Pí Lè - báu vật của người Tày

Người Tày có nền văn hóa giàu bản sắc, trong đó nhạc cụ truyền thống góp phần quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của họ, nổi bật và sáng tạo nhất là cây kèn Pí Lè. Với người Tày, Pí Lè được coi như một báu vật. Vì vậy, họ quan niệm giữ được tiếng kèn Pí Lè là giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình.

Từ thành phố Lào Cai vượt quãng đường gần trăm cây số, chúng tôi tìm đến nhà ông Hoàng Văn Tường ở thôn Làng Chút, xã Hòa Mạc, huyện Văn Bàn - người hơn 30 năm gắn bó với tiếng kèn Pí Lè.

Vừa pha trà mời khách, ông Tường vừa tâm sự: Kèn Pí Lè là tên gọi gộp của cây kèn Pí và cây kèn Lè. Là nhạc cụ không thể thiếu trong việc hiếu, hỉ và lễ hội văn hóa của người Tày. Nhạc cụ này có thể tạo ra gần 40 giai điệu khác nhau, tùy thuộc vào các sự kiện được tổ chức.

249.jpg

Cầm cây kèn Pí và kèn Lè trong tay, ông Tường cho biết: Hai chiếc kèn này rất giống nhau, đều có đầu thổi, thân kèn và loa kèn. Điểm khác biệt là thân của cây kèn Pí được làm bằng sừng trâu còn thân cây kèn Lè được làm bằng gỗ khoan rỗng, chiều dài 30 - 40 cm, chia thành các đốt có khoảng cách bằng nhau, mỗi đốt có lỗ nhỏ hình tròn.

Mặc dù cấu tạo đơn giản, nhưng đây lại là nhạc cụ khó chinh phục, mới nghe lý thuyết thì nhanh, nhưng thực hành lại rất khó. Do đó, chỉ yêu thích tiếng kèn thôi chưa đủ, mà người học phải say mê, kiên trì, trải qua quá trình khổ luyện mới thành công. “Học thổi kèn Pí Lè không qua sách vở, không có nốt trắng, nốt đen như nhạc cụ hiện đại, mà qua cách cảm thụ, truyền miệng. Để nâng cao kỹ năng về âm vực, tiết tấu, chúng tôi phải luyện tập nhiều mới tự rút kinh nghiệm và đúc kết thành bài học” - ông Tường tâm sự.

251.jpg

Không chỉ là nghệ nhân thổi kèn Pí Lè, ông Tường còn là đội trưởng của Đội trống kèn của dòng họ Hoàng ở Làng Chút, có trọng trách thờ tổ kèn, trao truyền nét văn hóa này cho mọi người trong dòng họ.

Anh Hoàng Đình Tom, thành viên Đội trống kèn chia sẻ: Nghe những giai điệu tấu lên từ kèn Pí Lè, tôi như được đắm chìm trong không gian văn hóa của dân tộc Tày. Dần dần tôi đam mê những giai điệu ấy và cố gắng học hỏi để gìn giữ bản sắc dân tộc mình.

Cùng chung đam mê nhạc cụ kèn Pí Lè, 12 thành viên Đội trống kèn thôn Làng Chút thường tranh thủ thời gian luyện tập, giữ gìn nét văn hóa đặc sắc này. Mỗi ngày vui, đội kèn thường thổi các bài: “Sỉnh say”, “Năm xu”, “Chén tửu”… Còn ở đám tang, đội lại biểu diễn những bài: “Bản khèn”, “Thanh thọ”, “Đàng hạ”, “Thái bình”…

250.jpg

Tôi mong lớp trẻ chịu khó học tập, gìn giữ nhạc cụ và điệu kèn để thế hệ sau biết đến cái gốc, cái tinh túy của kho báu văn hóa dân gian dân tộc mình.

Ông Hoàng Văn Tường

Điệu kèn Pí Lè vẫn vang lên mỗi khi thôn Làng Chút có chuyện vui, chuyện buồn. Tiếng kèn như lời nhắn gửi, nhắc nhở của thế hệ trước với đời sau, với thế hệ trẻ về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày không bị mai một theo thời gian.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Tôi theo con đường đất đỏ ngoằn ngoèo dẫn lên xã Y Tý (tỉnh Lào Cai), nơi thôn Lao Chải ẩn mình trong mây. Buổi sớm ấy, hơi lạnh len qua từng lớp áo, sương mù phủ kín cả thung lũng. Những mái nhà trình tường phủ đầy rêu phong hiện ra lặng lẽ, mộc mạc mà kiêu hãnh. Tôi dừng lại thật lâu, lắng nghe hơi thở của núi rừng và tiếng nói cười của người Hà Nhì đang khởi đầu một ngày mới.

