Pí Lè - báu vật của người Tày

Người Tày có nền văn hóa giàu bản sắc, trong đó nhạc cụ truyền thống góp phần quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của họ, nổi bật và sáng tạo nhất là cây kèn Pí Lè. Với người Tày, Pí Lè được coi như một báu vật. Vì vậy, họ quan niệm giữ được tiếng kèn Pí Lè là giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình.

Từ thành phố Lào Cai vượt quãng đường gần trăm cây số, chúng tôi tìm đến nhà ông Hoàng Văn Tường ở thôn Làng Chút, xã Hòa Mạc, huyện Văn Bàn - người hơn 30 năm gắn bó với tiếng kèn Pí Lè.

Vừa pha trà mời khách, ông Tường vừa tâm sự: Kèn Pí Lè là tên gọi gộp của cây kèn Pí và cây kèn Lè. Là nhạc cụ không thể thiếu trong việc hiếu, hỉ và lễ hội văn hóa của người Tày. Nhạc cụ này có thể tạo ra gần 40 giai điệu khác nhau, tùy thuộc vào các sự kiện được tổ chức.

249.jpg

Cầm cây kèn Pí và kèn Lè trong tay, ông Tường cho biết: Hai chiếc kèn này rất giống nhau, đều có đầu thổi, thân kèn và loa kèn. Điểm khác biệt là thân của cây kèn Pí được làm bằng sừng trâu còn thân cây kèn Lè được làm bằng gỗ khoan rỗng, chiều dài 30 - 40 cm, chia thành các đốt có khoảng cách bằng nhau, mỗi đốt có lỗ nhỏ hình tròn.

Mặc dù cấu tạo đơn giản, nhưng đây lại là nhạc cụ khó chinh phục, mới nghe lý thuyết thì nhanh, nhưng thực hành lại rất khó. Do đó, chỉ yêu thích tiếng kèn thôi chưa đủ, mà người học phải say mê, kiên trì, trải qua quá trình khổ luyện mới thành công. “Học thổi kèn Pí Lè không qua sách vở, không có nốt trắng, nốt đen như nhạc cụ hiện đại, mà qua cách cảm thụ, truyền miệng. Để nâng cao kỹ năng về âm vực, tiết tấu, chúng tôi phải luyện tập nhiều mới tự rút kinh nghiệm và đúc kết thành bài học” - ông Tường tâm sự.

251.jpg

Không chỉ là nghệ nhân thổi kèn Pí Lè, ông Tường còn là đội trưởng của Đội trống kèn của dòng họ Hoàng ở Làng Chút, có trọng trách thờ tổ kèn, trao truyền nét văn hóa này cho mọi người trong dòng họ.

Anh Hoàng Đình Tom, thành viên Đội trống kèn chia sẻ: Nghe những giai điệu tấu lên từ kèn Pí Lè, tôi như được đắm chìm trong không gian văn hóa của dân tộc Tày. Dần dần tôi đam mê những giai điệu ấy và cố gắng học hỏi để gìn giữ bản sắc dân tộc mình.

Cùng chung đam mê nhạc cụ kèn Pí Lè, 12 thành viên Đội trống kèn thôn Làng Chút thường tranh thủ thời gian luyện tập, giữ gìn nét văn hóa đặc sắc này. Mỗi ngày vui, đội kèn thường thổi các bài: “Sỉnh say”, “Năm xu”, “Chén tửu”… Còn ở đám tang, đội lại biểu diễn những bài: “Bản khèn”, “Thanh thọ”, “Đàng hạ”, “Thái bình”…

250.jpg

Tôi mong lớp trẻ chịu khó học tập, gìn giữ nhạc cụ và điệu kèn để thế hệ sau biết đến cái gốc, cái tinh túy của kho báu văn hóa dân gian dân tộc mình.

