Người dân khổ vì sống gần mỏ đá
Trên tay cầm chiếc khăn lau, ông Vàng Phà Lâm ở thôn Mã Tuyển lau lớp bụi dày đặc phủ kín bàn ghế, tủ và nhiều vật dụng trong nhà. Việc phải thường xuyên lau dọn khiến ông thêm phần vất vả, nhưng điều khiến ông lo lắng hơn là sức khỏe của cả gia đình, khi hằng ngày phải hít thở lượng bụi mịn phát tán từ mỏ đá Hưng Phát, nằm ngay phía sau nhà ông và hơn 10 hộ dân khác trong khu vực.
Ông Vàng Phà Lâm cho biết: Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị lên chính quyền địa phương về việc bụi bặm và tiếng ồn gây ảnh hưởng tới đời sống các hộ dân, nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp gì để cải thiện. Đặc biệt, người dân và trưởng thôn đã đề nghị doanh nghiệp phun, tưới nước để giảm bụi nhưng doanh nghiệp cũng không làm.
Suốt nhiều năm qua, người dân quanh khu vực mỏ đá Hưng Phát phải hứng chịu bụi mù, tiếng ồn và rung chấn từ hoạt động nổ mìn, khai thác và vận chuyển đá. Bụi phủ trắng cả làng, nhà cửa thường xuyên rung lắc. Nhiều hộ dân ở thôn Mã Tuyển, thôn Sa Pả, xã Mường Khương đã vô cùng lo lắng khi đời sống bị ảnh hưởng ngày càng nghiêm trọng.
Theo người dân, từ khi mỏ đá bắt đầu khai thác, không chỉ bụi bay mù mịt mỗi khi nổ mìn, mà tiếng ồn từ máy nghiền, xe tải gầm rú cũng khiến người dân mất ăn mất ngủ.
Gia đình anh Vàng Chẩn Dìn, thôn Sa Pả sinh sống ngay trên sườn núi phía sau khu mỏ cho hay: Nhà cửa rung lắc mỗi khi mỏ nổ mìn. Những vết nứt chi chít kéo dài trên tường khiến chúng tôi rất lo lắng về sự an toàn. Nếu cứ liên tục nổ mìn thế này, chờ đến khi mỏ dừng hoạt động chắc nhà của chúng tôi hư hỏng hết.
Ông Vàng Dỉ Mìn - Bí thư Chi bộ thôn Sa Pả cho biết, hiện có 23 hộ dân trong khu dân cư đang sinh sống trên sườn núi ngay sau mỏ đá. Thôn đã kiến nghị lên xã về việc 14 nhà bị nứt, dẫn đến nguy cơ xuống cấp nhanh. Chính quyền xã và một số cơ quan chức năng đã đến kiểm tra thực tế cách đây hơn 3 năm, nhưng sau khi các ngành chức năng kiểm tra thì đến nay người dân vẫn chưa nhận được phản hồi và hoạt động khai thác của doanh nghiệp cũng không có gì thay đổi.
Mỏ khai thác ngay phía dưới khu dân cư thôn Sa Pả
Doanh nghiệp cần phối hợp xử lí ảnh hưởng của việc khai thác đá
Trong các buổi tiếp xúc cử tri, người dân xã Mường Khương đã nhiều lần phản ánh tình trạng bụi, tiếng ồn, rung chấn từ hoạt động khai thác của mỏ. UBND xã Mường Khương xác nhận đã tiếp nhận nhiều phản ánh của người dân.
Ông Nguyễn Hồng Hưng, Chủ tịch UBND xã Mường Khương cho biết: Chính quyền đã trực tiếp kiểm tra và yêu cầu đơn vị khai thác không được hoạt động ở khu vực sát đường dân sinh nhằm tránh ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân. Đồng thời, xã cũng nhắc nhở doanh nghiệp phải thực hiện tưới nước giảm bụi và tuân thủ các quy định về an toàn.
Theo ông Hưng, mỏ đá này được cấp phép khai thác đến năm 2027 và doanh nghiệp đã có đơn xin gia hạn, mở rộng phạm vi hoạt động. Tuy nhiên, “quan điểm của địa phương là không đồng ý gia hạn và không mở rộng phạm vi”. UBND xã Mường Khương đã có văn bản gửi các cơ quan chức năng của tỉnh để xem xét, bởi theo Thông tư 20 của Chính phủ, khoảng cách từ mỏ đến khu dân cư phải đảm bảo tối thiểu 200m.
Ông Hưng cho biết thêm: Thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc với các sở, ngành về việc này.
Cũng theo Chủ tịch UBND xã Mường Khương thì tới đây địa phương sẽ tạo quỹ đất và xây trường cấp 3 ở gần khu vực mỏ. Do vậy, địa phương đề nghị không gia hạn và sẽ yêu cầu đóng cửa mỏ nếu không đảm bảo các quy định trong khai thác.
Hiện nay, mỏ đá vẫn được phép hoạt động đến tháng 7/2027, do đó vấn đề trước mắt không phải là việc có tiếp tục cấp phép khai thác hay không, mà là yêu cầu doanh nghiệp khai thác phải đảm bảo an toàn và hạn chế tối đa tác động đến đời sống người dân xung quanh; đồng thời phối hợp kiểm tra tình trạng hư hại nhà ở của bà con, nếu xác định do hoạt động nổ mình khai thác đá thì phải hỗ trợ khắc phục hư hỏng.
Người dân các thôn Mã Tuyển và Sa Pả (xã Mường Khương) khẳng định không phản đối việc khai thác, nhưng mỏ phải có trách nhiệm với cộng đồng; không thể vì lợi ích kinh tế mà để hàng chục hộ dân phải chịu cảnh ô nhiễm và bất an hằng ngày.
