Ngành mía đường trước sức ép lớn từ đường lỏng nhập khẩu

Ngành mía đường Việt Nam đang gặp thách thức lớn từ đường lỏng siro HFCS nhập khẩu, ảnh hưởng đến thị trường và sinh kế nông dân.

mia-duong-6607.jpg
Ngành mía đường Việt Nam đang đối mặt với những thách thức ngày càng nghiêm trọng.

Ngành mía đường Việt Nam đang đối mặt với những thách thức ngày càng nghiêm trọng khi áp lực từ đường nhập lậu chưa kịp được tháo gỡ thì tình trạng gia tăng nhập khẩu đường lỏng siro ngô (HFCS) lại tiếp tục trở thành mối đe dọa trực tiếp tới sự phát triển bền vững của toàn ngành.

Theo ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA), không chỉ phải ứng phó với tình trạng buôn lậu đường Thái Lan và các hành vi gian lận thương mại, việc đường lỏng siro ngô HFCS được nhập khẩu ngày càng nhiều và được sử dụng phổ biến trong ngành nước giải khát đang tạo ra áp lực kép, khiến ngành mía đường đứng trước nguy cơ mất thị phần nghiêm trọng.

Ông Lộc cho rằng, đường lỏng siro ngô HFCS hiện nay là chất tạo ngọt chủ yếu trong ngành nước giải khát thay thế hoàn toàn vai trò trước đây của đường tinh luyện từ mía. Điều này khiến cho lượng đường tồn kho trong nước ngày một lớn, tiêu thụ đình trệ, đẩy các nhà máy đường và nông dân trồng mía vào tình thế khó khăn.

Dữ liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy, lượng đường lỏng siro ngô HFCS nhập khẩu vào Việt Nam đã tăng mạnh trong những năm gần đây. Nếu năm 2021, khối lượng nhập khẩu là hơn 102.000 tấn thì đến năm 2024 con số này đã vượt 241.000 tấn.

Riêng 7 tháng năm 2025, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 126.000 tấn HFCS. Trong đó, phần lớn là loại HFCS - 55 - chứa 55% fructose và 45% glucose có độ ngọt cao hơn đường mía từ 25 - 60%, được các doanh nghiệp lựa chọn để thay thế đường mía do giá thành rẻ hơn và khả năng tạo ngọt mạnh hơn.

Xu hướng này đã làm co hẹp nghiêm trọng thị trường tiêu thụ đường mía trong nước. Lượng đường tinh luyện từ mía sản xuất ra từ niên vụ 2023/24 vẫn còn tồn kho tại nhiều nhà máy do không có đầu ra, ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi giá trị mía đường, từ nông dân cho đến doanh nghiệp chế biến.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự báo, niên vụ 2025 - 2026 sẽ là một năm có nhiều thách thức đến mức sống còn đối với ngành đường Việt Nam khi phải đối phó với tình hình bùng phát đường nhập lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu, tình hình lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và thị trường đường bị thu hẹp do sự gia tăng nhập khẩu đường lỏng sirô ngô HFCS.

Trong khi đó, một số quốc gia có ngành mía đường tương đồng với Việt Nam như Indonesia đã chủ động áp dụng các biện pháp tự vệ thương mại để bảo vệ ngành sản xuất nội địa. Ông Nguyễn Văn Lộc cho rằng Việt Nam cũng cần xem xét lại chính sách thực hiện hạn ngạch thuế quan nhập khẩu đường trong bối cảnh nền kinh tế và thị trường đã có nhiều biến động.

“Ngay trong cam kết WTO cũng cho phép một quốc gia thành viên tạm thời miễn hoặc giảm các cam kết đã đưa ra trong WTO khi đối mặt với tình trạng nhập khẩu gia tăng đột biến hoặc các tình huống khẩn cấp khác gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước,” ông Lộc cho hay.

