Tương ớt vùng đất thép

Tương ớt Mường Khương có màu đỏ như môi con gái chưa chồng, sánh mịn như vải chàm vừa nhuộm, khi mở nắp chum đã tỏa ra mùi thơm của hồn rừng, vía núi.

0:00 / 0:00
0:00

Mường Khương xưa kia có tên gọi Mưng Khảng, theo tiếng địa phương nghĩa là “đất thép”. Người già kể rằng, tên ấy ra đời vì nơi đây dốc dựng đứng và nhiều núi đá cao vút chọc trời, đất ở đây cằn cỗi và rắn đanh lại chẳng khác gì sắt thép. Trên vùng đất thép gan dạ và kiên trung ấy, mọc lên cây ớt thóc mà không nơi nào có được. Cái nắng hanh hao, cái gió sắt se của vùng đất nơi thượng nguồn sông Chảy đã thấm qua vỏ ớt vào trong tận ruột mà làm nên màu sắc đỏ tươi và hương vị cay xé lưỡi của thức quà đặc sản bản địa vùng cao biên giới tự bao đời.

Mường Khương là vùng đất của các loại đặc sản. Có thể kể tới thịt trâu gác bếp, thịt lợn hun khói, lạp xường rồi phở chua, đậu xị, thắng cố, nhưng thật kỳ lạ thay địa danh Mường Khương chỉ gắn liền với tương ớt, làm nên thương hiệu tương ớt Mường Khương như thể tên đất gắn với tên người trong thương nhớ vấn vương. Như âm có dương, như trời có đất, như núi có rừng, như anh có em vậy.

mg-0623-120-1.jpg
Phụ nữ Mường Khương thu hái ớt để làm tương. Ảnh: Đức Phương

Từ bàn tay khéo đảm của người mẹ, người chị vùng cao đã làm nên loại tương ớt mang hồn rừng, vía núi. Không đơn giản chỉ là thứ đồ chấm, tương ớt Mường Khương còn là “linh hồn” của nhiều bữa cơm vùng cao, gắn bó keo sơn, nghĩa tình với đời sống sinh hoạt và văn hóa ẩm thực của đồng bào các dân tộc thiểu số đang từng ngày, từng giờ nguyện làm phên giậu để bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng nơi vùng đất địa đầu.

Ngồi bên bếp lửa nhà tường trình trong một chiều đông đầy sương mù và gió lạnh, tôi được nghe cụ bà kể về cách làm tương ớt. Cụ xoa đôi bàn tay nhuốm chàm xanh biếc vào vạt váy thổ cẩm cũ kỹ bị tàn lửa làm thủng mấy chỗ, đẩy cây củi cho bếp cháy bùng lên rồi mới chậm rãi cất lời, giọng như mơ, như thực, như cổ tích giữa đời thường, mặc cho tôi sốt ruột hay không thì bà cũng không cần bận tâm.

avatar-of-video-782816-2638.jpg
Giống ớt làm nên đặc sản Mường Khương . Ảnh: Đức Phương

Nguyên liệu chính là ớt thóc chín đỏ, được hái thủ công, phơi se nắng để giảm độ nước, sau đó đem rửa sạch và xay nhuyễn cùng tỏi tươi. Hỗn hợp ớt - tỏi được trộn đều với muối hạt, rượu ngô, đặc biệt là các gia vị truyền thống như hạt thì là, hạt dổi, hạt mùi, thảo quả. Gia vị được rang thơm rồi nghiền nhỏ, tạo mùi thơm nồng nàn và vị cay sâu, đậm đà.

Sau khi trộn đều, hỗn hợp được ủ trong chum hoặc thùng gỗ sồi khoảng vài tháng để lên men tự nhiên, giúp tương ớt có vị chua nhẹ. "Đấy thế là được, chẳng có bí quyết gì!" - cụ bà chẳng giấu tôi để món ăn thêm phần huyền bí, hư ảo. Nhưng tôi chợt nhận ra, tôi có thể mang bí quyết đi nhưng không thể mang thể mang đi ngọn gió, vạt nắng, đôi tay và tình người thơm thảo gửi trong món ăn nức danh thiên hạ. Tương ớt chỉ là tương ớt Mường Khương khi nó được làm ra trên vùng đất này, bởi người Mường Khương mà thôi, phải không nào.

Tương ớt Mường Khương có màu đỏ như môi con gái chưa chồng, sánh mịn như vải chàm vừa nhuộm, khi mở nắp chum đã tỏa ra mùi thơm của hồn rừng, vía núi. Vị cay đến bất chợt và ở lại rất lâu, như tôi bắt gặp ánh mắt người con gái đã phải lòng trong phiên chợ Pha Long. Chỉ một chấm nhỏ nhoi thôi mà trang văn đã bừng lên sắc đỏ diệu kỳ.

Em hỡi, em có còn chờ tôi trên vùng đất thép anh hùng. Tình em có còn cay nồng như tương ớt Mường Khương, để lòng tôi suốt đời thương nhớ…

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Người là Hồ Chí Minh"

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Người là Hồ Chí Minh"

Tối 18/5, tại quảng trường Ba Đình, Hà Nội đã diễn ra chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tên “Người là Hồ Chí Minh”, do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chỉ đạo, Đài Truyền hình Việt Nam, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh phối hợp thực hiện nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Ra mắt trọn bộ tiểu thuyết sử thi 'Nước non vạn dặm' về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Ra mắt trọn bộ tiểu thuyết sử thi 'Nước non vạn dặm' về Chủ tịch Hồ Chí Minh

Ngày 17/5, Hội đồng Lý luận Trung ương, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Nhà xuất bản Văn học, Công ty cổ phần truyền thông và văn hóa Liên Việt đã phối hợp tổ chức lễ ra mắt bộ tiểu thuyết sử thi “Nước non vạn dặm”, gồm 5 tập của PGS.TS, nhà báo, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ. Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường gửi lẵng hoa chúc mừng.

