Pí Lè - báu vật của người Tày

Người Tày có nền văn hóa giàu bản sắc, trong đó nhạc cụ truyền thống góp phần quan trọng làm phong phú đời sống văn hóa tinh thần của họ, nổi bật và sáng tạo nhất là cây kèn Pí Lè. Với người Tày, Pí Lè được coi như một báu vật. Vì vậy, họ quan niệm giữ được tiếng kèn Pí Lè là giữ được bản sắc văn hóa dân tộc mình.

Từ thành phố Lào Cai vượt quãng đường gần trăm cây số, chúng tôi tìm đến nhà ông Hoàng Văn Tường ở thôn Làng Chút, xã Hòa Mạc, huyện Văn Bàn - người hơn 30 năm gắn bó với tiếng kèn Pí Lè.

Vừa pha trà mời khách, ông Tường vừa tâm sự: Kèn Pí Lè là tên gọi gộp của cây kèn Pí và cây kèn Lè. Là nhạc cụ không thể thiếu trong việc hiếu, hỉ và lễ hội văn hóa của người Tày. Nhạc cụ này có thể tạo ra gần 40 giai điệu khác nhau, tùy thuộc vào các sự kiện được tổ chức.

249.jpg

Cầm cây kèn Pí và kèn Lè trong tay, ông Tường cho biết: Hai chiếc kèn này rất giống nhau, đều có đầu thổi, thân kèn và loa kèn. Điểm khác biệt là thân của cây kèn Pí được làm bằng sừng trâu còn thân cây kèn Lè được làm bằng gỗ khoan rỗng, chiều dài 30 - 40 cm, chia thành các đốt có khoảng cách bằng nhau, mỗi đốt có lỗ nhỏ hình tròn.

Mặc dù cấu tạo đơn giản, nhưng đây lại là nhạc cụ khó chinh phục, mới nghe lý thuyết thì nhanh, nhưng thực hành lại rất khó. Do đó, chỉ yêu thích tiếng kèn thôi chưa đủ, mà người học phải say mê, kiên trì, trải qua quá trình khổ luyện mới thành công. “Học thổi kèn Pí Lè không qua sách vở, không có nốt trắng, nốt đen như nhạc cụ hiện đại, mà qua cách cảm thụ, truyền miệng. Để nâng cao kỹ năng về âm vực, tiết tấu, chúng tôi phải luyện tập nhiều mới tự rút kinh nghiệm và đúc kết thành bài học” - ông Tường tâm sự.

251.jpg

Không chỉ là nghệ nhân thổi kèn Pí Lè, ông Tường còn là đội trưởng của Đội trống kèn của dòng họ Hoàng ở Làng Chút, có trọng trách thờ tổ kèn, trao truyền nét văn hóa này cho mọi người trong dòng họ.

Anh Hoàng Đình Tom, thành viên Đội trống kèn chia sẻ: Nghe những giai điệu tấu lên từ kèn Pí Lè, tôi như được đắm chìm trong không gian văn hóa của dân tộc Tày. Dần dần tôi đam mê những giai điệu ấy và cố gắng học hỏi để gìn giữ bản sắc dân tộc mình.

Cùng chung đam mê nhạc cụ kèn Pí Lè, 12 thành viên Đội trống kèn thôn Làng Chút thường tranh thủ thời gian luyện tập, giữ gìn nét văn hóa đặc sắc này. Mỗi ngày vui, đội kèn thường thổi các bài: “Sỉnh say”, “Năm xu”, “Chén tửu”… Còn ở đám tang, đội lại biểu diễn những bài: “Bản khèn”, “Thanh thọ”, “Đàng hạ”, “Thái bình”…

250.jpg

Tôi mong lớp trẻ chịu khó học tập, gìn giữ nhạc cụ và điệu kèn để thế hệ sau biết đến cái gốc, cái tinh túy của kho báu văn hóa dân gian dân tộc mình.

Ông Hoàng Văn Tường

Điệu kèn Pí Lè vẫn vang lên mỗi khi thôn Làng Chút có chuyện vui, chuyện buồn. Tiếng kèn như lời nhắn gửi, nhắc nhở của thế hệ trước với đời sau, với thế hệ trẻ về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc Tày không bị mai một theo thời gian.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Sáng mãi “ngọn lửa” dân ca Dao

Sáng mãi “ngọn lửa” dân ca Dao

Chúng tôi đến thôn Bầu Bàng, xã Trịnh Tường, bị thu hút bởi tiếng hát dân ca người Dao tuyển ngân vang trong căn nhà nhỏ. Theo tiếng hát ấy, có cả tiếng trong trẻo tập hát của các em nhỏ. Đó là những âm thanh quen thuộc ngân lên từ nhóm tập hát dân ca do nghệ nhân người Dao tuyển Phàn Thị Đanh khởi xướng và truyền dạy.