Ông Hoàng Văn Tường

Điệu kèn Pí Lè vẫn vang lên mỗi khi thôn Làng Chút có chuyện vui, chuyện buồn. Tiếng kèn như lời nhắn gửi, nhắc nhở của thế hệ trước với đời sau, với thế hệ trẻ về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày không bị mai một theo thời gian.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Sau 3 ngày diễn ra (từ 31/10 đến 2/11), Lễ hội Ẩm thực chay 2025 đã thu hút hơn 100 nghìn lượt khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các hoạt động văn hóa, ẩm thực, cộng đồng. Đặc biệt, Lễ hội đã xác lập kỷ lục Việt Nam với 200 món chay từ sen.

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố được coi là “trái tim” của thiết chế văn hóa cơ sở. Đối với tỉnh vùng cao, biên giới có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống như Lào Cai, nhà văn hóa không chỉ là nơi hội họp của thôn, mà còn là địa điểm để người dân tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Chiều muộn ở xã Bảo Ái, cô Lưu Khánh Linh vẫn ngồi giữa những chồng sách cao và tập bài viết của học sinh. Trên bàn làm việc, cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Ngọc Yến mở trang, bên cạnh là bản thảo bài phê bình văn học cô chuẩn bị gửi cho tạp chí. Hình ảnh quen thuộc ấy đã trở thành biểu tượng cho một hành trình đặc biệt: từ trường học ra diễn đàn, từ người truyền đạt tri thức đến nhà phê bình văn học. Quan trọng hơn, cô là người gieo mầm yêu văn chương cho thế hệ trẻ vùng nông thôn.

Đánh thức ký ức của núi rừng

Đánh thức ký ức của núi rừng

Từ gỗ và thổ cẩm, ông Trần Văn Khi và con gái Trần Lan Anh đã tạo nên những tác phẩm điêu khắc mang đậm bản sắc vùng cao Sa Pa. Mỗi đường khắc, mỗi mảnh thổ cẩm không chỉ là sự sáng tạo, mà còn là cách họ kể lại câu chuyện về con người và văn hóa nơi đây.

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Sáng 02/11 (tức ngày 13/9 âm lịch), UBND phường Cam Đường, tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ hội Đền Đôi Cô năm 2025, sự kiện văn hóa, tâm linh có ý nghĩa sâu sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự.

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Theo bước sương sớm về thôn Lao Chải

Tôi theo con đường đất đỏ ngoằn ngoèo dẫn lên xã Y Tý (tỉnh Lào Cai), nơi thôn Lao Chải ẩn mình trong mây. Buổi sớm ấy, hơi lạnh len qua từng lớp áo, sương mù phủ kín cả thung lũng. Những mái nhà trình tường phủ đầy rêu phong hiện ra lặng lẽ, mộc mạc mà kiêu hãnh. Tôi dừng lại thật lâu, lắng nghe hơi thở của núi rừng và tiếng nói cười của người Hà Nhì đang khởi đầu một ngày mới.

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

"Đêm Bảo tàng" - Điểm hẹn của những người yêu nghệ thuật

Ngày 31/10, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam chính thức ra mắt sản phẩm du lịch văn hóa "Đêm Bảo tàng" tới đông đảo công chúng. Đây là lần đầu tiên bảo tàng mở cửa đón khách trải nghiệm vào ban đêm, hứa hẹn mang đến một không gian khác biệt, nơi hội họa, điêu khắc, âm nhạc... cùng giao thoa, hòa nhịp vào đời sống nghệ thuật đương đại.

Sắc màu trên cao nguyên

Sắc màu trên cao nguyên

Có một thứ sắc màu đã dệt nên bức tranh văn hóa đầy sức sống, làm nên bản sắc riêng có ở vùng đất cao nguyên. Đó là sắc màu của “nhịp váy đung đưa”, của “vang tiếng khèn chàng trai xuống chợ”, của chén rượu ngô “nồng say”, của “mận vàng trái chín”...

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Nhà truyền thống Bảo Thắng địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương

Ở xã Bảo Thắng có một không gian lặng lẽ, yên bình mà trang trọng và đầy ý nghĩa. Đó chính là Nhà truyền thống Bảo Thắng. Hai năm kể từ khi đi vào hoạt động, nơi đây không chỉ trở thành địa chỉ giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương cho Nhân dân, mà còn là điểm đến trải nghiệm, tìm hiểu, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước.

fb yt zl tw