Theo báo cáo của Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai, tổng kế hoạch vốn được giao đến nay đạt 2.352,7 tỷ đồng, phân bổ cho 117 dự án trên địa bàn toàn tỉnh. Trong đó, vốn kéo dài từ năm 2024 sang năm 2025 là 243,248 tỷ đồng, tập trung chủ yếu ở các dự án trọng điểm như Bệnh viện Đa khoa huyện Bát Xát, kè 106 Lào Cai, xử lý sạt lở Trường Chính trị tỉnh và Trường THPT Chuyên Lào Cai.
Phần lớn nguồn lực, 2.109,4 tỷ đồng, được bố trí trong năm 2025, bao gồm các khoản trả nợ Quỹ Đầu tư phát triển và vốn ứng trước (547,975 tỷ đồng), kinh phí đền bù giải phóng mặt bằng đã giải ngân 110 tỷ đồng, chi phí quản lý dự án khoảng 40 tỷ đồng. Số vốn còn lại hơn 1.391 tỷ đồng được dành cho xây lắp và các chi phí khác, trở thành “dòng máu” nuôi dưỡng hàng loạt công trình hạ tầng, giáo dục, y tế và đô thị.
Đến thời điểm hiện tại, tổng số vốn đã giải ngân đạt 1.854,2 tỷ đồng, tương đương 78,8% kế hoạch - một con số thể hiện nỗ lực lớn trong bối cảnh nhiều dự án triển khai ở vùng cao, địa hình phức tạp, vướng mắc giải phóng mặt bằng kéo dài.
Tuy nhiên, áp lực những ngày cuối năm vẫn rất lớn khi số vốn còn lại chưa giải ngân lên tới 502,9 tỷ đồng. Trong đó, Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh đăng ký giải ngân tiếp 192,494 tỷ đồng trong khoảng thời gian từ ngày 20 đến 31/12/2025, đồng thời dự kiến giải ngân thêm 123,831 tỷ đồng trong tháng 01/2026.
Một phần đáng kể, 123,94 tỷ đồng, được đề nghị kéo dài sang năm 2026 do các nguyên nhân khách quan. Nhiều dự án giáo dục tại huyện Bắc Hà cũ, các điểm trường phổ thông dân tộc nội trú tuy đã khởi công nhưng chưa phát sinh đủ khối lượng để thanh toán. Công tác giải phóng mặt bằng phải chờ đủ thời gian công khai theo quy định, khiến tiến độ giải ngân chậm hơn kế hoạch.
Một số dự án khác như Trường Chính trị tỉnh, hồ điều phối lũ, các tuyến đường M7, M8, M9, hay các dự án bãi đỗ xe, hạ tầng đô thị còn vướng mắc về tái định cư, thủ tục chuyển chủ đầu tư… đang trong quá trình tháo gỡ nhưng chưa thể “về đích” đúng hạn. Bên cạnh đó, 58,281 tỷ đồng được đề nghị điều chỉnh giảm, chủ yếu do quyết toán thừa vốn, dự án dừng thi công hoặc không sử dụng hết tổng mức đầu tư được duyệt.
Giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là câu chuyện con số, mà là thước đo hiệu quả điều hành và trách nhiệm với sự phát triển của địa phương. Quan điểm xuyên suốt của ban là chủ động, linh hoạt, sát công trường, không để vốn nằm chờ khi công trình, người dân và doanh nghiệp đều đang cần nguồn lực.
Theo ông Đăng, ngay từ đầu năm, Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai đã phân công cán bộ bám sát từng dự án, thường xuyên làm việc với chủ đầu tư, nhà thầu và chính quyền cơ sở để kịp thời tháo gỡ khó khăn. Với những dự án chậm tiến độ do nguyên nhân khách quan, ban chủ động báo cáo UBND tỉnh xin gia hạn thời gian thi công, điều chỉnh kế hoạch vốn, bảo đảm đúng quy định và không làm gián đoạn dòng vốn đầu tư.