Đền thờ Bác Hồ: Biểu tượng của niềm tin

Đền thờ Bác Hồ: Biểu tượng của niềm tin

Ở vùng đất cực nam của Tổ quốc với những cánh rừng ngập mặn và sóng nước mênh mông, có những công trình linh thiêng đi cùng lịch sử đấu tranh cách mạng và phát triển của dân tộc. Đó là các đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi quy tụ tình cảm, lòng trung kiên của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tỉnh Cà Mau đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

Ẩm thực Việt Nam, níu chân du khách trở lại

Ẩm thực Việt Nam, níu chân du khách trở lại

Ẩm thực Việt Nam từ lâu đã gắn liền với hình ảnh những gánh hàng rong trên hè phố, những quán nhỏ bên lề đường. Từ món bún chả thơm lừng ở Hà Nội, ổ bánh mì giòn rụm ở Sài Gòn, cho đến tô phở nóng hổi buổi sáng, những món ăn này đã dần vượt qua biên giới, chinh phục thực khách quốc tế.

Khai mạc Triển lãm quốc gia 'Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tinh hoa dân tộc, tầm vóc thời đại'

Khai mạc Triển lãm quốc gia 'Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tinh hoa dân tộc, tầm vóc thời đại'

Ngày 16/5, tại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch diễn ra khai mạc Triển lãm quốc gia “Chủ tịch Hồ Chí Minh - Tinh hoa dân tộc, tầm vóc thời đại”. Đây là hoạt động trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025) do Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch tổ chức.

Công bố top 10 chung khảo Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 6 - 2025

Công bố top 10 chung khảo Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 6 - 2025

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 6 - 2025 của báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) chính thức công bố Top 10 chung khảo của mùa giải năm nay với 1 tập truyện tranh, 1 tuyển tập nhạc, 1 bộ tranh, 2 tập thơ cùng 6 tác phẩm văn xuôi. Trong top 10, có 1 tác giả là thiếu nhi và 1 tác giả có 2 tác phẩm vào vòng chung khảo.

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Quà tháng 5 dâng Người"

Xúc động chương trình nghệ thuật đặc biệt "Quà tháng 5 dâng Người"

Tối 14/5, chương trình nghệ thuật đặc biệt “Quà tháng 5 dâng Người” đã diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Chương trình do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo Báo Văn hóa phối hợp với Nhà hát Ca, Múa, Nhạc Việt Nam tổ chức, nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).

2 di sản văn hóa đặc sắc của Lào Cai được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

2 di sản văn hóa đặc sắc của Lào Cai được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 14/5/2025, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký ban hành 2 quyết định: Quyết định số 1352/QĐ-BVHTTDL và 1353/QĐ-BVHTTDL công bố việc đưa Nghi lễ cúng rừng của người Pa Dí (huyện Mường Khương) và nghề đan lát của người Tày (xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên) vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Đưa văn học Việt Nam ra thế giới: Cần chiến lược bài bản và dài hơi

Đưa văn học Việt Nam ra thế giới: Cần chiến lược bài bản và dài hơi

Thời gian qua, Hội Nhà văn Việt Nam đã đẩy mạnh các hoạt động ký kết hợp tác quốc tế, tạo ra nhiều cơ hội trong lĩnh vực dịch thuật và quảng bá văn học Việt Nam ra thế giới. Dù cánh cửa hợp tác đã rộng mở, nhưng dường như văn học nước nhà vẫn đang loay hoay tìm hướng tiếp cận hiệu quả với độc giả toàn cầu...

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Khai mạc Tuần lễ phim Việt Nam tại Hy Lạp

Tối 12/5, Tuần lễ phim Việt Nam 2025 tại Hy Lạp đã chính thức khai mạc tại thủ đô Athens, với sự tham dự của đại diện Bộ Ngoại giao, Trưởng Ban Đối ngoại Đảng Cộng sản Hy Lạp và Đại sứ, đại diện các Đại sứ quán các nước, bạn bè Hy Lạp và kiều bào.

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Tiến sĩ Trần Hữu Sơn nhận Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm

Chiều 13/5, tại Hà Nội, Đại sứ quán Pháp tổ chức Lễ trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Cành cọ Hàn lâm cho Tiến sĩ Trần Hữu Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ứng dụng Văn hóa và Du lịch, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch tỉnh Lào Cai.

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Hồ Chí Minh qua hồi ức của những cựu tù chính trị Côn Đảo

Trong những năm tháng chiến tranh, vượt lên đói rét bệnh tật, tra tấn thể xác và khủng bố tinh thần, những người tù cộng sản luôn có Bác là ánh sáng soi đường, nâng đỡ sức mạnh tinh thần. Họ truyền nhau đọc lại từng lời dạy của Người, ôn lại từng bài học lý luận để nuôi dưỡng ý chí và tinh thần cách mạng.

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh

Tối 12/5, tại Nhà hát Dân ca Nghệ An, thành phố Vinh, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc Tuần phim kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025). Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động của Lễ hội Làng Sen toàn quốc năm 2025.

fb yt zl tw