Phát triển kinh tế tập thể ở Lào Cai: Nhiều vấn đề đặt ra

Bài 1: “Điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế tập thể

Hội nghị phát triển kinh tế tập thể ở Lào Cai mới đây cho thấy phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã là xu thế chung của nền sản xuất hàng hóa. Đây là một thành phần kinh tế có vai trò to lớn, một bộ phận không thể thiếu trong nền kinh tế, có vai trò và đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế tập thể ở Lào Cai có nhiều vấn đề đặt ra, cần tập trung giải quyết.

Phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước Việt Nam, trong đó kinh tế tập thể được xác định là động lực quan trọng của nền kinh tế quốc dân.

Điều này càng thể hiện rõ trong Nghị quyết số 20-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 5 khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới: “Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xuất phát từ nhu cầu thiết thực, bảo vệ lợi ích và tạo điều kiện cho thành viên sản xuất, kinh doanh hiệu quả, phát triển bền vững”.

z5701164153419_c8520eab6d3c256479c4d444a628124f.jpg
Hợp tác xã Thắng Lợi (Sa Pa) tạo việc làm cho người dân địa phương.

Đối với tỉnh Lào Cai, Tỉnh ủy đã cụ thể hóa Nghị quyết 20 bằng Chương trình hành động số 164-CTr/TU ngày 17/10/2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT) trong giai đoạn mới; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 391/KH-UBND ngày 31/11/2022 về thực hiện Chương trình hành động số 164-CTr/TU. Nhờ đó, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã có thêm nhiều loại hình, mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX) hoạt động hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho các thành viên và xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh xã hội. Nhiều HTX phát triển hiệu quả theo Luật HTX 2012, đóng góp đầy đủ cho ngân sách nhà nước và đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Đến nay, toàn tỉnh có 205 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên của 102 chủ thể, trong đó 127 sản phẩm OCOP của 56 HTX, 1 chi nhánh HTX và 7 tổ hợp tác.

Tuy nhiên, hoạt động KTTT, HTX của tỉnh gặp nhiều khó khăn, với không ít “điểm nghẽn” cần tập trung tháo gỡ. Đó là khó khăn về nguồn nhân lực. Tính đến tháng 5/2024, trên địa bàn tỉnh có 3 liên hiệp HTX (2 liên hiệp HTX nông nghiệp, 1 liên hiệp HTX phi nông nghiệp), 516 HTX, 2.129 tổ hợp tác với tổng số cán bộ quản lý là 2.124 người, trong đó 699 người có trình độ sơ cấp, trung cấp; 142 người có trình độ cao đẳng, đại học. Thực tế này cho thấy, trình độ của đội ngũ cán bộ HTX còn thấp, nguồn nhân lực của HTX chưa được đảm bảo về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng yêu cầu về quản trị, chuyển đổi số, khoa học - kỹ thuật, thị trường. Nhiều HTX chưa có chiến lược, kế hoạch, phương án sản xuất, kinh doanh cụ thể, sát với thực tế sản xuất và thị trường tiêu thụ.

Chia sẻ về khó khăn này, chị Chảo Thị Yến, Giám đốc HTX Tri thức bản địa - Goong cho biết: Khó khăn nhất khi đặt viên gạch đầu tiên trên hành trình khởi nghiệp ngoài nguồn vốn, kiến thức, cơ sở hạ tầng, kỹ thuật… chính là chất lượng nguồn nhân lực. Còn bà Nguyễn Thị Út, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Tiên Phong cho rằng: Chất lượng lao động trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển và hội nhập. Những người hoạt động trong các HTX phần lớn chưa được đào tạo bài bản và hạn chế khi tiếp cận với các thông tin về khoa học - công nghệ.

z5701162299789_9a5c80b6f455c9e96923bb7959ed0832.jpg
Nhiều HTX gặp khó khăn về nguồn nhân lực có chất lượng.

Khó khăn về nguồn lực tài chính, vốn. Nguồn lực về tài chính của các tổ hợp tác, HTX, liên minh HTX hiện nay yếu và thiếu, chủ yếu chỉ có nguồn lực lao động. Các thành viên HTX đang có quyền sử dụng đất và tài sản trên đất (rừng quế, đồi chè…). Các tổ chức KTTT hầu hết thiếu nguồn lực tài chính để đầu tư vào các lĩnh vực mũi nhọn nhằm phát triển nhanh và bền vững. Thậm chí, nhiều HTX, liên minh HTX đang trong tình trạng khó khăn, nợ đọng kéo dài, năng lực nội tại còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn, trình độ công nghệ lạc hậu.