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội văn hóa tôn vinh tinh hoa sáng tạo Việt

Ngày hội Văn hóa trò chơi và quà tặng Việt Nam 2025 với chủ đề “Tinh hoa sáng tạo Việt” diễn ra trong hai ngày 13 - 14/9, tại Đường sách thành phố Hồ Chí Minh, đã mang đến một không gian sáng tạo sôi động, nơi cộng đồng nghệ nhân, doanh nghiệp và công chúng cùng lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Điệu múa Then trong trái tim người Tày

Bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống là cách để nhiều cộng đồng dân tộc gìn giữ cội nguồn, nuôi dưỡng bản sắc trong đời sống hiện đại. Với đồng bào Tày ở xã Văn Chấn, điệu múa Then, tiếng đàn tính, nét đặc sắc văn hóa truyền thống vốn gắn bó với ký ức của cha ông được hồi sinh, gìn giữ trong sinh hoạt của Câu lạc bộ múa Then Tày thôn Thác Vác. Từ những điệu múa ấy, tình yêu văn hóa Tày ngày càng được lan tỏa, hun đúc niềm tự hào, gắn kết cộng đồng.

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Khi điện ảnh trở thành bài học lịch sử sống động cho thế hệ trẻ

Trong nỗ lực đổi mới phương pháp giáo dục, nhiều trường học đã tìm đến điện ảnh như một kênh trực quan giúp học sinh tiếp cận lịch sử. Qua hình ảnh, âm thanh và câu chuyện từ quá khứ, các em không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn nuôi dưỡng tình yêu quê hương, ý thức trách nhiệm với Tổ quốc.

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Gia đình Haha - Vì một Việt Nam hạnh phúc

Sáng 13/9, UBND xã Bản Liền phối hợp với Trung tâm Truyền thông Tài nguyên và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức chương trình “Du lịch trải nghiệm và hoạt động thiện nguyện trồng tre Lục Trúc, dẻ Trùng Khánh” trong khuôn khổ chương trình thiện nguyện xã hội “Gia đình Haha – Vì một Việt Nam hạnh phúc”.

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Luồng sinh khí mới của phim chiến tranh cách mạng

Phim đề tài chiến tranh là một phần đặc biệt quan trọng trong di sản điện ảnh cách mạng Việt Nam, đã chứng minh được giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật với thời gian, cũng như những đóng góp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai bên chiến tuyến, từ đó hàn gắn vết thương chiến tranh, tăng cường hợp tác hữu nghị.

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Tìm lại ký ức xưa qua đồ chơi truyền thống

Giá trị truyền thống trong những món đồ chơi Trung thu cổ truyền tưởng chừng bị lãng quên trong thời gian dài, nay bỗng trở lại và được nhiều người đón nhận. Những ngày gần tới Rằm Trung thu, trên khắp phố phường Hà Nội, đặc biệt là tại khu phố cổ, nhiều cửa hàng bắt đầu trưng bày đồ chơi trung thu với sắc màu rực rỡ, đủ loại đồ chơi truyền thống, dệt nên mùa trăng rằm vừa hoài niệm, vừa tươi mới.

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Trend book club lan tỏa trong giới trẻ

Không chỉ dừng lại ở thói quen đọc sách cá nhân, ngày nay nhiều bạn trẻ tìm đến các book club (câu lạc bộ sách) như một không gian gặp gỡ, chia sẻ và nuôi dưỡng đam mê tri thức. Từ những quán cà phê nhỏ, thư viện cộng đồng đến các nhóm trực tuyến, phong trào sinh hoạt câu lạc bộ sách đang trở thành một xu hướng văn hoá mới, góp phần khơi dậy tinh thần đọc và hình thành cộng đồng gắn kết bằng tri thức.

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Xếp hạng 4 di tích quốc gia đặc biệt

Theo thông tin từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính vừa ký Quyết định số 1959/QĐ-TTg ngày 11/9/2025 về việc xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt (đợt 18, năm 2025) đối với 4 di tích.

fb yt zl tw