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

Ngày 31/10, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chính thức ra mắt sản phẩm du lịch văn hóa "Đêm Bảo tàng" tới đông đảo công chúng. Đây là lần đầu tiên bảo tàng mở cửa đón khách trải nghiệm vào ban đêm, hứa hẹn mang đến một không gian khác biệt, nơi hội họa, điêu khắc, âm nhạc... cùng giao thoa, hòa nhịp vào đời sống nghệ thuật đương đại.

Sắc màu trên cao nguyên

Sắc màu trên cao nguyên

Có một thứ sắc màu đã dệt nên bức tranh văn hóa đầy sức sống, làm nên bản sắc riêng có ở vùng đất cao nguyên. Đó là sắc màu của “nhịp váy đung đưa”, của “vang tiếng khèn chàng trai xuống chợ”, của chén rượu ngô “nồng say”, của “mận vàng trái chín”...

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Ở xã Bảo Thắng có một không gian lặng lẽ, yên bình mà trang trọng và đầy ý nghĩa. Đó chính là Nhà truyền thống Bảo Thắng. Hai năm kể từ khi đi vào hoạt động, nơi đây không chỉ trở thành địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương cho Nhân dân, mà còn là điểm đến trải nghiệm, tìm hiểu, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước.

Trưởng thành dưới ánh đèn sân khấu

Trưởng thành dưới ánh đèn sân khấu

Ánh đèn sân khấu không chỉ là nơi thể hiện tài năng, mà còn là môi trường rèn luyện bản lĩnh và kỹ năng cho sinh viên nghệ thuật. Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, sinh viên Khoa Văn hóa - Nghệ thuật, Trường Cao đẳng Lào Cai đã có cơ hội biểu diễn trên nhiều sân khấu thực tế và tham gia các chương trình nghệ thuật chuyên nghiệp. Đây là chiến lược đào tạo của nhà trường, nhằm rèn luyện kỹ năng biểu diễn và giúp sinh viên từng bước trưởng thành trên con đường nghệ thuật.

Bản quyền quyết định sự bền vững trong sáng tạo và biểu diễn nghệ thuật

Bản quyền quyết định sự bền vững trong sáng tạo và biểu diễn nghệ thuật

Lĩnh vực sáng tạo và biểu diễn nghệ thuật đang đứng trước yêu cầu cao về bảo đảm bản quyền cho nghệ sĩ và tác phẩm. Từ sân khấu, âm nhạc đến các chương trình trực tuyến... vấn đề bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ đã trở thành yếu tố then chốt, quyết định con đường phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Bác Hồ trong cảm xúc mỹ thuật của họa sĩ Nguyễn Đình Thi

Bác Hồ trong cảm xúc mỹ thuật của họa sĩ Nguyễn Đình Thi

Hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh - cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người - luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong sáng tác nghệ thuật. Với họa sĩ Nguyễn Đình Thi, nguyên Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Yên Bái (trước sáp nhập), mỗi tác phẩm về Bác đều được thể hiện bằng những nét vẽ chân thực, giàu cảm xúc, gửi gắm lòng kính yêu và biết ơn sâu sắc dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

Phát triển năng khiếu cho trẻ

Phát triển năng khiếu cho trẻ

Những năm gần đây, xu hướng cho trẻ tham gia các lớp phát triển năng khiếu nghệ thuật và thể thao ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều phụ huynh nhận thấy, việc phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu cho trẻ từ sớm không chỉ giúp con thỏa sức đam mê mà còn góp phần phát huy thế mạnh, hình thành sự tự tin và năng động trong quá trình trưởng thành.

Điểm sáng trong phong trào văn hóa, văn nghệ ở xã Lâm Giang

Điểm sáng trong phong trào văn hóa, văn nghệ ở xã Lâm Giang

Nằm giữa vùng đất giàu truyền thống của xã lâm giang, thôn phú lâm không chỉ được biết đến là nơi hội tụ của 7 dân tộc anh em cùng sinh sống mà còn là điểm sáng trong phong trào văn hóa, văn nghệ - thể thao của địa phương, góp phần xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư và làm phong phú diện mạo nông thôn mới.

Nhiếp ảnh góp sức bảo tồn bản sắc các dân tộc thiểu số

Nhiếp ảnh góp sức bảo tồn bản sắc các dân tộc thiểu số

Trong dòng chảy của toàn cầu hóa, đô thị hóa, nhiều phong tục, tập quán, lễ hội, trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số bị phai nhạt, thậm chí biến mất. Giữa lằn ranh mong manh còn và mất, ống kính nhiếp ảnh đang thực hiện sứ mệnh thầm lặng nhưng cấp bách - lưu giữ hồn cốt, bản sắc của các dân tộc thiểu số.

fb yt zl tw