LCĐT - Xã Nậm Đét (huyện Bắc Hà) được biết đến là một trong những địa phương cơ sở thực hiện tốt hoạt động khuyến học, khuyến tài. Đặc biệt, năm 2020, thôn Tống Hạ được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong xây dựng phong trào dòng họ hiếu học, cộng đồng hiếu học. Đóng góp vào kết quả đó phải kể đến dòng họ Triệu. Đây cũng là dòng họ có số hộ đông nhất thôn.
Đến Nậm Đét, không quá khó để chúng tôi tìm gặp ông Triệu Kim Vảng, Trưởng dòng họ Triệu của thôn Tống Hạ bởi từ cụ già đến em nhỏ trong xã đều biết đến người Trưởng họ Triệu mẫu mực. Năm nay đã ngoài 60 tuổi nhưng đôi mắt ông Vảng vẫn rất tinh anh. Ông lấy quyển sổ nhỏ trong hòm ghi thành tích của dòng họ và đọc cho tôi nghe một cách rõ ràng.
Dòng họ Triệu là một trong số ít dòng họ lâu đời ở Nậm Đét. Đến an cư, lạc nghiệp ở vùng đất lành đã nhiều đời nay, họ Triệu hiện có 62 hộ dân với hơn 300 nhân khẩu sống quần tụ ở thôn Tống Hạ. Con cháu họ Triệu luôn tích cực học tập, nâng cao trình độ, kiến thức cũng như kinh nghiệm sản xuất. Thế hệ sau nối tiếp thế hệ trước, con cháu luôn lấy thế hệ trước làm gương để tự rèn mình.
Ông Triệu Kim Vảng cho biết: Họ Triệu được hình thành và phát triển ở Nậm Đét đã lâu. Đời sống của bà con trước đây rất khó khăn, quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” mà cái nghèo vẫn bám dai dẳng. Sau khi đúc kết thì thấy nguyên nhân là bản thân thiếu trình độ và phương thức canh tác lạc hậu. Từ đó, chúng tôi hiểu rằng giáo dục rất quan trọng, muốn phát triển kinh tế, thoát khỏi đói nghèo thì phải biết chữ, biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Trong những năm qua, chúng tôi luôn động viên, khuyến khích và cố gắng đầu tư hết khả năng cho việc học tập của con, cháu.
Để khuyến khích, động viên các con, cháu trong dòng họ học tập, rèn đức, luyện tài, dòng họ Triệu đã họp bàn các gia đình xây dựng Quỹ Khuyến học của dòng họ. Mỗi gia đình sẽ đóng góp 200.000 đồng/năm vào quỹ. Nguồn quỹ này được dùng để khen thưởng các cháu học sinh đạt thành tích cao trong học tập, những học sinh hiếu học, đảm bảo chuyên cần, sĩ số tại các trường học và những cháu đậu vào các trường cao đẳng, đại học. Hằng quý, dòng họ thường có các buổi họp đại diện các gia đình để nắm tình hình học tập của con, cháu mình, từ đó vận động, khuyên nhủ những cháu có ý định nghỉ học giữa chừng cố gắng học tập.
Với sự động viên, quan tâm của dòng họ, con, cháu họ Triệu thêm tích cực rèn luyện và tu dưỡng. Đến nay, dòng họ Triệu đã có hàng chục người tốt nghiệp đại học, cao đẳng và gần 20 người con của dòng họ đang công tác tại các cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở. Dù làm công việc gì, trên cương vị công tác nào, người họ Triệu cũng luôn tích cực phấn đấu, làm việc hết mình để đạt kết quả tốt nhất.
Một trong những gia đình trong dòng họ Triệu có nhiều con, cháu chăm ngoan, hiếu học và thành đạt nhất là gia đình ông Triệu Kim Vảng. Con cháu ông Vảng đều đi học đúng độ tuổi và đạt thành tích học tập xuất sắc. Sau khi tốt nghiệp THCS, các cháu tiếp tục học lên bậc THPT và theo học ở các trường chuyên nghiệp. Bản thân ông Vảng trước đây là Bí thư Đảng ủy xã Nậm Đét, còn 4 người con của ông đều đi học đại học, sau đó công tác ở sở, ngành của tỉnh.
Cùng với học văn hóa, các thế hệ dòng họ Triệu luôn ý thức giữ gìn truyền thống của dân tộc. Vào những buổi cuối tuần hoặc những dịp hè khi học sinh được nghỉ học ở trường, họ Triệu lại mở lớp học chữ Nôm Dao. Giáo viên đứng lớp chính là các cao niên trong dòng họ. Ông Triệu Kim Vảng là một trong những người tích cực truyền dạy chữ cổ cho con cháu tâm sự: “Truyền thống do con người tạo dựng nên và được lưu truyền muôn đời hay không cũng là do con người. Tuy nhiên, xã hội ngày càng hiện đại, chúng tôi luôn lo lắng con cháu sẽ rời xa truyền thống nên tích cực truyền dạy. Tôi hy vọng những giá trị cha ông đã lưu giữ sẽ được sống mãi với thời gian”.
Cùng các anh em trong dòng họ say sưa viết chữ Nôm Dao theo sự chỉ dạy của “thầy giáo” Vảng, em Triệu Kim Chòi cho biết: Chúng em sẽ tiếp tục nối tiếp truyền thống của dòng họ trong việc học văn hóa cũng như các nét đẹp văn hóa của dân tộc, dòng họ, phấn đấu rèn luyện để trở thành những người có ích trong xã hội.
Phong trào học tập của dòng họ Triệu thôn Tống Hạ đã trở thành điểm sáng tại xã Nậm Đét. Nhờ học tập, nâng cao hiểu biết nên các hộ dân họ Triệu đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng quế, trồng các cây lâm nghiệp khác, đời sống nhờ đó ngày càng nâng cao, trở thành tập thể điển hình trong xây dựng nông thôn mới.
