Hiện xã Khánh Yên có hơn 680 ha lúa nước và hơn 120 ha mặt nước nuôi thủy sản. Việc chủ động nguồn nước tưới không chỉ bảo đảm an ninh lương thực, mà còn tạo điều kiện để người dân đa dạng hóa sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế.
Cánh đồng thôn Bô 2 rộng hơn 26 ha, mỗi năm gieo cấy hai vụ lúa. Nhờ hệ thống mương thủy lợi dài 2,7 km được kiên cố hóa, nguồn nước tưới luôn bảo đảm, giúp lúa sinh trưởng tốt, năng suất ổn định. Hằng ngày, ông Ngô Văn Bình - Tổ phó Tổ vận hành thủy lợi thôn Bô 2 đi dọc tuyến mương để kiểm tra dòng chảy, phát hiện rò rỉ, nạo vét bùn đất, phát dọn cỏ, bảo đảm nước tưới thông suốt đến từng thửa ruộng.
Ông Bình chia sẻ: Tổ chúng tôi phụ trách quản lý tuyến kênh mương dài 2,7 km. Với những hỏng hóc nhỏ, chúng tôi tự khắc phục, định kỳ mỗi quý đều nạo vét, phát dọn cho dòng chảy thông suốt. Trong tổ có sự phân công lịch rõ ràng, ngày nào tôi và tổ trưởng, tổ viên cũng thay nhau đi kiểm tra, vận hành để bảo đảm nước tưới cho cây trồng. Vào mùa nắng nóng, nhu cầu nước tăng thì tần suất đi lại, vận hành cũng dày hơn.
Kênh mương nội đồng dẫn nước về tận ruộng, còn các công trình đập thủy lợi giữ vai trò điều tiết, giúp Khánh Yên chủ động ứng phó trước mưa lũ và hạn hán.
Công trình đập thủy lợi Sung Lảng giữ vai trò quan trọng, phục vụ tưới tiêu cho gần 30 ha lúa của thôn Lảng 1, Lảng 2. Công tác vận hành đập luôn được theo dõi chặt chẽ, đảm bảo an toàn 24/24 giờ để kịp thời tháo, xả, ứng phó hiệu quả khi mưa lớn hoặc hạn kéo dài.
Ông Trần Quốc Khánh - Tổ quản lý công trình đập Sung Lảng, cho biết: Hằng ngày, chúng tôi đều đi kiểm tra mực nước. Mùa hạn thì thường tháo một ngày, khóa hai ngày cho nước hồ kịp dâng rồi lại tháo tiếp, nhờ vậy mới đủ nước cho người dân làm ruộng. Còn mùa mưa thì chú trọng kiểm tra bờ đập xem có bị rò rỉ không để xử lý kịp thời, dọn rác tại các vị trí xả. Khi nước dâng cao, có thể mở thêm cửa đáy để hạn chế tràn.
Hiện xã Khánh Yên có 126 km mương thủy lợi, trong đó trên 90% đã được kiên cố hóa. Tuy vậy, việc quản lý, duy tu vẫn gặp không ít khó khăn do chiều dài lớn, trải rộng ở nhiều thôn, bản. Trước thực tế đó, xã đã giao cho các hợp tác xã và tổ quản lý thủy nông trực tiếp phụ trách, chủ động sửa chữa khi gặp sự cố do thiên tai hay hạn hán, bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất.
Cùng với hệ thống kênh mương, trên địa bàn xã còn có 7 hồ chứa nước quy mô vừa và nhỏ. Các hồ này có chức năng tích nước, điều hòa cho sản xuất vụ đông và cung cấp nước tưới cho vụ xuân. Nhờ đó, nhiều diện tích cây trồng vụ đông đã được mở rộng, tạo thêm nguồn thu nhập đáng kể cho nông dân.
Ông Nguyễn Hữu Thiện - Chủ tịch UBND xã Khánh Yên, cho biết: Ngoài diện tích 2 vụ lúa là 680 ha, hằng năm trên địa bàn còn thực hiện khoảng 130 đến 150 ha cây vụ đông. Qua khảo sát, đánh giá, khả năng tưới tiêu của hệ thống thủy lợi trên địa bàn xã hiện đáp ứng trên 95% diện tích sản xuất.
Nhờ phát huy hiệu quả từ hệ thống thủy lợi, nhiều cánh đồng ở Khánh Yên đã triển khai mô hình cánh đồng một giống, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật nên năng suất lúa những năm gần đây luôn duy trì ổn định, đạt trung bình 58 - 60 tạ/ha. Không chỉ dừng lại ở cây lúa, người dân còn mạnh dạn tận dụng diện tích mặt nước ở hồ, đập để nuôi thủy sản, góp phần đa dạng sinh kế và nâng cao thu nhập.
Ông Nguyễn Hữu Thiện - Chủ tịch UBND xã Khánh Yên khẳng định: Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục huy động các nguồn lực để đầu tư, kiên cố hóa hệ thống kênh mương còn lại. Đồng thời, đẩy mạnh xã hội hóa công tác quản lý thủy lợi, khuyến khích sự tham gia của người dân để bảo vệ, khai thác công trình hiệu quả hơn. Chúng tôi coi đây là yếu tố quan trọng để thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới. Nhờ được quản lý, vận hành khoa học và có sự đồng lòng của người dân trong bảo vệ công trình, hệ thống thủy lợi ở Khánh Yên luôn phát huy hiệu quả, góp phần phát triển nông nghiệp hàng hóa, nâng cao giá trị sản xuất và cải thiện đời sống Nhân dân.
Trình bày: Thi Khanh
