Bộ Y tế nhận được Công văn của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội về việc đề nghị trả lời kiến nghị của cử tri gửi tới trước kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, trong đó có một số kiến nghị của cử tri tỉnh Hà Tĩnh.
Trong đó, cử tri đề nghị ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính, mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu đảm bảo chăm lo tốt sức khỏe Nhân dân; đầu tư thích đáng thiết bị y tế cho y tế tuyến cơ sở.
Hiện nay, hệ thống y tế dự phòng chưa được đầu tư tương xứng, hầu hết địa phương chưa phân bổ đủ 30% ngân sách y tế cho dự phòng; một số dịch bệnh truyền nhiễm gia tăng, tỷ lệ tiêm chủng mở rộng chưa đạt yêu cầu; tình trạng ngộ độc thực phẩm còn phức tạp.
Bộ Y tế đẩy mạnh chuyển đổi số trong y tế dự phòng
Trả lời cử tri, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, về chính sách hỗ trợ và đầu tư cho y tế dự phòng, đáp ứng kiến nghị của cử tri về ban hành chính sách hỗ trợ tài chính và mở rộng đầu tư cho y tế dự phòng, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế chủ trì xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2030, dự kiến trình Quốc hội xem xét và phê duyệt.
Bộ Y tế áp dụng hệ thống giám sát dựa vào sự kiện (EBS) kết hợp với giám sát dựa vào chỉ số (IBS), triển khai đồng bộ từ Trung ương đến tuyến xã. Hệ thống này tăng cường khả năng phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh tại cộng đồng và cơ sở y tế, đồng thời thúc đẩy phối hợp giữa khối y tế dự phòng và điều trị. (ảnh minh hoạ)
Chương trình được xây dựng nhằm đảm bảo mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, phòng ngừa bệnh tật từ sớm, từ xa, ngay tại tuyến cơ sở.
Các mục tiêu cụ thể bao gồm: đảm bảo an ninh y tế, khuyến khích người dân chủ động chăm sóc sức khỏe, đạt mức sinh thay thế, cân bằng tỷ số giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, thích ứng với xu hướng già hóa dân số và đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cho phát triển kinh tế - xã hội.
Chương trình gồm các dự án thành phần tập trung vào nâng cao năng lực y tế cơ sở, y tế dự phòng và các chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm, không lây nhiễm.
Bộ Y tế đang phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) triển khai dự án do Quỹ Khí hậu Xanh (GCF) tài trợ, nhằm xây dựng hệ thống giám sát dữ liệu sức khỏe và khí hậu.
Dự án này thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, phát triển cơ sở dữ liệu quốc gia và xác định các ngưỡng cảnh báo sớm cho các bệnh như sốt xuất huyết, bệnh đường hô hấp và tim mạch.
Đồng thời, Bộ Y tế đẩy mạnh chuyển đổi số trong y tế dự phòng, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu lớn để thu thập thông tin từ nhiều nguồn như cộng đồng, cơ sở y tế, doanh nghiệp, mạng xã hội và các chương trình điều tra dịch tễ.
Các công nghệ này hỗ trợ dự báo và giám sát ổ dịch, nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành công tác phòng chống dịch.
Về cung ứng vắc xin, sau giai đoạn gián đoạn do đại dịch COVID-19 (2020-2023), Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn, đảm bảo cung ứng đầy đủ vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
Năm 2024, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ đạt 96,3%, vượt mục tiêu kế hoạch 90%. Các chiến dịch tiêm vắc xin sởi năm 2024 và đợt 1, 2 năm 2025 đã đạt và vượt chỉ tiêu, góp phần kiểm soát hiệu quả dịch sởi.
Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách để chủ động cung ứng vắc xin, phòng chống các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây dịch theo chu kỳ như sởi, ho gà, bạch hầu, đồng thời đảm bảo tỷ lệ tiêm chủng đạt mục tiêu đề ra.
Tăng cường khả năng phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh tại cộng đồng và cơ sở y tế
Bộ Y tế cho biết, để nâng cao năng lực y tế dự phòng và đáp ứng các thách thức như dịch bệnh gia tăng, ngộ độc thực phẩm và nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, Bộ Y tế đã triển khai nhiều hoạt động đồng bộ.
Từ năm 2018, Bộ Y tế áp dụng hệ thống giám sát dựa vào sự kiện (EBS) kết hợp với giám sát dựa vào chỉ số (IBS), triển khai đồng bộ từ Trung ương đến tuyến xã. Hệ thống này tăng cường khả năng phát hiện sớm các nguy cơ dịch bệnh tại cộng đồng và cơ sở y tế, đồng thời thúc đẩy phối hợp giữa khối y tế dự phòng và điều trị.
Các đơn vị y tế thực hiện thu thập, theo dõi, xác minh và đánh giá các dấu hiệu cảnh báo, đề xuất biện pháp đáp ứng kịp thời để giảm thiểu tác động của dịch bệnh đến sức khỏe cộng đồng.
Bộ Y tế sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách để chủ động cung ứng vắc xin, phòng chống các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ gây dịch theo chu kỳ...
Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (PHEOC), được kiện toàn từ Văn phòng EOC thành lập năm 2013, đóng vai trò quan trọng trong quản lý thông tin, điều phối nguồn lực và tham mưu chính sách phòng chống dịch.
PHEOC đã chứng minh hiệu quả trong đại dịch COVID-19 và đang được nhân rộng mô hình đến các tỉnh, với báo cáo đánh giá thực trạng nhằm hỗ trợ thiết lập các văn phòng EOC tuyến tỉnh trong thời gian tới. Bộ Y tế cũng phối hợp quốc tế theo Điều lệ Y tế Quốc tế (IHR 2005), tăng cường phát hiện, cảnh báo và đáp ứng các sự kiện y tế công cộng, phối hợp với các quốc gia để phòng chống dịch bệnh.
Năm 2025, Bộ Y tế ban hành Kế hoạch phòng chống dịch, chỉ đạo giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trong và ngoài nước, triển khai các biện pháp như phát hiện sớm, xử lý triệt để ổ dịch, đặc biệt với các bệnh có nguy cơ cao như sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19, sởi, ho gà, bạch hầu.
Các giải pháp cụ thể bao gồm: tổ chức tiêm bù, tiêm vét, cập nhật thông tin tiêm chủng trên hệ thống quốc gia; đào tạo nâng cao năng lực nhân lực y tế; đảm bảo hậu cần, thuốc, vắc xin, trang thiết bị theo phương châm "4 tại chỗ"; phối hợp liên ngành với các Bộ Nông nghiệp, Môi trường, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch để giám sát dịch bệnh trên động vật, triển khai y tế trường học, truyền thông phòng chống dịch và đảm bảo an toàn trong mùa du lịch hè 2025.
Đặc biệt, trong bối cảnh mùa hè nóng ẩm và nhu cầu đi lại tăng cao, Bộ Y tế chỉ đạo các địa phương bố trí kinh phí từ ngân sách địa phương, triển khai kế hoạch hành động cao điểm phòng chống sốt xuất huyết, tay chân miệng, COVID-19 trong tháng 6-7/2025, đồng thời tăng cường quản lý đối tượng tiêm chủng, đảm bảo không bỏ sót trẻ em trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng.
Các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur phối hợp với địa phương phân tích nguy cơ, đề xuất biện pháp phòng chống dịch phù hợp, chuẩn bị phương án đáp ứng tình huống dịch bệnh trong các sự kiện lớn năm 2025.
Những nỗ lực này nhằm nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế cơ sở, kiểm soát ngộ độc thực phẩm và giảm thiểu tác động của các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt tại các khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.
