Là huyện vùng cao, Mù Cang Chải có tổng diện tích ruộng nước hơn 4.400ha, diện tích gieo cấy lúa nước cả năm đạt trên 6.100 ha. Bởi vậy, cùng với phát triển các giống lúa lai bảo đảm an ninh lương thực tại chỗ, những năm gần đây thực hiện chủ trương về chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp, huyện Mù Cang Chải đã phát huy lợi thế về thổ nhưỡng, khí hậu, nguồn nước tại chỗ ở 2 xã Cao Phạ và Nậm Có để mở rộng diện tích cấy lúa nếp Tan theo hướng sản xuất hàng hóa.
Nằm giáp ranh xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn nên 2 xã Cao Phạ và Nậm Có có các điều kiện tự nhiên như: thổ nhưỡng, khí hậu và nguồn nước tương đồng với Tú Lệ, giúp người dân phát triển được giống lúa nếp Tan (nếp Tú Lệ) chất lượng, trở thành hàng hóa. Trong đó, xã Cao Phạ có tổng diện tích ruộng nước trên 320 ha, với hơn 270 ha gieo cấy 2 vụ/năm.
Hiện nay, ngoài gieo cấy các loại giống lúa lai, lúa tẻ bảo đảm an ninh lương thực tại chỗ, người dân đã phát huy hiệu quả lợi thế đặc thù được thiên nhiên ban tặng để chuyển đổi các chân ruộng đất pha cát gần suối, chủ động được nước tưới, mở rộng diện tích sản xuất nếp Tan, góp phần tăng thu nhập trên mỗi đơn vị diện tích.
Ông Giàng A Thênh - Phó Chủ tịch UBND xã Cao Phạ cho biết: "Do nếp Tan có giá trị kinh tế cao, ngoài thu lúa già lấy gạo thì những năm gần đây, việc bán lúa non cho các cơ sở giã cốm ở khu vực xã Tú Lệ cũng rất thuận lợi và cho thu nhập cao nên nhân dân cũng yên tâm chuyển đổi các diện tích ruộng phù hợp từ trồng lúa tẻ sang gieo cấy nếp Tan làm hàng hóa”.
Nhờ đó, hiện nay diện tích gieo cấy lúa nếp Tan của xã Cao Phạ đạt trên 100 ha/năm, sản lượng đạt trên 500 tấn. Cùng nằm trong khu đầu nguồn của xã Tú Lệ, xã Nậm Có cũng có điều kiện tự nhiên tương đồng về thời tiết, khí hậu, thổ nhưỡng và nguồn nước, lại vừa là xã có địa bàn rộng, diện tích ruộng nước nhiều nên diện tích trồng cấy nếp Tan theo số liệu xã thống kê đạt trên 150 ha/năm, chưa kể những diện tích người dân tự phát, tự chuyển đổi theo từng mùa vụ. Hàng năm, xã Nậm Có xuất ra thị trường lượng lúa non để làm cốm và gạo nếp Tan không nhỏ, mang lại nguồn thu nhập lớn cho người dân.
Ông Sùng A Ninh, bản Tà Ghênh, xã Nậm Có chia sẻ: "Ngoài làm ruộng và lúc rảnh sau ngày mùa đi làm thuê quanh xã thì gia đình không có thêm nguồn thu nào khác nên để tăng thêm thu nhập, có điều kiện cho con cái ăn học. Với diện tích ruộng nước của gia đình, mấy năm gần đây, tôi chỉ để hơn 2 sào cấy lúa tẻ 2 vụ/năm lấy thóc đủ ăn, diện tích còn lại tôi chuyển cấy lúa nếp Tan. Nhờ đó, mỗi vụ sau khi trừ chi phí và phần để lại ăn trong năm thì tôi cũng thu về trên 20 triệu đồng từ bán lúa nếp”.
Ngoài mở rộng diện tích gieo cấy, chú trọng áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thâm canh, chế biến, bảo quản... nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng, hiệu quả kinh tế lúa nếp Tan, huyện Mù Cang Chải cũng đã chú trọng đến đầu ra cũng như xây dựng thương hiệu, tạo uy tín gạo nếp Tan trên thị trường.
Hiện, xã Cao Phạ đã thành lập được Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp hữu cơ Khau Phạ, liên kết 60 hộ dân trong xã để cùng gieo cấy nếp Tan với tổng diện tích trên 14 ha, tổng sản lượng đạt trên 70 tấn/năm để từng bước quảng bá, nâng tầm thương hiệu cho sản phẩm nếp Tan. Đồng thời, HTX cũng đã triển khai áp dụng nghiêm ngặt quy trình chọn giống, chăm sóc, thu hoạch, phơi sơ chế theo hướng hữu cơ, giúp nâng cao chất lượng gạo, mẫu mã đẹp và được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh lựa chọn.
Thời gian tới, để sản phẩm nếp Tan của địa phương được nhiều người tiêu dùng biết đến hơn, đặc biệt là tăng sức cạnh tranh hơn trên thị trường, cùng với chú trọng áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thâm canh, chế biến, bảo quản theo hướng "sạch” của người sản xuất, cũng rất cần sự quan tâm định hướng, thu hút đầu tư, quảng bá sản phẩm nếp Tan từ các cấp ủy, chính quyền để sản phẩm nếp Tan ngày càng mang lại giá trị kinh tế cao hơn cho người dân địa phương.
Châu Á
