Khởi nghiệp từ vốn di sản

Với bề dày lịch sử, văn hóa nghìn năm, với những sắc thái văn hóa phong phú của cộng đồng 54 dân tộc, di sản văn hóa đang trở thành nguồn “vốn” quan trọng để nhiều bạn trẻ khai thác, phát huy trong quá trình khởi nghiệp của mình.

0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam

Du khách trải nghiệm tại làng dệt đũi Nam Cao (Thái Bình).

Vốn di sản vừa tạo ra bản sắc trong các sản phẩm công nghiệp văn hóa, đồng thời, lại có tác dụng ngược trở lại, giúp lan tỏa và nâng cao nhận thức về di sản của cộng đồng.

Hồi sinh nghề cũ

Dịp Tết Nguyên đán năm nay, làng dệt đũi Nam Cao (huyện Kiến Xương, Thái Bình) có hoạt động mới, đó là đón khách du lịch về trải nghiệm Tết. Khách du lịch được tham quan trực tiếp các xưởng dệt đũi, giao lưu với các nghệ nhân, được chụp ảnh với tà áo dài lụa đũi truyền thống và được gói bánh chưng cùng các nghệ nhân, ăn những mâm cỗ quê đầy ấm áp…

Đây không chỉ là trải nghiệm mới với khách du lịch mà còn với chính làng dệt đũi Nam Cao, điều mà trước đây không ai hình dung được. Làng dệt đũi Nam Cao hình thành từ 400 năm trước, nổi tiếng cả nước về nghề ươm tơ, dệt lụa. Đũi Nam Cao thời bấy giờ cung cấp cho vua chúa và giới quý tộc.

Thế nhưng, khi thời thế đổi thay, làng nghề truyền thống quê hương rơi vào tình cảnh suy thoái trong cơn bão kinh tế thị trường. Nếu trở về làng đũi Nam Cao trong khoảng những năm 2010 thì hiếm ai có thể nghe tiếng khung cửi lách cách hay nhìn thấy người ta phơi kén, kéo sợi bởi làng nghề truyền thống đang dần rơi vào quên lãng. Tưởng chừng có nguy cơ bị xóa xổ, thì bỗng chốc, các khung dệt lách cách trở lại. Hợp tác xã dệt đũi Nam Cao ra đời.

Sự hồi sinh của làng dệt đũi có vai trò tiên phong của chị Lương Thanh Hạnh, một người trước đó… không biết gì về tơ, về dệt. Chị Hạnh khi đó đang có công việc ổn định thu nhập cao trong lĩnh vực nội thất. Nhưng khi về với đũi Nam Cao, chị có suy nghĩ khác. “Giữa thời điểm công nghiệp hóa, máy móc dần thay thế con người, các sản phẩm lụa trên thị trường khó giữ được cái “chất” ban sơ. Do đó, nếu giữ nguyên cái hồn của đũi, lụa thì sẽ có cơ hội thành công”, chị Hạnh cho biết.

Chuyện khởi nghiệp của chị Hạnh khiến ngay cả các nghệ nhân cũng bất ngờ. Chị phải vận động các nghệ nhân tham gia Hợp tác xã, vận động mọi người chung tay hồi sinh làng nghề. Điều quý nhất của những sản phẩm truyền thống không chỉ là sản phẩm mà là cả các công đoạn tạo ra sản phẩm. Chị có quyết định táo bạo là Hợp tác xã không chỉ dệt lụa mà xây dựng cả chuỗi giá trị từ vùng nguyên liệu - sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu với 16 công đoạn. Hợp tác xã có vùng nuôi tằm với tổng diện tích khoảng 100 ha tại huyện Vũ Thư.

