Đảng Sanseito đã giành chiến thắng bất ngờ trong cuộc bầu cử quốc hội Nhật Bản vào cuối tuần qua. Theo CNN (Mỹ), Sanseito đã giành được 14 ghế tại Thượng viện Nhật Bản. Đây là sự gia tăng đáng kể so với một ghế duy nhất mà họ nắm giữ trước đó. Con số này tuy không quá nổi trội trong cơ quan lập pháp 248 ghế, nhưng nó cho thấy thông điệp của đảng Sanseito đang được một bộ phận công chúng Nhật Bản đồng tình.
Với việc đạt được 14 ghế, Sanseito đã đủ tư cách trình dự luật lên Thượng viện. Thành công bất ngờ này gây áp lực lên Thủ tướng Shigeru Ishiba và đảng Dân chủ tự do cầm quyền (LDP) của ông, vốn đã mất đa số ở cả Hạ viện và Thượng viện sau cuộc bầu cử hôm 20/7.
Sự trỗi dậy của Sanseito đặc biệt đáng chú ý vì nguồn gốc khác thường của đảng. Lãnh đạo đảng Sohei Kamiya đã thành lập Sanseito vào năm 2020 bằng cách "tập hợp mọi người trên Internet", sau đó dần dần giành được ghế trong các hội đồng địa phương. Tính đến 21/7, kênh YouTube của Sanseito có hơn 460.000 người đăng ký. Theo hãng thông tấn Reuters (Anh), Sanseito thu hút chú ý trong đại dịch COVID-19, thời điểm họ lan truyền thuyết âm mưu về tiêm chủng và một nhóm tinh hoa toàn cầu.
Trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện, Sanseito gây chú ý với "Nhật Bản trước tiên", tập trung vào khiếu nại về tình trạng quá tải du lịch và dòng người nước ngoài đổ vào. Đây là vấn đề ngày càng nhạy cảm. Nhật Bản từng rất nghiêm ngặt về nhập cư, nhưng trong những năm gần đây đã nỗ lực thu hút thêm du khách quốc tế và lao động nước ngoài để đối phó với tình trạng dân số già hóa nhanh chóng cùng tỷ lệ sinh giảm mạnh. Và biện pháp này đã hiệu quả.
Dân số người nước ngoài cư trú tại Nhật Bản đã tăng vọt từ 2,23 triệu lên 3,77 triệu người trong thập niên qua, mặc dù con số này vẫn chỉ chiếm 3% tổng dân số hơn 120 triệu người. Lượng khách du lịch cũng liên tục phá vỡ những kỷ lục mới. Tuy nhiên, điều đó đã gây ra vấn đề ở những thị trấn quá tải du khách bởi một số người trong số đó đã cư xử không đúng mực.
Hiện nay, một số người dân Nhật Bản cho rằng có quá nhiều người nước ngoài ở quốc gia này, đến mức chính phủ gần đây đã thành lập một lực lượng đặc trách mới để giải quyết vấn đề.
Sanseito tập trung vào vấn đề này cũng như sự bất bình trong dư luận về mức lương trì trệ, lạm phát cao và chi phí sinh hoạt. Cựu quản lý siêu thị và giáo viên tiếng Anh Kamiya trong tháng 7 chia sẻ: “Hiện tại, cuộc sống của người dân Nhật Bản đang ngày càng khó khăn”. Ông đề cập đến tình trạng thiếu tăng trưởng kinh tế và khoảng cách giàu nghèo ngày càng nới rộng. Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh: "Ngày càng có nhiều người nước ngoài đến Nhật Bản".
Kamiya bổ sung rằng ông không ngại khách du lịch, nhưng đánh giá việc dựa vào lao động nước ngoài giá rẻ sẽ gây tổn hại đến tiền lương của người Nhật Bản, và việc lao động nước ngoài không tìm được việc làm tốt sẽ làm gia tăng tỷ lệ tội phạm.
Sanseito ủng hộ giới hạn số lượng người nước ngoài tại mỗi thị trấn hoặc thành phố, tăng cường hạn chế nhập cư cũng như phúc lợi dành cho người nước ngoài, đồng thời thắt chặt việc nhập tịch. Bên cạnh đó, đảng cũng đang vận động thắt chặt các biện pháp an ninh, luật chống gián điệp, cắt giảm thuế nhiều hơn, năng lượng tái tạo và một hệ thống y tế tránh xa vaccine. Đảng đã kêu gọi tăng cường năng lực quốc phòng, cảnh báo rằng Nhật Bản đang bị "bao vây" bởi các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân và do đó cần một "lực lượng răn đe" khi theo đuổi mục tiêu phi hạt nhân hóa lâu dài.
Nhiều người đã chỉ trích cương lĩnh của Sanseito là bài ngoại và phân biệt đối xử. Theo Reuters, trước thềm cuộc bầu cử, ông Kamiya đã cố gắng giảm bớt một số ý tưởng gây tranh cãi của đảng và thu hút thêm cử tri nữ.
Trong một diễn biến đáng quan tâm khác, liên minh cầm quyền Nhật Bản đã mất đa số tại Thượng viện trong cuộc bầu cử ngày 20/7. LDP cầm quyền và đối tác liên minh là đảng Công Minh đã không giành được 50 ghế cần thiết trong lần bầu cử này để duy trì thế đa số tại Thượng viện, khiến Thủ tướng Shigeru Ishiba rơi vào tình thế bấp bênh khi không có đa số ghế tại cả hai viện của Quốc hội - một tình huống rất hiếm gặp đối với một Chính phủ Nhật Bản sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Ngày 20/7, ông Shigeru Ishiba khẳng định sẽ tiếp tục giữ chức Thủ tướng Nhật Bản kể cả khi đảng LDP cầm quyền không giữ được đa số trong cuộc bầu cử Thượng viện cùng ngày.
