LCĐT - Cư Seo Phổng, sinh năm 1999, dân tộc Mông, trú tại thôn Sỉn Giáo Ngài, xã Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà. Học hết lớp 7, Phổng nghỉ học ở nhà giúp bố mẹ làm nông nghiệp, sau đó đi làm thuê kiếm sống. Năm 2020, do dịch Covid-19 nên Phổng không đi làm thuê mà ở nhà phụ giúp gia đình làm nông nghiệp, nhưng không có tiền chi dùng cá nhân nên đã nảy sinh ý định trộm cắp tài sản.
Ngày 31/10/2020, sau khi đi ăn cưới tại huyện Mường Khương về đến xã Tả Thàng, Cư Seo Phổng dừng xe ngồi nghỉ và nhìn đối diện sang thủy điện Cốc Ly thì thấy khu đồi tại thôn Lao Phú Sáng, xã Hoàng Thu Phố có nhiều trâu thả rông trên đồi và gần bờ sông nên nảy sinh ý định trộm trâu. Về nhà, Phổng rủ anh rể là Sùng Seo Dần tham gia.
Khoảng 21 giờ ngày 31/10/2020, Cư Seo Phổng và Sùng Seo Dần đi xe máy đến thôn Lao Phú Sáng, xã Hoàng Thu Phố, cả hai để xe ở đường bê tông và đi bộ theo đường mòn lên phía có tiếng chuông kêu. Phổng và Dần dắt 2 con trâu to thì 3 con trâu con đi theo. Cư Seo Phổng bán 5 con trâu được 73,5 triệu đồng. Sau khi bị bắt, cơ quan công an trưng cầu định giá tài sản, ngày 17/1/2020, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận 5 con trâu Cư Seo Phổng và Sùng Seo Dần trộm cắp có giá trị 114 triệu đồng.
Ngoài ra, Cư Seo Phổng còn rủ Giàng Seo Sáng (người cùng thôn), lấy trộm 1 con trâu cái đang chửa được thả rông tại thôn Chồ Chải, xã Hoàng Thu Phố bán được 23,5 triệu đồng. Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận con trâu Cư Seo Phổng và Giàng Seo Sáng trộm cắp có giá trị 41,5 triệu đồng.
Cùng thời điểm đó, Cư Seo Phổng đi viếng đám ma về qua nhà ông Pao thuộc thôn Bản Pấy, xã Hoàng Thu Phố thấy có trâu buộc ở khu đất trống gần nhà ông Pao nên nảy sinh ý định trộm cắp trâu. Khoảng 20 giờ cùng ngày, Phổng đến khu đồi tại thôn Sín Giáo Ngài ngủ, khi biết mọi người ngủ say, Phổng đi sang đồi nhà ông Pao trộm 2 con trâu và bán được 48 triệu đồng. Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự kết luận 2 con trâu Cư Seo Phổng trộm cắp có giá trị 55 triệu đồng.
Với tổng giá trị tài sản trộm cắp là 210 triệu đồng, Cư Seo Phổng bị Viện Kiểm sát nhân dân huyện Bắc Hà truy tố theo điểm a, khoản 3, điều 173, Bộ luật Hình sự với mức hình phạt từ 7 đến 15 năm tù giam. Sùng Seo Dần đồng phạm với Cư Seo Phổng trộm cắp 5 con trâu trị giá 114 triệu đồng nên bị truy tố theo điểm c, khoản 2, điều 173, Bộ luật Hình sự với mức hình phạt từ 2 đến 7 năm tù và Giàng Seo Sáng đồng phạm với Cư Seo Phổng trộm cắp 1 con trâu cái sắp đẻ trị giá 41,5 triệu đồng nên bị truy tố theo khoản 1, điều 173 Bộ luật Hình sự có mức hình phạt là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Ngày 8/6/2021, Tòa án nhân dân huyện Bắc Hà đưa vụ án ra xét xử. Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng là người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn nên được hưởng chính sách trợ giúp pháp lý miễn phí của Nhà nước.