Nguyên liệu kén được thu mua, sau đó giao về cho các hộ gia công sản xuất các khâu từ kéo đũi, quay tơ, đánh ống và dệt vải dưới sự hỗ trợ và tổ chức của Hợp tác xã dệt đũi Nam Cao. Bên cạnh đó, 100% sản phẩm lụa, đũi đều được dệt thủ công, nhuộm bằng những màu thiên nhiên đạt chuẩn hữu cơ như màu đỏ của gấc, màu tím của nếp cẩm, màu xanh của lá cây, màu vàng nguyên bản từ kén tằm, màu nâu từ lá bàng… Hợp tác xã cũng đa dạng hóa các sản phẩm như vải lụa đũi, lụa tơ tằm, khăn, vòng lụa, chăn ga gối lụa thêu tay và đặc biệt là dòng sản phẩm khăn mặt, khăn tắm tự nhiên 100% tơ tằm…

Đã có những quãng thời gian, mỗi khi nói đến làm ăn, người ta hay chạy theo cái mới, cái lạ. Di sản được coi như cái gì đó “cũ kỹ”, không phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Lương Thanh Hạnh thành công bởi chị là người đã “đi trước một bước”. Các vị khách quốc tế rất ưa thích tìm hiểu từng công đoạn làm ra sản phẩm, ăn những bữa cơm do chính người dân bản địa nấu.

Văn hóa - mạch nguồn sáng tạo

Với bề dày văn hóa nghìn năm và sự phong phú về sắc thái văn hóa của 54 dân tộc, di sản văn hóa hiện nay được xem là nguồn tài nguyên giàu có để khai thác trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa.

Cũng sớm gặt hái được thành công trên con đường sự nghiệp nhờ khai thác vốn di sản là nhà thiết kế Vũ Thảo Giang.

Vốn là một cô gái dân tộc Tày, khi theo đuổi nghề thiết kế, Thảo Giang có nhiều thiệt thòi so với bạn bè cùng trang lứa, khi xuất thân từ một cô gái “tỉnh lẻ”, việc cập nhật các xu hướng thời trang dễ bị thua bạn, kém bè.

Mẫu áo dài có nhiều họa tiết văn hóa của nhà thiết kế Vũ Thảo Giang.

Nhưng rồi, Vũ Thảo Giang đã gặt hái được những thành công vượt dự đoán của nhiều người. Các thiết kế của Thảo Giang sớm có những dấu ấn riêng.

Áo dài vốn là một di sản trang phục của người Việt và khi thiết kế áo dài, Thảo Giang đã khai thác vốn di sản văn hóa của dân tộc, gồm cả người Việt lẫn những nét văn hóa của người Tày, dân tộc của cô. “Qua quá trình theo đuổi nghề thiết kế thời trang, tôi đã sớm khai thác vốn văn hóa dân tộc để đưa vào thiết kế của mình.

Tôi nhận ra rằng, khi người trẻ sáng tạo, ứng dụng vốn văn hóa vào khởi nghiệp sẽ dễ thành công hơn nhiều”, Thảo Giang chia sẻ.

Mỗi bộ sưu tập áo dài của Thảo Giang lại kể một câu chuyện văn hóa khác nhau. Có thể kể đến bộ sưu tập “Dấu ấn vàng son”. Khi nhà thiết kế trẻ lấy cảm hứng từ các hoa văn họa tiết trong kiến trúc cung đình xưa như rồng, phượng, hoa sen, lá bồ đề, gốm sứ…

Hay từ các di vật khảo cổ Cung đình Huế và Hoàng thành Thăng Long; bộ sưu tập “Bát Nhã” khai thác chủ yếu những hoa văn gốm khảm, bộ sưu tập “Qua miền di sản” lại là câu chuyện về 26 di sản Việt Nam được UNESCO công nhận, bộ sưu tập thổ cẩm “Phố Làng”, bộ sưu tập di sản công viên địa chất toàn cầu và thổ cẩm người Tày...

Những thiết kế của Thảo Giang luôn được cho là có hồn, không phải là sự sao chép máy móc những họa tiết, hoa văn, nét đẹp kiến trúc… từ nguồn vốn di sản phong phú, giàu có của dân tộc. Để khai thác một cách hiệu quả, Thảo Giang đã đi nhiều nơi, đến tìm hiểu gốc gác của di sản, gặp gỡ các nhà nghiên cứu…

Từ đó, cô lựa chọn, chắt lọc những gì tinh tuý nhất, phù hợp nhất. Đơn giản như hình tượng rồng, phượng đều là những vật thiêng trong văn hóa dân tộc, đặt rồng, phượng ở vị trí nào trên trang phục cũng phải cân nhắc kỹ càng.

