Một thẩm phán liên bang tại Ha-oai đã quyết định chặn sắc lệnh hạn chế nhập cư tạm thời công bố hôm 6-3 của Tổng thống Mỹ Đô-nan Trăm (Donald Trump), chỉ vài giờ trước khi sắc lệnh chính thức có hiệu lực.
Theo ABC News, sắc lệnh nhập cư mới của Tổng thống Đ.Trăm được cho là “vẫn chứa đựng yếu tố phân biệt tôn giáo nghiêm trọng” nên phải bị đình lại. Phán quyết của Thẩm phán Đơ-rích Oát-xơn (Derrick Watson) nêu rõ trong đơn kiện sắc lệnh mới này, bang Ha-oai đã đưa ra được những lập luận rất thực tế để chứng minh rằng lệnh cấm có thể gây ra những thiệt hại không thể sửa chữa. Vị thẩm phán này nhấn mạnh: “Thực tế rõ ràng trong vụ việc này cho phép chúng tôi có thể ra phán quyết ngay lập tức”. Ông cũng đồng thời viện dẫn tuyên bố của ông Trăm trong quá trình vận động tranh cử về việc cấm hoàn toàn người Hồi giáo nhập cư vào Mỹ cũng như lời khẳng định của cố vấn cao cấp của ông Trăm là ông Xti-phân Mi-lơ (Stephen Miller) rằng sắc lệnh mới “sẽ đem lại một kết quả về cơ bản là không khác gì so với sắc lệnh cũ”, để lý giải cho việc ra phán quyết dừng sắc lệnh mới của ông. Thẩm phán Oát-xơn nêu rõ: “Những tuyên bố với lời lẽ rất rõ ràng và được đưa ra vài tháng trước khi sắc lệnh mới được Tổng thống ký cho thấy có sự đối lập giữa những điều Chính phủ nói và mục đích thực sự của sắc lệnh này”.
 |
| Tổng chưởng lý Đô-gơ Chin (bên trái) là người đại diện bang Ha-oai nộp đơn kiện chống lại sắc lệnh hạn chế nhập cư mới. |
Với phán quyết này, tất cả các bang tại nước Mỹ sẽ không cần thực thi điều khoản thứ 2 trong sắc lệnh nhập cư mới, liên quan đến việc cấm công dân 6 nước có người Hồi giáo chiếm đa số gồm I-ran, Li-bi, Xô-ma-li, Xu-đăng, Xy-ri và Y-ê-men trong 90 ngày. Điều khoản thứ 6 của sắc lệnh về việc cấm tất cả người tị nạn nhập cảnh Mỹ trong vòng 120 ngày cũng bị đình chỉ theo phán quyết của tòa. Tòa án cũng tuyên bố phán quyết này sẽ không thể đình chỉ trừ trường hợp đơn kháng cáo được nộp.
Trước đó, Tổng chưởng lý bang Ha-oai Đô-gơ Chin (Doug Chin) đã đại diện bang này nộp đơn kiện chống lại sắc lệnh hạn chế nhập cư mới. Ha-oai nằm trong số vài bang của Mỹ cố gắng ngăn chặn sắc lệnh này vì lo ngại nó sẽ làm tổn hại đến ngành du lịch, gây khó khăn cho công tác tuyển sinh tại các trường đại học, cũng như ảnh hưởng đến việc tuyển dụng lao động nước ngoài. Theo CNN, hơn 50 doanh nghiệp trong đó có Square, Twilio, Shutterstock, Airbnb, Lyft, Kickstarter và Pinterest đều đã đệ trình bản tóm tắt pháp lý để hỗ trợ vụ kiện tại Ha-oai chống lại sắc lệnh hạn chế nhập cư. Sau phán quyết của tòa án tại Hô-nô-lu-lu, dự kiến các tòa án liên bang ở bang Oa-sinh-tơn và Ma-ri-len cũng sẽ ra phán quyết về việc có thực thi sắc lệnh hạn chế nhập cư mới hay không.
Trong phản ứng đầu tiên, Tổng thống Trăm cho rằng phán quyết của thẩm phán liên bang tại Ha-oai là một sự vi phạm luật pháp chưa từng có tiền lệ. Đề cập đến sắc lệnh cấm nhập cảnh mới tại một cuộc mít tinh ở thành phố Nát-xvin, bang Ten-nơ-xi, Tổng thống Trăm nêu rõ: "Hiến pháp Mỹ trao quyền cho Tổng thống ngăn chặn hoạt động nhập cư khi xét thấy điều này phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ". Ông nhấn mạnh việc thẩm phán tại Ha-oai chặn sắc lệnh nhập cư mới, theo ý kiến của nhiều người, là “sự vượt quá thẩm quyền tòa án chưa từng có”, và sẽ khiến hình ảnh nước Mỹ trở nên "yếu đuối", đồng thời khẳng định chính quyền Oa-sinh-tơn sẽ theo đuổi vụ kiện đến cùng, kể cả đưa ra Tòa án Tối cao.
Sắc lệnh hạn chế nhập cư tạm thời mới được Tổng thống Trăm ký hôm 6-3 với nhiều điều chỉnh so với sắc lệnh cũ công bố hồi cuối tháng 1. Theo đó, hủy bỏ các lệnh hạn chế nhập cư đối với công dân I-rắc, một trong bảy quốc gia nằm trong “danh sách đen” cấm nhập cảnh của sắc lệnh trước đây, cũng như những người có quy chế định cư lâu dài tại Mỹ (tức sở hữu Thẻ xanh) hoặc đang có thị thực hợp lệ. Ngoài ra, công dân Xy-ri không còn bị cấm vào Mỹ vô thời hạn như sắc lệnh đầu tiên.
Tuy nhiên, giới chức tư pháp các bang của Mỹ cho rằng, dù phạm vi điều chỉnh của sắc lệnh mới đã thu hẹp lại, nhưng về cơ bản văn kiện này vẫn là một thách thức đối với nền tảng Hiến pháp khi có sự phân biệt đối với một tôn giáo nhất định. Phán quyết của tòa án liên bang tại Ha-oai đánh dấu thất bại lớn thứ 2 của Tổng thống Trăm trong nỗ lực theo đuổi chính sách nhập cư mà ông cho là thiết yếu để bảo đảm an ninh quốc gia.