Tại phiên tòa, người bào chữa cho 3 bị cáo phân tích nguyên nhân, hành vi phạm tội, đánh giá tính chất, mức độ tham gia tội phạm của Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng trong vụ án và đề nghị Hội đồng xét xử áp dụng các tình tiết giảm nhẹ.
Hành vi phạm tội của Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng xuất phát từ phong tục, tập quán thả rông trâu. Cư Seo Phổng thấy trên địa bàn trâu thả rông nhiều, là tài sản có giá trị lớn nhưng không có người quản lý và dễ lấy trộm nên đã nảy sinh ý định trộm cắp trâu và rủ Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng cùng thực hiện.
Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng thực hiện hành vi phạm tội rất đơn giản, chỉ cần lợi dụng lúc đêm tối, mọi người ngủ say là các bị cáo đến vị trí các con trâu đang đứng, tháo chuông và dắt trâu đi bán. Do trâu thả rông và không được quản lý sát sao nên khó chứng minh tài sản của chủ sở hữu, vì vậy Cư Seo Phổng thực hiện trộm cắp đến vụ thứ 3 mới bị phát hiện và xử lý.
Sau khi bị bắt giữ, Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng đã ăn năn, hối hận, thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội của mình. Cư Seo Phổng đã tự khai ra 2 vụ việc được thực hiện trước đó nên được hưởng thêm tình tiết giảm nhẹ đầu thú. Sùng Seo Dần cũng đến cơ quan công an đầu thú nên được hưởng thêm tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 2, điều 51 Bộ luật Hình sự. Bố của Cư Seo Phổng đã bỏ ra 41,5 triệu đồng và Sùng Seo Dần bỏ ra 41,5 triệu đồng chuộc lại 5 con trâu trong số 8 con trâu đã bị lấy trộm để trả lại cho các chủ sở hữu, nên Cư Seo Phổng và Sùng Seo Dần được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo điểm b khoản 1, điều 51 Bộ luật Hình sự là người phạm tội bồi thường khắc phục hậu quả.
Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng đều là người dân tộc thiểu số, có nhân thân tốt, tuổi đời còn trẻ, nhận thức xã hội và nhận thức pháp luật hạn chế, thực hiện hành vi phạm tội do bột phát nhất thời, hành vi phạm tội đơn giản và có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên Cư Seo Phổng được hưởng mức án 7 năm tù giam. Sùng Seo Dần tham gia đồng phạm với vai trò giúp sức, chấp hành tốt quy định của địa phương, có nơi cư trú rõ ràng nên bị tuyên phạt 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Giàng Seo Sáng thực hiện hành vi đồng phạm với tội phạm ít nghiêm trọng và có nhiều tình tiết giảm nhẹ nhưng sau khi phạm tội đã bán nhà và đi khỏi địa phương không khai báo nên không được hưởng án treo.
Ngoài việc phải chấp hành hình phạt theo quy định pháp luật, Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng phải bồi thường cho các bị hại. Số tiền Cư Seo Phổng, Sùng Seo Dần, Giàng Seo Sáng được hưởng do bán trâu thấp hơn nhiều so với số tiền phải bồi thường. Được hưởng 135 triệu đồng do bán 8 con trâu nhưng Phổng có trách nhiệm bồi thường phần lớn số tiền trong tổng số 210 triệu đồng. Ngoài ra, Phổng còn phải bồi thường tiền công đi tìm và công chăm sóc trâu cho các bị hại và người có quyền lợi liên quan.
Sùng Seo Dần được hưởng 5 triệu đồng từ tiền bán trâu trộm nhưng phải bỏ ra 41,5 triệu đồng để chuộc lại trâu trả cho các chủ sở hữu và vẫn phải tiếp tục bồi thường con trâu chưa tìm thấy để trả lại cho chủ sở hữu. Dần cũng phải bồi thường tiền công đi tìm và công chăm sóc trâu cho các bị hại và người có quyền lợi liên quan.