Vũ Thảo Giang cho rằng, những người trẻ khởi nghiệp bằng vốn văn hóa được tiếp sức mạnh mẽ hơn khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp, nhãn hàng mong muốn đồng hành với những hình ảnh, biểu tượng xưa và kể câu chuyện văn hóa tới công chúng.

Việc khai thác các yếu tố văn hóa truyền thống vào thời trang còn tạo ra mối liên hệ gắn kết sâu sắc giữa nhà thiết kế và các nghệ nhân làng nghề, tạo sinh kế cho cộng đồng làm nghề truyền thống, góp phần giữ gìn những giá trị truyền thống.

Các ngành công nghiệp văn hóa đang có chuyển động mạnh mẽ. Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng mạnh, những giá trị mang tính địa phương lại là thứ tạo nên khác biệt, tạo nên bản sắc trong sản phẩm của mình, đặc biệt trong những lĩnh vực công nghiệp văn hóa như: Thủ công mỹ nghệ, thời trang, âm nhạc…

Khai thác di sản văn hóa trong quá trình khởi nghiệp không chỉ giúp bảo tồn di sản, mà còn giúp lan tỏa giá trị văn hóa Việt đến cộng đồng, đến bạn bè quốc tế.

Báo Đại đoàn kết

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

228 tác phẩm lọt vào chung khảo Liên hoan Phát thanh toàn quốc lần thứ XVI - năm 2024

228 tác phẩm lọt vào chung khảo Liên hoan Phát thanh toàn quốc lần thứ XVI - năm 2024

Với chủ đề “Phát thanh Việt Nam - đa dạng trong chuyển đổi số”, Liên hoan Phát thanh toàn quốc lần thứ XVI - năm 2024 do Đài Tiếng nói Việt Nam phối hợp Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh Thanh Hóa tổ chức sẽ diễn ra tại tỉnh Thanh Hóa từ ngày 9 đến 14/7, với sự tham dự của 81 đơn vị trên cả nước. Đây là thông tin vừa được đưa ra tại buổi họp báo giới thiệu về Liên hoan được tổ chức sáng 3/7 tại Hà Nội.

Vàng A Giang - Giọng thơ độc đáo nơi núi rừng Si Ma Cai

Vàng A Giang - Giọng thơ độc đáo nơi núi rừng Si Ma Cai

Sinh năm 1993, tại huyện Si Ma Cai (tỉnh Lào Cai), nhà thơ Vàng A Giang đang nổi lên là cây bút sung sức với giọng thơ mới lạ, độc đáo mang bản sắc của người dân tộc Mông. Đặc biệt, với bài thơ “Nhớ”, anh đã đoạt giải Nhì Cuộc thi thơ và truyện ngắn “Những làn gió Tây Bắc” năm 2019. Nhìn vào những bước đi của nhà thơ đồng hương, nhà thơ dân tộc Pa Dí Pờ Sảo Mìn khẳng định: “Ở Vàng A Giang có một điều gì đó rất nhạy cảm với thơ ca”.

Chim núi bay về bản…

Truyện ngắn: Chim núi bay về bản…

Bình minh, những chú chim bay từ núi về bậu đầy trước hiên nhà. Chúng cất lên tiếng hót lanh lảnh, trong veo nghe như tiếng suối, tiếng gió đang chảy tràn trong lồng ngực cô giáo và dân bản. Một ngày mới đã bắt đầu, những giọt nắng đầu tiên rẽ mây, rẽ lá chiếu xuống mảnh sân chênh vênh.

Văn hóa dân gian - tài sản phát triển du lịch

Văn hóa dân gian - tài sản phát triển du lịch

Hiện nay du lịch đang phát triển mạnh mẽ, trở thành một ngành kinh tế quan trọng ở nước ta. Các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, du lịch nông thôn… đang nở rộ ở nhiều địa phương. Ở các vùng quê, vùng đô thị có dịch vụ du lịch phát triển, văn hóa dân gian ứng dụng đang đóng vai trò quan trọng trong vấn đề quy hoạch, tạo nên sản phẩm du lịch.