Tại Dự án Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Tiểu học và THCS Pha Long, một trong bốn trường học trọng điểm vùng biên giới, tiến độ thi công đang được đẩy nhanh. Đến hết ngày 31/12/2025, đơn vị thi công phấn đấu hoàn thành khoảng 80% khối lượng đào đắp, đồng thời hoàn thành phần móng và thi công lên tầng 1 đối với các hạng mục trọng điểm như khối nhà lớp học tiểu học, khối bộ môn tiểu học, nhà bán trú số 1 và nhà bán trú số 2.
Ông Trần An Ninh - Chỉ huy trưởng công trường cho biết: Để bảo đảm mục tiêu đề ra, nhà thầu đang huy động khoảng 80 công nhân cùng 20 đầu máy, thiết bị các loại, tổ chức thi công liên tục trên toàn bộ mặt bằng. Công trình được triển khai trên diện tích 4,99 ha, gồm 12 khối nhà, trong đó các khối nhà chính có quy mô 4 tầng; các hạng mục phụ trợ như nhà ăn, nhà đa năng, nhà văn hóa được xây dựng 1 tầng, với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 22.000 m².
Ông Ninh cho biết thêm: Thi công ở vùng cao gặp rất nhiều khó khăn do thời tiết thất thường, vận chuyển vật liệu phức tạp. Tuy nhiên, khi chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án phối hợp tốt, giải ngân kịp thời theo khối lượng hoàn thành, nhà thầu có điều kiện xoay vòng vốn, tăng ca, đẩy nhanh tiến độ.
Theo các nhà thầu, việc nghiệm thu, thanh toán đúng hạn không chỉ giúp doanh nghiệp ổn định tài chính, mà còn tạo động lực đầu tư thêm máy móc, nhân lực, qua đó bảo đảm chất lượng công trình - yếu tố cốt lõi của đầu tư công bền vững.
Một nội dung đáng chú ý khác là công tác thu hồi vốn ứng. Tổng số dư vốn ứng chưa thu hồi hiện nay là 697,602 tỷ đồng. Theo Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh, phần lớn số vốn này vẫn nằm trong thời hạn thi công hoặc chờ nghiệm thu khối lượng, chủ yếu ở các dự án trường nội trú khởi công mới, dự án phục vụ đường sắt, các dự án chuyển chủ đầu tư và công trình phải gia hạn hợp đồng.
Riêng dự án Trụ sở hành chính Sa Pa, do nhà thầu xin chấm dứt hợp đồng, Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh đã nhiều lần làm việc với ngân hàng để thu hồi vốn ứng theo đúng quy định.
“Ứng vốn phải đi kèm trách nhiệm thu hồi. Chúng tôi đang phối hợp chặt chẽ với Kho bạc Nhà nước, các sở, ngành và UBND tỉnh để vừa bảo đảm tiến độ thi công, vừa kiểm soát chặt chẽ an toàn ngân sách,” ông Đinh Văn Đăng nhấn mạnh.
Từ thực tiễn triển khai, Ban Quản lý đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo quyết liệt hơn công tác giải phóng mặt bằng ở cấp xã, sớm xem xét gia hạn thời gian thi công và bố trí vốn cho các dự án chậm tiến độ do nguyên nhân khách quan.
Đặc biệt, với dự án Trụ sở hành chính Sa Pa, ban đề xuất Kho bạc Nhà nước xem xét cho ứng tiếp vốn để nhà thầu mới có điều kiện triển khai phần khối lượng còn lại, bảo đảm tiến độ và sớm đưa công trình vào sử dụng.
Giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là nhiệm vụ tài chính, mà còn là động lực kích hoạt tăng trưởng, tạo việc làm, hoàn thiện hạ tầng và nâng cao chất lượng sống của người dân. Áp lực còn đó, khó khăn chưa hết, nhưng với quyết tâm từ tỉnh đến cơ sở, cùng sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân, dòng vốn đầu tư công ở Lào Cai đang từng bước được khơi thông, tạo nền tảng cho những bước phát triển bền vững trong những năm tới.
