Để có sự thay đổi này, người dân trong thôn đã có nhiều cuộc họp, bàn, thống nhất và đưa những nội dung đảm bảo vệ sinh môi trường vào quy ước, hương ước thôn, bản. Thời gian đầu, với đặc thù của xã vùng cao, việc “hiện thực hóa” những quy định này gặp không ít khó khăn do thói quen sinh hoạt, sản xuất của người dân. Thời điểm đó, vấn đề vệ sinh môi trường chưa được quan tâm, tình trạng gia súc phóng uế ra đường diễn ra thường xuyên, rác thải sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp không được thu gom, xử lý.
Chị Sùng Thị Hoa, thôn Bản Mế tâm sự: Sau khi xã đề ra chủ trương, thôn đã tổ chức nhiều buổi họp để bàn về việc giữ gìn vệ sinh môi trường. Các hộ thống nhất, vào Chủ nhật hằng tuần, người dân sẽ tập trung để vệ sinh, thu gom rác, khơi thông cống rãnh, phát bụi rậm trên các tuyến đường, khu vực công cộng của thôn. Thông thường, mỗi gia đình sẽ có 1 người tham gia theo các nhóm, bàn, phân công nhau vệ sinh tại từng khu vực. Đây là quy ước chung của thôn kể từ khi chương trình xây dựng nông thôn mới được triển khai tại địa phương. Bà con còn góp công, góp sức xây dựng nhà vệ sinh, chuồng trại, bể biogas, đào hố ủ phân; luân phiên quét dọn, khử khuẩn môi trường.
Đặc biệt, những ngày qua, nhân kỳ nghỉ hè, các bậc phụ huynh lại hướng dẫn con em mình cùng tham gia dọn vệ sinh. Trong khi người lớn dọn rửa chuồng trại, phát quang bụi rậm, thì trẻ nhỏ cùng nhau thu gom phế liệu, nhặt rác đem đổ đúng nơi quy định. Việc làm này không chỉ góp phần tạo ra môi trường sống trong lành, mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc đảm bảo vệ sinh môi trường.
Theo ông Lùng Văn Hương, Trưởng thôn Bản Mế, những năm gần đây, người dân đã có ý thức, trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ môi trường. Công tác vệ sinh môi trường được đưa vào hương ước, quy ước của thôn. Những gia đình thực hiện tốt sẽ được tuyên dương, khen thưởng, đồng thời có hình thức xử lý các trường hợp không tham gia đầy đủ, tích cực vào công việc chung.
Thôn Bản Mế có 104 hộ, đến nay, hầu hết các hộ đã đầu tư xây chuồng trại, công trình phụ theo tiêu chuẩn; các mô hình nhà sạch, vườn đẹp cũng được nhân rộng. Nhờ đó, Bản Mế trở thành điểm sáng trong đảm bảo vệ sinh môi trường của Si Ma Cai.