Khó khăn về tiếp cận vốn tín dụng. Lào Cai đang có 2 quỹ tín dụng nhân dân là Quỹ tín dụng nhân dân Cam Đường (dư nợ 22 tỷ đồng) và Quỹ tín dụng nhân dân Lào Cai (dư nợ 34 tỷ đồng). Các tổ chức tín dụng trên địa bàn đang cho 12 HTX vay 59 tỷ đồng, bằng 0,01% dư nợ tín dụng trong các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh. Quỹ hỗ trợ HTX tỉnh Lào Cai đang cho 18 HTX vay 19,9 tỷ đồng. Quỹ hỗ trợ HTX Việt Nam đang cho 6 HTX vay 6,9 tỷ đồng. Tổng số có 38 HTX trên địa bàn được tiếp cận tín dụng với tổng dư nợ 141,8 tỷ đồng - một tỷ lệ rất thấp so với nhu cầu rất lớn của các HTX để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn hiện nay.

Nói về khó khăn này, ông Trần Chí Thành, Giám đốc HTX Tả Phìn Xanh cho biết: Hiện nay, HTX đang rất thiếu vốn để mở rộng sản xuất, kinh doanh nhưng khó tiếp cận được chính sách hỗ trợ vay vốn từ các tổ chức tín dụng do không có tài sản thế chấp; không xây dựng và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt được các dự án sản xuất, kinh doanh để tiếp cận chính sách tín dụng ưu đãi do thủ tục rất phức tạp.

z5701142475487_75e40023d8c677e0487765125ccbc4ea.jpg
Nhiều HTX khó tiếp cận đất đai để mở rộng sản xuất.

Khó khăn trong việc tiếp cận các chính sách về đất đai. Hiện toàn tỉnh có 20 HTX phi nông nghiệp được thuê 102.765 m2 đất; 26 HTX nông nghiệp được thuê 1.648.818 m2 đất; 5 HTX được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng. Qua con số thống kê như vậy để thấy các HTX gặp khó khăn trong tiếp cận đất đai phục vụ mục đích xây dựng trụ sở, nhà xưởng và mở rộng diện tích sản xuất, kinh doanh. Do không tiếp cận được đất đai dẫn đến các HTX thiếu tư liệu sản xuất, khiến hoạt động trì trệ, kém hiệu quả. Thực tế, các thành viên của các HTX đang sử dụng rất nhiều đất đai, có nhiều tài sản trên đất, như rừng quế, vùng cây ăn quả… nhưng những tài sản này không đủ điều kiện để trở thành tài sản bảo đảm vốn vay, do chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản trên đất, khung giá đất thấp.

Theo Nghị quyết 26/2020/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Lào Cai ngày 4/12/2020 về quy định chính sách hỗ trợ tích tụ đất đai, khi HTX thuê đất để sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thì được hỗ trợ tiền thuê đất nhưng đến nay, vẫn chưa có HTX nào tiếp cận được chính sách này. Ông Trần Chí Thành, Giám đốc HTX Tả Phìn Xanh khẳng định: Đất đai đóng vai trò quan trọng nhất đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của các HTX, nhất là HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch, dịch vụ. Thực tế, việc lập phương án sử dụng đất của các HTX được cấp có thẩm quyền chấp thuận rất khó khăn, đồng thời hạn mức để chuyển đổi mục đích sử dụng đất hằng năm của các địa phương có hạn, do vậy, rất khó thực hiện tích tụ, tập trung ruộng đất để ứng dụng khoa học - công nghệ, cơ giới vào sản xuất hiệu quả.

Hợp tác xã công đồng Dao đỏ đã thành công từ cây thuốc tắm..JPG
Các HTX mong chờ những giải pháp căn cơ để tháo gỡ khó khăn.

Để giải quyết những khó khăn, “điểm nghẽn” nói trên đối với KTTT, ông Trương Mạnh Hùng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Lào Cai đưa ra 3 giải pháp mang tính căn cơ. Đó là tiếp tục thực hiện chính sách đưa trí thức trẻ tốt nghiệp cao đẳng, đại học về làm việc có thời hạn tại các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, đề xuất số lượng HTX được hỗ trợ là 100 HTX giai đoạn 2025 - 2029 với mức lương bằng 1,5 - 2 lần mức lương tối thiểu vùng (chính sách cũ hỗ trợ là 36 tháng với 1 lần mức lương tối thiểu vùng). Giai đoạn 2018 - 2022, chỉ có 15 HTX được hỗ trợ theo Kế hoạch số 244/KH-UBND ngày 15/8/2018 của UBND tỉnh Lào Cai về thí điểm mô hình đưa trí thức trẻ tốt nghiệp đại học về làm việc có thời hạn tại các HTX nông nghiệp, Kế hoạch số 66/KH-UBND ngày 25/2/2020 của UBND tỉnh Lào Cai về việc thực hiện nhân rộng mô hình đưa trí thức trẻ tốt nghiệp cao đẳng, đại học về làm việc có thời hạn tại các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Tỉnh cũng có chính sách hỗ trợ đào tạo online cho các thành viên, người lao động trong các HTX trên một số lĩnh vực cần thiết như kế toán, quản trị kinh doanh, du lịch lữ hành, kinh tế nông nghiệp...

Giải pháp thứ hai là tuyên truyền sâu rộng Luật HTX 2023, trên cơ sở đó triển khai đồng bộ 8 nhóm chính sách theo Nghị quyết 20, tập trung nguồn lực hỗ trợ phát triển HTX; hướng dẫn, tạo điều kiện cho các tổ hợp tác, HTX tiếp cận tín dụng bằng các chính sách cho vay không có tài sản đảm bảo, chính sách ưu đãi lãi suất, hỗ trợ lãi suất, cơ chế xử lý nợ đặc thù...

