thành nông dân Việt Nam xuất sắc từ nghề nuôi cá

Trở thành nông dân Việt Nam xuất sắc từ nghề nuôi cá

Gắn bó với nghề nuôi cá hơn 30 năm, trải qua bao thăng trầm nhưng với niềm đam mê, quyết tâm và sự sáng tạo, anh Nguyễn Văn Hợp, thôn Khởi Khe, thị trấn Nông trường Phong Hải, huyện Bảo Thắng đã trở thành một trong những nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2024.

Bài 2: Phát huy tuyên vận trong xây dựng nông thôn mới

"Đất thép" Mường Khương tự tin bước vào thời kỳ mới Bài 2: Phát huy tuyên vận trong xây dựng nông thôn mới

Xác định tuyên vận là cách cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, thời gian qua, huyện Mường Khương đã dành sự ưu tiên xứng đáng công tác tuyên vận đối với chương trình xây dựng nông thôn mới và đạt được hiệu quả rất tích cực.

Đồng bào dân tộc thiểu số ứng dụng khoa học công nghệ cho cây trồng

Đồng bào dân tộc thiểu số ứng dụng khoa học công nghệ cho cây trồng

Những năm qua, việc ứng dụng công nghệ khoa học trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần giúp người nông dân gia tăng giá trị thu nhập trên cùng một diện tích canh tác, cung ứng ra thị trường những sản phẩm bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, tạo nên sự đổi thay tích cực từ phương thức canh tác truyền thống.

Tăng cường các biện pháp bảo vệ chim di cư

Tăng cường các biện pháp bảo vệ chim di cư

Từ tháng 9 năm trước đến khoảng tháng 4 năm sau là thời gian các loài chim hoang dã, di cư thường tìm về trú ngụ và kiếm ăn trên các cánh đồng ở một số huyện trên địa bàn tỉnh như Bát Xát, Bảo Thắng, Bảo Yên, thành phố Lào Cai… Đây cũng là thời gian thợ săn tăng cường săn bắt, đánh bẫy chim hoang dã, di cư.

Công tác giảm nghèo ở Bảo Thắng

Công tác giảm nghèo ở Bảo Thắng

Nhiều năm trước, gia đình bà Lương Thị Kim ở thôn Lạng, xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng thuộc diện hộ nghèo khi cả 2 vợ chồng sức khỏe yếu, thiếu vốn sản xuất. Được sự động viên của cán bộ rồi thấy bà con trong thôn đều có thu nhập khá nhờ mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, sản xuất, gia đình bà quyết tâm thoát nghèo.

Đồng vốn sinh lời từ mô hình kinh tế trang trại

Đồng vốn sinh lời từ mô hình kinh tế trang trại

Huyện Bảo Thắng hiện có 118 trang trại theo chuẩn tiêu chí của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong đó nhiều trang trại đạt hiệu quả kinh tế cao, lãi tiền tỷ mỗi năm. Theo chia sẻ của các chủ trang trại, hầu hết xuất phát điểm của họ đều vay vốn ngân hàng, trong quá trình phát triển, đồng vốn được sử dụng hiệu quả đã sinh lời, tạo giá trị lớn.

[Ảnh] Thăm gian trưng bày tại Hội nghị xúc tiến kết nối xuất - nhập khẩu nông - lâm - thủy sản

[Ảnh] Thăm gian trưng bày tại Hội nghị xúc tiến kết nối xuất - nhập khẩu nông - lâm - thủy sản

Hội nghị xúc tiến kết nối xuất - nhập khẩu nông - lâm - thủy sản năm 2024 được tổ chức tại Lào Cai có 29 gian hàng trưng bày, giới thiệu gần 100 sản phẩm nông sản đặc sản các tỉnh, thành phố: Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Hải Phòng, Nam Định, Sơn La, Lâm Đồng, Hà Nội. Đây là những hàng hóa thế mạnh của Việt Nam được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

fbytzltw