Do nắng nóng kéo dài, hơn 1 ha ngô của gia đình anh Vi Văn Tải (thôn Đội 3, xã Nàn Sán) bị ảnh hưởng nặng nề. Nếu như thời điểm này năm trước, cây ngô đã cao quá đầu người, trổ cờ, phun râu thì năm nay mới chỉ ngang ngực người, ra bắp sớm và không có hạt.
Nhìn nương ngô, hai vợ chồng anh Tải lắc đầu ngao ngán bởi bao nhiêu công chăm sóc, làm cỏ, bón phân giờ gần như trắng tay. Anh Tải chia sẻ: “Chưa năm nào khô hạn lại kéo dài như năm nay, hạt ngô được tra xuống gần 3 tháng mà không có một trận mưa”.
Cũng ở thôn Đội 3, gia đình anh Vàng Văn Dũng trồng hơn 2 ha ngô. Gia đình anh Dũng cũng như nhiều hộ khác trong thôn “dài cổ” chờ cơn mưa “giải hạn” và cuối cùng cũng đã đến vào hồi đầu tháng 5. Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang, trận giông, lốc kèm theo mưa đá kéo dài gần 20 phút đã khiến toàn bộ diện tích ngô của gia đình anh bị thiệt hại nặng. Cây ngô bị gãy ngọn, lá bị xé toạc, xác xơ, đổ la liệt dưới đất.
Đối với gia đình anh Dũng, vụ ngô năm nay coi như đã “kết thúc”. Hai vợ chồng đành chặt cây, tận dụng làm thức ăn cho gia súc. Anh Dũng ngậm ngùi nói: “Cũng chẳng biết phải làm sao nữa. Nương ngô năm nào cũng giúp gia đình thu vài tấn hạt, phục vụ chăn nuôi cả năm thì vụ năm nay gần như mất trắng”.
Nắng nóng kéo dài, không mưa khiến hơn 90% diện tích ngô của xã Nàn Sán bị ảnh hưởng. Ông Giàng Seo Là, Phó Chủ tịch UBND xã Nàn Sán cho biết: “Sẽ có hơn 30% diện tích ngô không cho thu hoạch, diện tích còn lại chưa đánh giá được nhưng chắc chắn năng suất bị giảm mạnh”.
Còn tại xã Lùng Thẩn, nắng nóng kéo dài đã gây thiệt hại cho nhiều diện tích quế trên địa bàn. Ông Hảng Seo Toán, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Toàn bộ hơn 20 ha quế trên địa bàn bị ảnh hưởng. Lứa quế mới trồng năm nay hầu như chết hoàn toàn. Đối với diện tích năm thứ 3 trở lên, bắt đầu có hiện tượng chết cành, khô thân”.
Điều kiện tự nhiên của Si Ma Cai chủ yếu là đồi núi, người dân canh tác ở những nơi có độ dốc cao, phần lớn diện tích không chủ động được nước nước tưới và sản xuất nông nghiệp bị chi phối rất lớn bởi yếu tố thời tiết.
Theo thống kê của huyện Si Ma Cai, trong tổng số hơn 4.400 ha ngô và một số loại cây trồng cạn đã gieo trồng từ đầu năm 2023 đến nay, toàn huyện có 700 ha có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi hạn hán, trong đó 195 ha có khả năng thiệt hại dưới 30%. Trận mưa đá hồi đầu tháng 5 khiến gần 50 ha cây trồng các loại tại 2 xã Sán Chải và Nàn Sán bị ảnh hưởng, ước tổng thiệt hại hơn 112 triệu đồng.
Thời tiết cực đoan đã khiến phương án sản xuất nông nghiệp của địa phương phải thay đổi, thậm chí lùi thời gian gieo trồng.
Theo kế hoạch sản xuất năm 2023, Si Ma Cai gieo cấy hơn 1.800 ha lúa vụ mùa. Tuy nhiên, vì thiếu nước trầm trọng, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn lùi thời vụ gieo cấy thêm 1 tháng (từ tháng 5 sang tháng 6 dương lịch) và điều chỉnh 300 ha không chủ động được nước sang cây trồng cạn, cây chịu hạn tốt hơn. Đối với kế hoạch trồng 100 ha cây dược liệu trong năm nay cũng “tạm hoãn” vào thời điểm này vì nắng nóng và chờ thời điểm thích hợp sẽ triển khai trồng trong thời gian tới.
UBND huyện đã chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với UBND các xã, thị trấn tăng cường rà soát, kiểm tra và căn cứ tình hình thực tế để chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý, đồng thời huy động các nguồn lực hỗ trợ người dân có hoàn cảnh khó khăn chuyển đổi sản xuất.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện cử cán bộ chuyên môn phối hợp với chính quyền các xã, thị trấn hướng dẫn người dân các giải pháp khắc phục hạn hán; chỉ đạo khuyến nông viên, các tổ quản lý thủy nông điều tiết nước tưới hợp lý, kết hợp sử dụng nước tiết kiệm”, ông Vũ Văn Khanh, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết.
