Do hợp với khí hậu, thổ nhưỡng, lại dễ trồng, dễ chăm sóc nên cây quế ở Kiên Thành luôn sinh trưởng, phát triển tốt, hàm lượng tinh dầu cao. Trước đây, quế được trồng rải rác, nhỏ lẻ theo từng cụm nhưng sau này được quy hoạch và trồng tập trung để tạo thành vùng nguyên liệu.
Đến nay, diện tích quế đã tăng lên gần 2.800 ha. Một số thôn có diện tích lớn như: Đồng Song 745 ha, Đồng Cát trên 600 ha, Khe Rộng 430 ha, Đồng Phay 325 ha, An Thịnh 222 ha…
Gia đình ông Lộc Văn Kích ở thôn Đồng Cát và nhiều hộ dân trong thôn đã trồng quế từ hơn 20 năm nay. Hiện nay, ông có hơn 7 ha đất đồi trồng quế. Ông Kích cho biết: "Cây quế trồng ban đầu chỉ phải bỏ tiền mua cây giống, trong 3, 4 năm đầu tiên thì chỉ mất công làm cỏ. Từ năm thứ 5 trở đi thì sẽ bắt đầu được tỉa thưa, bắt đầu có thu nhập từ bán vỏ, thân và lá. Bình quân mỗi năm, gia đình tôi thu được khoảng hơn 100 triệu đồng. Khi quế đủ 15 năm tuổi trở lên thì có thể bóc trắng”.
Để đảm bảo đủ quế nguyên liệu khai thác gối đầu, mỗi năm, người dân trong xã lại trồng mới khoảng 30 ha và trồng lại gần 100 ha sau quá trình khai thác. Trung bình mỗi năm, người dân trong xã thu hoạch trên 3.000 tấn vỏ quế tươi và trên 6.000 tấn cành lá cùng khối lượng lớn gỗ quế đã mang lại thu nhập trên 100 tỷ đồng. Năm 2022, ước tính thu nhập của người dân trong xã từ quế đạt trên 115 tỷ đồng.
Để bà con yên tâm phát triển nghề trồng quế, chính quyền xã đã đứng ra làm đại diện liên kết tiêu thụ các sản phẩm với nhiều cơ sở sản xuất trên địa bàn. Hiện nay, trên địa bàn xã có 1 hợp tác xã, 2 tổ hợp tác và hơn 10 điểm thu mua vỏ quế để sơ chế và bán lại cho thương lái; ngoài ra, còn có hàng chục cơ sở thu mua cành lá và thân cây về chế biến.
Anh Lý Sinh Thắng - chủ cơ sở thu mua sơ chế quế vỏ ở xã Kiên Thành cho biết: "Năm 2019, gia đình tôi đã mở cơ sở thu mua sản phẩm quế vỏ cho người dân, sau khi sơ chế, phơi khô thì bán cho các thương lái. Trung bình mỗi ngày, cơ sở tôi thu mua và sơ chế từ 2 -3 tấn quế vỏ của bà con”.
Nhận thức được nguồn lợi cây quế mang lại, thời gian qua, xã Kiên Thành phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng huyện Trấn Yên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật trồng quế sạch và sản xuất quế hữu cơ. Phong trào sản xuất quế hữu cơ cũng đang ngày càng lan tỏa trong nhân dân, đến nay, ở Kiên Thành đã phát triển được hơn 1.300 ha quế hữu cơ, chiếm khoảng hơn 40% diện tích.
Đồng chí Hoàng Ngọc Chấn - Phó Chủ tịch UBND xã Kiên Thành cho biết: "Để đẩy mạnh sản xuất quế hữu cơ, chính quyền địa phương đã phối hợp với các công ty, đơn vị có chuyên môn mở các lớp tập huấn, giám sát quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch của các hộ trong vùng nguyên liệu, thường xuyên lấy mẫu để kiểm tra kịp thời phát hiện các chỉ số chất lượng.
Bên cạnh đó, việc áp dụng hàng loạt những kỹ thuật trong trồng, chăm sóc quế hữu cơ đã giúp xã Kiên Thành giữ được nguồn gen của giống quế, bảo vệ nguồn nước, chất đất và môi trường của vùng quy hoạch. Phương pháp sản xuất hữu cơ đã và đang làm thay đổi tư duy áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng và chăm sóc quế của người dân”.
Hiện nay, chính quyền địa phương chú trọng vận động bà con áp dụng các phương pháp khai thác, chế biến, bảo quản sản phẩm sạch để thu được giá trị kinh tế cao nhất từ loại cây này; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thu mua, chế biến các sản phẩm chất lượng cao từ quế, góp phần nâng cao giá trị cây quế, nâng cao thu nhập cho người dân.
Thanh Tiến - Lộc Chầm (Trung tâm TT&VH huyện Trấn Yên)