Giải pháp khác nữa là tiếp tục truyên truyền, hướng dẫn, giúp đỡ các tổ hợp tác, HTX được thụ hưởng chính sách hỗ trợ tập trung ruộng đất để sản xuất các loại sản phẩm có giá trị cao. Tỉnh xem xét bổ sung, điều chỉnh chính sách hỗ trợ lãi suất cho các tổ chức KTTT vay vốn để đầu tư phát triển nông nghiệp. Để thực hiện được 2 chính sách trên, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ đo đạc địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản trên đất cho các thành viên tổ hợp tác, HTX.

Bài 2: Xây dựng chuỗi giá trị: Vai trò của HTX xã nông nghiệp đang ở đâu?

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Bắc Hà gặp mặt, đối thoại với doanh nghiệp, nhà đầu tư nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam

Bắc Hà gặp mặt, đối thoại với doanh nghiệp, nhà đầu tư nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam

Chiều 11/10, xã Bắc Hà tổ chức hội nghị gặp mặt, đối thoại với doanh nghiệp và nhà đầu tư trên địa bàn, nhân kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10. Hội nghị nhằm thúc đẩy hợp tác, tháo gỡ khó khăn và xây dựng môi trường đầu tư - kinh doanh thuận lợi, góp phần phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Khi vườn nhà hóa điểm du lịch

Khi vườn nhà hóa điểm du lịch

Tổ dân phố 21, phường Trung Tâm nằm ở vị trí giao thông thuận lợi, có Quốc lộ 32 chạy qua; cũng là nơi có nhiều điều kiện thuận lợi về tự nhiên, cảnh quan và văn hóa để liên kết phát triển kinh tế du lịch. Phát huy tiềm năng đó, những năm qua, Tổ dân phố 21 đã phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp gắn với du lịch trải nghiệm, mang lại thu nhập cho người dân, góp phần tạo nên diện mạo mới cho địa phương.

Tằng Loỏng nỗ lực khôi phục vụ mùa sau mưa lũ

Tằng Loỏng nỗ lực khôi phục vụ mùa sau mưa lũ

Lúa bị đổ rạp, ngô thối bắp, nhiều diện tích hoa màu bị bùn đất vùi lấp – đó là những thiệt hại nặng nề mà bão số 10 để lại tại xã Tằng Loỏng. Tuy nhiên, không nản lòng trước khó khăn, bà con nông dân đã nhanh chóng ra đồng thu hoạch, tận dụng phần nông sản còn lại và tích cực chuẩn bị cho vụ mùa mới.

Hội Doanh nghiệp khu vực Yên Bái tổ chức kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam

Hội Doanh nghiệp khu vực Yên Bái tổ chức kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam

Sáng 11/10, Hội Doanh nghiệp khu vực Yên Bái tổ chức Chương trình kỷ niệm Ngày Doanh nhân Việt Nam với chủ đề “Vinh danh doanh nghiệp, kết nối và truyền cảm hứng”. Sự kiện nhằm ghi nhận những đóng góp tích cực của đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp trong sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Bảo hiểm ước bồi thường hơn 1.670 tỷ cho khách hàng bị thiệt hại nặng nề do mưa bão

Bảo hiểm ước bồi thường hơn 1.670 tỷ cho khách hàng bị thiệt hại nặng nề do mưa bão

Tối 10/10, Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cho biết, trên cơ sở báo cáo của 32/32 doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ và 19/19 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, tổng thiệt hại bảo hiểm do bão số 10 và số 11 gây ra đến thời điểm hiện nay ước tính hơn 1.674 tỷ đồng.

Thiệt hại mưa lũ sau bão số 11 ước tính 5.450 tỷ đồng

Thiệt hại mưa lũ sau bão số 11 ước tính 5.450 tỷ đồng

Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tính đến 17 giờ 30 ngày 10/10, mưa lũ sau bão số 11 đã gây thiệt hại nặng nề tại nhiều tỉnh phía Bắc, khiến 18 người chết và mất tích, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập, giao thông chia cắt, đê điều và hạ tầng điện lực hư hỏng nặng. Tổng thiệt hại ước tính lên tới hơn 5.450 tỷ đồng. Trong đó, Thái Nguyên chịu thiệt hại nặng nhất với khoảng 2.400 tỷ đồng, Cao Bằng 2.000 tỷ đồng và Lạng Sơn 1.050 tỷ đồng.

Trạm Tấu sản xuất nông nghiệp bền vững

Trạm Tấu sản xuất nông nghiệp bền vững

Cùng với triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình mục tiêu), đời sống người dân xã Trạm Tấu đã có nhiều chuyển biến rõ nét. Đặc biệt, việc phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững, gắn với thế mạnh địa phương, đang mở ra hướng đi mới cho người dân nơi đây.

fb yt zl tw