Hải PhòngNhà nước non trẻ, nguồn lực không có, chính quyền cách mạng quyết định sử dụng tem Đông Dương cũ, xóa chữ và in đè lên tên nước.
Ngay sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, Chính phủ cho phát hành tem bưu chính Việt Nam để thay thế những con tem cũ của chính quyền thuộc địa, vốn in rõ dòng chữ "INDOCHINE" và từng được sử dụng chung cho ba nước Đông Dương là Việt Nam, Lào, Campuchia.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nhà nước non trẻ, mọi nguồn lực đều dồn vào công cuộc bảo vệ nền độc lập, việc phát hành tem mới bị tạm hoãn. Thay vào đó một giải pháp kịp thời và sáng tạo được áp dụng là in đè lên các mẫu tem Đông Dương cũ.
Nhà nghiên cứu Phạm Tuệ (81 tuổi, ở TP Hải Phòng), người sở hữu 12.000 tem bưu chính Việt Nam và nhiều quốc gia khác, cho biết Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã sử dụng 57 mẫu tem Đông Dương cũ, xóa chữ "INDOCHINE" và in đè thêm dòng chữ "VIET NAM DAN CHU CONG HOA" hoặc "VIET NAM DOC LAP TU DO HANH PHUC" bằng mực đỏ để sử dụng trong năm đầu sau cách mạng tháng Tám. Những con tem này đã được gửi đi khắp nơi, ra cả nước ngoài như một lời khẳng định chủ quyền, nền độc lập của đất nước.
Đến ngày 28/7/1946, nhân kỷ niệm một năm Cách mạng tháng Tám thành công và ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Chính phủ ký sắc lệnh số 172/SL cho phép Nha Bưu điện Việt Nam in và phát hành bộ tem đầu tiên của nước Việt Nam độc lập.
Bộ tem in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sĩ Nguyễn Sáng vẽ, với 5 màu làm xanh lá mạ, đỏ, vàng, lam, tím, in tại Việt Nam Ấn thư cục. Trong đó, ba mẫu xanh lá mạ, đỏ, vàng có mệnh giá lần lượt là 1, 3 và 9 hào. Các mẫu lam 4 hào và tím 6 hào có thêm phụ thu cứu quốc lần lượt là 6 và 9 hào.
"Đây là lần đầu tiên con tem thuần chất của nước ta mang trên mình hai chữ Việt Nam cùng với hình ảnh vị lãnh tụ đã sáng lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Vì thế con tem này có ý nghĩa rất to lớn về nhiều mặt chính trị, văn hóa, nghệ thuật, kinh tế, xã hội...", ông Tuệ đánh giá.
Bộ tem thứ hai được phát hành tháng 5/1949 nhân kỷ niệm lần thứ 59 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng do họa sĩ Nguyễn Sáng vẽ và được in tại Nhà in Trung ương Việt Bắc ở Phú Thọ.
Bộ tem thứ ba phát hành năm 1951 nhân kỷ niệm lần thứ 61 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, in hình Hồ Chủ tịch cùng bản đồ Việt Nam và ngôi sao 5 cánh với ba mẫu màu xanh lá cây, nâu và đỏ, tương ứng với mệnh giá 100, 100 và 200 đồng. Tem do họa sĩ Bùi Trang Chước vẽ, được in tại nhà in Trung ương Việt Bắc. Điều đặc biệt là bộ tem này được làm bằng giấy dó, tuy mỏng nhưng rất dai, bền, trải qua 74 năm chất lượng vẫn tốt. Bộ tem thứ ba này có thể là duy nhất trên thế giới được làm bằng giấy dó.
Trong bộ tem số 11, phát hành tháng 10/1954 nhân kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ, ngoài ba mệnh giá 10, 50, 150 đồng còn có một tem sự vụ với mệnh giá 0,6 kg thóc. "Đó cũng là chiếc tem duy nhất trên thế giới có mệnh giá như vậy", ông Tuệ cho hay.
Nhà nghiên cứu sở hữu gần đầy đủ các bộ tem của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ năm 1945 đến 1975 và tem Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam từ năm 1975 đến nay, cho biết mỗi con tem không chỉ đơn thuần để thanh toán cước phí bưu chính mà còn chứa đựng rất nhiều thông tin hữu ích. Trên tem thư luôn có tên của quốc gia phát hành kèm theo hình ảnh minh họa là sự kiện lịch sử, địa lý, chính trị, con người, tổ chức, xã hội, danh lam thắng cảnh, thiên nhiên..., tượng trưng cho truyền thống và giá trị của mỗi quốc gia.
Mới đây, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch phát hành bộ tem bưu chính kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, gồm một mẫu tem và một block. Mẫu tem thể hiện hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khắc họa bằng phong cách nghệ thuật đồ họa hiện đại, vừa trang nghiêm vừa gần gũi.
Mẫu block thể hiện Quốc huy nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam và bản đồ Tổ quốc. Nền block sử dụng hình ảnh trống đồng, biểu tượng gợi nhắc về cội nguồn lịch sử và chiều sâu văn hóa dân tộc.
