LCĐT - Cụm từ “trong ranh” và “ngoài ranh” đã và đang khiến nhiều hộ bị ảnh hưởng bởi thủy điện Phúc Long bức xúc. Vì với những hộ bị ảnh hưởng trong ranh sẽ được chủ đầu tư thu hồi đất và đền bù theo quy định của Nhà nước, còn những hộ bị ảnh hưởng nằm ngoài ranh thì chỉ được hỗ trợ, đền bù sau khi có sự thỏa thuận, đồng ý của chủ đầu tư là Dự án thủy điện Phúc Long. Rõ ràng, những hộ “ngoài ranh” sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Cùng với đó, nếu việc lún, nứt nhà và công trình tiếp tục xảy ra thì sẽ được xem xét ra sao?
>>> Bài 1: Nhà cửa lún, nứt - xử lý kéo dài
Theo ghi nhận của phóng viên, hiện hàng trăm hộ ở các xã Phúc Khánh, Xuân Thượng, Xuân Hòa, Tân Dương và thị trấn Phố Ràng nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng thủy điện Phúc Long nhưng nằm ở vùng bị ảnh hưởng hoặc có nguy cơ bị ảnh hưởng luôn lo lắng, bất an. Bởi, sau khi thủy điện tích nước, phát điện, đã có 350 hộ nằm ngoài ranh bị ảnh hưởng và con số này chắc chắn chưa dừng lại. Trước sự tình trên, dư luận hoàn toàn có cơ sở khi đặt nghi vấn về độ chuẩn xác của báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án do chủ đầu tư xây dựng trước khi thực hiện dự án.
Ông Nguyễn Công Tư, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND huyện Bảo Yên cho biết: Sau khi tiếp nhận ý kiến cử tri, UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, UBND các xã, thị trấn và Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long rà soát, đánh giá lại tất cả quá trình hoạt động của công ty trên địa bàn huyện. Bên cạnh đó, Thường trực và các ban HĐND tỉnh đã cùng HĐND huyện Bảo Yên khảo sát thực tế việc khắc phục của công ty. Tuy nhiên, để giải quyết dứt điểm ảnh hưởng của thủy điện sau khi đi vào hoạt động, đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, đánh giá lại tác động môi trường, có giải pháp xử lý hợp lý.
Được biết, từ khi dự án triển khai xây dựng và đi vào hoạt động, trước những tồn tại trong công tác đền bù và giải phóng mặt bằng và ảnh hưởng trong quá trình tích nước phát điện, Sở Công Thương đã nhiều lần có văn bản đôn đốc chủ đầu tư thực hiện một số nội dung liên quan. Cụ thể, tại Công văn số 2236 ngày 22/12/2021, sở đề nghị chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ xin thuê đất, cấp đất giai đoạn 2 - vùng lòng hồ chứa nước của thủy điện; đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng Trạm Thủy văn Bảo Yên tại vị trí mới; chủ trì, phối hợp với chính quyền địa phương rà soát, đánh giá, xây dựng phương án khắc phục đối với phần diện tích ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng và giải quyết triệt để các ảnh hưởng sau khi tích nước hồ chứa, đảm bảo người dân được hưởng đúng chế độ, chính sách theo quy định. Thời gian hoàn thành chậm nhất là ngày 31/12/2021.
Đến đầu tháng 1/2022, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cũng có văn bản yêu cầu Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long thực hiện ngay các biện pháp khắc phục hậu quả do việc tích nước làm ảnh hưởng đến các hộ dân và có trách nhiệm hỗ trợ người dân nơi đây xây dựng công trình; tuân thủ đúng quy định của Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt.
Đặc biệt, ngày 1/3/2022, Sở Công Thương tiếp tục có công văn yêu cầu Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long khẩn trương hoàn thiện các thủ tục xin thuê đất, cấp đất vùng lòng hồ chứa nước và giải quyết những bất cập, vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng; cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ nguồn nước hồ chứa và cắm mốc chỉ giới an toàn đập công trình thủy điện; xử lý, khắc phục các ảnh hưởng đến hạ tầng, nhà ở… của người dân 6 xã ven 2 bờ sông Chảy sau khi thủy điện tích nước, phát điện. Đồng thời, có phương án đảm bảo an toàn, ổn định lâu dài cho công trình và hạ tầng kỹ thuật khu vực lân cận sau khi đưa dự án vào sử dụng… Tuy nhiên, nhiều nội dung yêu cầu của sở đến nay chưa được phía công ty thực hiện.
Trao đổi với phóng viên, một đại diện Sở Công Thương khẳng định, đã nhiều lần kiểm tra, đôn đốc, có văn bản yêu cầu Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long giải quyết dứt điểm những vấn đề liên quan. Gần đây nhất, ngày 3/8/2022, sở có Công văn số 1334 (lần 2) đôn đốc xử lý, khắc phục triệt để các tồn tại, vướng mắc trong công tác đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng công trình thủy điện Phúc Long (còn 24 hộ); thời gian hoàn thành chậm nhất ngày 30/8. Cùng với đó, yêu cầu công ty khẩn trương chi trả tiền hỗ trợ cho các hộ còn lại trong số 199 hộ bị ảnh hưởng nằm ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng; phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Bảo Yên, UBND thị trấn, các xã liên quan phía thượng lưu, hạ lưu hồ chứa thủy điện Phúc Long thống kê, kiểm đếm, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến đất đai, nhà ở, tài sản, cây cối, hoa màu của các hộ dân phát sinh sau trận lũ ngày 14/6/2022 và phương án giải quyết, hỗ trợ thấu đáo, cả 2 nội dung trên phải thực hiện xong trước ngày 30/9.
Lý giải việc chậm chi trả tiền cho người dân, ông Nghiêm Văn Lập, Phó Giám đốc Nhà máy thủy điện Phúc Long (thuộc Công ty Cổ phần thủy điện Phúc Long - Tập đoàn Năng lượng An Xuân) cho biết, đại dịch Covid-19 tác động đến khả năng tài chính của công ty và sự phối hợp giữa đơn vị với các phòng, ban chức năng và các xã, thị trấn trên địa bàn chưa nhịp nhàng để sớm đưa ra bảng áp giá, chi trả kịp thời.
Ông Lập cho biết thêm: Trận lũ ngày 14/6/2022 đã ảnh hưởng thêm một số hộ trong vùng lòng hồ của thủy điện, công ty đã nắm được nhưng để chính xác về số lượng và thiệt hại, đơn vị đang phối hợp với Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện và UBND các xã, thị trấn rà soát, lập danh sách, xác định nguyên nhân cụ thể của từng hộ để đưa ra phương án hỗ trợ…
Nỗi lo mất an toàn về nhà ở của người dân ven 2 bờ sông Chảy thuộc vùng lòng hồ thủy điện Phúc Long ngày càng lớn. Việc thống kê và đưa ra phương án đền bù, hỗ trợ thiệt hại là rất cấp bách, tuy nhiên thực tế phản ánh của Nhân dân, cũng như chính quyền huyện Bảo Yên và các cơ quan chức năng của tỉnh cho thấy phía Công ty Cổ phần thủy điện Phúc Long dường như vẫn đang chậm trễ trong phối hợp khắc phục. Dư luận cũng đặt câu hỏi, phải chăng Công ty Cổ phần Thủy điện Phúc Long đang cố tình chây ỳ để thoái thác trách nhiệm?