Không chỉ dừng lại ở việc đề xuất điều chỉnh chính sách thuế quan, đại diện Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam (Đắk Lắk) còn kiến nghị áp dụng biện pháp phi thuế quan nhằm kiểm soát nhập khẩu đường lỏng sirô ngô HFCS, đồng thời đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại đồ uống có chứa HFCS, với mức thuế suất cao gấp đôi so với đường mía.

Cách làm này hiện đang được áp dụng tại Philippines, không chỉ nhằm bảo vệ ngành đường mà còn hướng tới bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, bởi nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng HFCS có thể liên quan đến các rủi ro sức khỏe lớn hơn so với đường mía tự nhiên.

Trước thực trạng trên, ông Lộc cho rằng cần sử dụng công cụ phòng vệ thương mại một cách linh hoạt và kịp thời, nhằm giữ vững hệ sinh thái sản xuất mía đường trong nước. Ông cũng cho biết, kể từ khi Việt Nam triển khai các biện pháp phòng vệ thương mại vào năm 2021, ngành mía đường đã ghi nhận sự phục hồi đáng kể.

Trong niên vụ 2024-2025, ngành đã thu mua mía cho nông dân với giá trung bình từ 1,2 - 1,3 triệu đồng/tấn - mức giá cạnh tranh trong khu vực. Đồng thời, năng suất đường đạt mức 6,69 tấn đường/ha - cao nhất khu vực Đông Nam Á, vượt qua cả Thái Lan, Indonesia và Philippines.

Với những tín hiệu tích cực này, ngành mía đường đặt kỳ vọng vào niên vụ 2025 - 2026 với diện tích trồng mía dự kiến đạt hơn 201.000 ha, tăng 6,3% so với niên vụ trước, sản lượng mía chế biến trên 13,34 triệu tấn, cho ra khoảng 1,37 triệu tấn đường, tăng 8,24%. Cả nước sẽ duy trì 25 nhà máy đường hoạt động với tổng công suất thiết kế 124.000 tấn mía/ngày.

Tuy nhiên, tất cả những nỗ lực trên có thể bị “xóa sổ” nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời và hiệu quả đối với tình trạng nhập khẩu HFCS tràn lan như hiện nay. Ngành mía đường Việt Nam đang rất cần sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng để bảo vệ thị trường trong nước, đảm bảo công bằng thương mại và giữ gìn sinh kế cho hàng trăm nghìn hộ nông dân trồng mía trên cả nước.

vietnamplus.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Đổi thay làng Ro

Đổi thay làng Ro

Nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp và nỗ lực vươn lên của người dân, thôn Ro (làng Ro), xã Phan Thanh trước đây, nay thuộc địa bàn xã Tân Lĩnh, đã có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Phường Trung Tâm: Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2025 đạt 160 tỷ đồng

Phường Trung Tâm: Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2025 đạt 160 tỷ đồng

Ngay sau khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động, phường Trung Tâm, tỉnh Lào Cai đã tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ và giải pháp cơ cấu lại ngành công nghiệp theo hướng phát triển nhanh, bền vững và hiệu quả, gắn với bảo vệ môi trường.

Nông dân Bản Lầu chung tay phát triển kinh tế tập thể

Nông dân Bản Lầu chung tay phát triển kinh tế tập thể

Trong những năm gần đây, Hội Nông dân xã Bản Lầu, đã đạt nhiều kết quả tích cực trong công tác hội và phong trào nông dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao đời sống hội viên. Với hơn 3.300 hội viên sinh hoạt tại 36 chi hội, phong trào phát triển kinh tế tập thể ngày càng lan tỏa, trở thành động lực quan trọng trong phát triển nông nghiệp địa phương.