Hợp tác du lịch, văn hóa Việt Nam - Hàn Quốc bước vào giai đoạn phát triển vượt bậc

Hợp tác du lịch, văn hóa Việt Nam - Hàn Quốc bước vào giai đoạn phát triển vượt bậc

Ngày 1/7/2024 tại Seoul, Hàn Quốc sẽ diễn ra Diễn đàn xúc tiến du lịch và hợp tác Văn hoá Việt Nam - Hàn Quốc. Đây là một trong các sự kiện trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Hàn Quốc của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam từ ngày 30/6 - 3/7.

Phụ nữ góp sức bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Phụ nữ góp sức bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Sau 4 năm ra đời, Câu lạc bộ Phụ nữ với di sản văn hóa (thuộc Hội Di sản văn hóa Việt Nam) đã ghi dấu ấn với nhiều ý tưởng độc đáo và hoạt động thiết thực từ sự chung tay của hàng trăm hội viên trên toàn quốc, góp phần tôn vinh, lan tỏa giá trị nhiều di sản trong đời sống.

Tết Jé Khù Chà: Nét văn hóa độc đáo của người Hà Nhì

Tết Jé Khù Chà: Nét văn hóa độc đáo của người Hà Nhì

Khi bắt đầu vào mùa Hè, mưa giăng khắp lối, là lúc cộng đồng người Hà Nhì ở vùng cao biên giới Tây Bắc của Tổ quốc chuẩn bị Tết Jé Khù Chà (Tết mùa mưa). Tết được người Hà Nhì thực hiện theo nghi thức truyền thống, mang nét văn hóa độc đáo của đồng bào nơi đây.

Trải nghiệm làng nghề thêu ren Văn Lâm

Trải nghiệm làng nghề thêu ren Văn Lâm

Trải qua hàng trăm năm, người dân thôn Văn Lâm vẫn gìn giữ và phát triển nghề thêu ren truyền thống với những sản phẩm thêu tay độc đáo, có độ tinh xảo cao, phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Những người trẻ đam mê văn hóa dân tộc

Những người trẻ đam mê văn hóa dân tộc

Mang tinh thần trẻ trung, sáng tạo, những bạn trẻ đam mê tìm hiểu văn hóa và nghệ thuật dân tộc là sinh viên Trường đại học FPT Thành phố Hồ Chí Minh đã ứng dụng công nghệ, số hóa các hoa văn zèng trên thổ cẩm của dân tộc Tà Ôi, huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế). Việc tích hợp hoa văn zèng với đồ họa kỹ thuật số vừa lan tỏa nét đẹp truyền thống, vừa góp phần bảo tồn và phát huy nghề dệt truyền thống thổ cẩm zèng bằng các phương tiện hiện đại.

Không gian nhà của người Hà Nhì

Không gian nhà của người Hà Nhì

Nhà ở nói chung và nhà của người Hà Nhì nói riêng đều phản ánh đặc trưng văn hóa tộc người, phản ánh mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình và giữa thành viên gia đình với môi trường tự nhiên. Trong đó, cấu trúc không gian là đặc trưng quan trọng, phản ánh mối quan hệ xã hội trong ngôi nhà người Hà Nhì.

Xây dựng gia đình văn hóa ở vùng cao

Xây dựng gia đình văn hóa ở vùng cao

Xây dựng gia đình văn hóa là nội dung cốt lõi của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Những năm qua, phong trào xây dựng gia đình văn hóa ở vùng cao Lào Cai luôn được các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm.

Lan tỏa văn hóa và ẩm thực Việt tại thủ đô Malaysia

Lan tỏa văn hóa và ẩm thực Việt tại thủ đô Malaysia

Từ ngày 28 - 30/6, Hội hữu nghị Malaysia - Việt Nam tham dự triển lãm Hội chợ thực phẩm IFOOD EXPO 2024 tại Malaysia. Đây là hội chợ thực phẩm, đồ uống và thực phẩm bổ sung dinh dưỡng có quy mô lớn tại Malaysia, nơi gặp gỡ của các doanh nghiệp và tìm kiếm nhà phân phối ở trong và ngoài nước.

fb yt zl tw