Đã lâu, nhà văn Nguyễn Huy Thiệp không có sáng tác mới, lại nhớ đôi lần ông hạ quyết tâm “rửa tay gác bút”. Rồi đầu năm nay ông bị tai biến, phải nhập viện điều trị cả tháng trời.... Vậy nhưng, ông đã có một đời văn hiếm ai có được. Đọc lại Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp vừa được NXB Văn học và Đông A liên kết xuất bản như một món quà mừng sinh nhật tuổi 70 của nhà văn, nhận định trên càng được củng cố.
 |
Nhắc tới Nguyễn Huy Thiệp, người ta nhớ tới truyện ngắn Tướng về hưu được ông viết năm 1986. Truyện lần đầu in trên báo Văn nghệ số ra ngày 20-6-1987 đã gây ấn tượng trong giới nhà văn và độc giả. Cũng trong năm 1987, với truyện ngắn Không có vua, Nguyễn Huy Thiệp càng khiến người trong và ngoài giới văn chương bàn luận nhiều hơn.
Không có vua, Tướng về hưu không phải là những truyện ngắn đầu tay của Nguyễn Huy Thiệp. Tập Những ngọn gió Hua Tát với 10 truyện ngắn như Trái tim hổ, Con thú lớn nhất, Nàng Bua… được nhà văn viết từ những năm sống và làm việc tại Tây Bắc. Đọc lại những trang viết ấy, dễ nhận thấy một giọng điệu riêng, một “dấu vân tay” riêng của Nguyễn Huy Thiệp. Sau này, với 3 truyện ngắn Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết ngay khi xuất hiện trên báo Văn nghệ đã tạo ra sự xôn xao trên văn đàn, dấu ấn của một tài năng văn chương đương đại được khẳng định.
Trong tập sách vừa được ấn hành kể trên, dù không dùng chữ “tuyển tập truyện ngắn” nhưng người đọc có thể gặp lại ở đây tất cả những truyện ngắn quan trọng nhất làm nên đời văn Nguyễn Huy Thiệp, từ những tác phẩm đầu tay viết năm 1971 cho tới những truyện ngắn mà nhắc tên nhà văn Nguyễn Huy Thiệp người ta luôn phải “đính kèm” như Tướng về hưu, Không có vua... Điều thú vị, 42 truyện ngắn trong tập này được chính Nguyễn Huy Thiệp tuyển chọn, sắp xếp theo thời gian ông sáng tác. Truyện ngắn cuối cùng trong tập sách là Quan Âm chỉ lộ được viết năm 2004. Ngoài ra, tập sách còn có bài Nói chuyện một mình thể hiện những trăn trở với nghề viết được nhà văn viết đầu năm 2020 thông qua hình thức hỏi đáp.
Đọc Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp ở thời điểm này, bạn đọc vẫn nhận ra nét riêng mang đậm dấu ấn của tài năng Nguyễn Huy Thiệp. Nó cho thấy ông không chỉ bao quát cuộc sống, không chỉ xoáy vào nhiều đề tài con người ở thành thị, nông thôn, miền núi mà còn mở ra một phong cách truyện ngắn mới của văn học Việt Nam hiện đại. Quan trọng hơn, là “đọc lại” mà ta không có cảm giác cũ.
Một trong những điểm nhấn trong tuyển truyện ngắn này là sự tham gia minh họa của các họa sĩ hàng đầu. Cụ thể, ở ấn bản cao cấp và bản giới hạn sẽ có minh họa của 17 họa sĩ đương đại Việt Nam như Thành Chương, Đặng Xuân Hòa, Đào Hải Phong, Đinh Quân, Hà Trí Hiếu... và họa sĩ Lena Sjoberg (Thụy Điển).
