LCĐT - Người Tày đen có tên gọi khác là Thu Lao, cư trú tại huyện Mường Khương và huyện Si Ma Cai. Người Tày đen có đời sống văn hóa phong phú, độc đáo, đậm bản sắc, trong đó có lễ cúng rừng thiêng được duy trì hằng năm. Thông qua phong tục này, người Tày đen phản ánh được vai trò của rừng đối với việc giữ đất, giữ nguồn nước và tín ngưỡng liên quan đến sản xuất, bảo vệ bản làng.
 |
| Chủ làng hành lễ cúng rừng. |
Mỗi năm, người Tày đen tổ chức lễ cúng rừng thiêng 2 lần, lần thứ nhất vào ngày cuối cùng của tháng Giêng, lần thứ hai tổ chức vào ngày 2 tháng 6 âm lịch. Bản người Tày đen nào cũng có một khu rừng già nằm ở đầu bản. Đây chính là khu rừng thiêng, trong rừng có nhiều cây cổ thụ được cộng đồng bảo vệ, giữ gìn vì đồng bào quan niệm, có rừng mới có sự sống nên cố gắng bảo vệ bằng các luật tục, quy ước. Đặc biệt hơn là tín ngưỡng thờ cúng thần rừng được cộng đồng người Tày đen thực hiện từ ngàn đời nay. Vào dịp này, con cháu người Tày đen cùng nhau góp tiền mua lễ vật dâng cúng lên thần rừng để cầu mong sự che chở, bảo vệ người dân, vật nuôi và cây trồng. Người già và là người am hiểu phong tục được bầu chọn làm thầy, họ phân công 4 người phục vụ nấu ăn và dọn dẹp vệ sinh khu vực hành lễ. Mỗi gia đình còn cử một nam giới tham gia nghi lễ.
Đàn cúng được lập ở gốc cây cổ thụ to giữa rừng. Trên đàn lễ, thầy cúng đặt 5 chén rượu, 5 chiếc bát, 5 đôi đũa, tiền vàng, hình nhân cắt bằng giấy, 3 nén hương và vải mộc trắng để bắc cầu đón thần linh về dự lễ. Khác với dân tộc khác, khi hành lễ, người Tày đen thường dâng lễ vật cúng làm hai lần, lần một thỉnh mời thần rừng và các thần linh về nhận lễ sống, lần hai mời thần linh nhận lễ chín. Bài cúng thần rừng thể hiện mong muốn, khát vọng của cộng đồng người Tày đen về những mùa màng tươi tốt, bội thu...
Sau phần thực hành nghi lễ thiêng là tới phần hội, các thành viên tham gia rải lá chuối bày thức ăn rồi ăn uống ngay tại khu rừng thiêng. Mọi người cùng nhau ăn uống tại đây với mong muốn được tiếp thêm “năng lượng” từ thần rừng để luôn mạnh khỏe. Trưởng làng nhân dịp này cũng thường tuyên truyền cho người dân về tập quán giữ và bảo vệ rừng để những cánh rừng trên quê hương họ mãi xanh.
Thông qua hoạt động của nghi lễ cúng rừng, tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái được cộng đồng người Tày đen phát huy. Lễ cúng rừng thiêng là tập quán đẹp, đã và đang góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ bản làng của tộc người Tày đen ở Lào Cai.