Agribank Mường Khương - điểm tựa vốn cho phát triển nông nghiệp hàng hóa

Agribank Mường Khương - điểm tựa vốn cho phát triển nông nghiệp hàng hóa

Trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, huyện Mường Khương (trước đây) xác định chuyển đổi cơ cấu cây trồng là nhiệm vụ trọng tâm. Tuy nhiên, thiếu vốn vẫn là “nút thắt” lớn đối với nông dân. Do vậy, nguồn tín dụng ngân hàng kịp thời, phù hợp của Agribank Chi nhánh Mường Khương Lào Cai II đã trở thành điểm tựa quan trọng, giúp người dân đầu tư phát triển các mô hình cây trồng có giá trị kinh tế cao.

Điều tiết thời vụ, người trồng rau Sa Pa trúng lớn

Điều tiết thời vụ, người trồng rau Sa Pa trúng lớn

Giá rau xanh trên thị trường đang vào thời điểm đắt chưa từng có, nguyên nhân được cho là đầu vụ, các địa phương chưa thu hoạch rau vụ đông, bên cạnh đó, thiên tai khiến nhiều nơi không thể sản xuất rau xanh. Biến động thị trường này lại đang đem đến cơ hội tăng thu nhập cho người trồng rau trên địa bàn phường Sa Pa và một số vùng lân cận có khí hậu tương tự.

Kinh nghiệm trồng rau vụ đông của ông Lê Công Tâm

Kinh nghiệm trồng rau vụ đông của ông Lê Công Tâm

Trên những thửa ruộng, bãi màu ở thôn Liên Hà 6, xã Bảo Hà, những luống rau vụ đông xanh mướt, thẳng hàng nối tiếp nhau đã trở thành hình ảnh quen thuộc. Từ việc tận dụng diện tích đất sau thu hoạch vụ mùa, gia đình ông Lê Công Tâm được xem là điển hình trong phát triển kinh tế từ sản xuất rau.

Lào Cai: Kinh tế số chiếm 9,46% GRDP

Lào Cai: Kinh tế số chiếm 9,46% GRDP

Năm 2025, tỷ trọng kinh tế số của tỉnh đạt 9,46% GRDP, phản ánh sự dịch chuyển tích cực trong cơ cấu kinh tế. Khoảng 60% doanh nghiệp trên địa bàn đã chủ động ứng dụng các nền tảng số vào quản trị, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, qua đó tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập.

Lào Cai có 166 chi hội nông dân nghề nghiệp

Lào Cai có 166 chi hội nông dân nghề nghiệp

Giai đoạn 2023 - 2025, Hội Nông dân tỉnh Lào Cai đã thành lập mới 98 chi hội nông dân nghề nghiệp, nâng tổng số toàn tỉnh lên 166 chi hội với khoảng 4.500 thành viên, đồng thời duy trì 687 tổ hội nông dân nghề nghiệp với hơn 8.300 hội viên tham gia.

Đẩy mạnh chuyển đổi giống cây trồng ở vùng cao

Đẩy mạnh chuyển đổi giống cây trồng ở vùng cao

Thời gian qua, chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng ở các xã vùng cao như Hạnh Phúc, Phình Hồ, Trạm Tấu được triển khai đồng bộ. Các mô hình sản xuất mới từng bước tạo chuyển biến rõ nét trong thu nhập của người dân, góp phần giảm nghèo đa chiều, bền vững, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Đổi thay Lùng Phình

Đổi thay Lùng Phình

Nhờ sự quan tâm và tập trung nguồn lực cho phát triển hạ tầng, chuyển đổi mô hình sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân, diện mạo nông thôn ở xã vùng cao Lùng Phình ngày càng đổi mới, khang trang.

Hiệu quả từ những mô hình sản xuất mới ở Lùng Phình

Hiệu quả từ những mô hình sản xuất mới ở Lùng Phình

Ngoài phát triển nông nghiệp với các mô hình trồng rau, cây ăn quả ôn đới, cây dược liệu hay phát triển du lịch, nhiều nông dân trên địa bàn xã Lùng Phình đã mạnh dạn đưa giống cây trồng mới vào sản xuất hoặc đầu tư mở xưởng mộc, chế biến gỗ... góp phần nâng cao thu nhập và từng bước giảm nghèo.

fb yt zl tw