Các cơ sở chế biến chè tập trung chủ yếu ở các thôn Trác Đà 1, Trác Đà 2, Phúc Hoà 1 , Phúc Hòa 2 là những thôn có diện tích chè lớn của xã. Sản xuất chế biến chè ở Hán Đà hiện nay không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân mà còn giải quyết được công ăn việc làm cho rất nhiều lao động ở địa phương.
Còn với thôn Trác Đà 2 xã Hán Đà, năm 2010, những cơ sở chế biến chè của các gia đình trong thôn lần lượt xuất hiện và có tới khoảng 50% số hộ đầu tư máy vò và chảo quay làm chè khô. Nhưng đến thời điểm giữa tháng 8, số hộ có máy móc chế biến chè tại nhà đã chiếm 95% tổng số hộ trong thôn. Toàn thôn có 51 hộ nhưng trước đây thường xuyên có 35 lao động đi làm ăn xa, thì nay đã có 15 lao động quay trở về địa phương tham gia sản xuất chế biến chè.
Toàn xã hiện có trên 230 cơ sở chế biến chè tại các gia đình, tăng hơn 1,5 lần so với năm 2010. Cùng với máy vò và chảo quay, trị giá gần chục triệu đồng mỗi bộ, ở xã còn có 5 hộ gia đình mua máy sàng cẫng chè, mỗi chiếc máy này có giá trên 20 triệu đồng.
Việc phát triển mạnh các cơ sở chế biến chè tại các hộ gia đình ở Hán Đà đến mức trong xã đã có hẳn một cơ sở làm dịch vụ cung cấp và sửa chữa máy chế biến chè. Mỗi tháng bình quân cơ sở này bán khoảng 10 bộ máy vò và chảo sao chè, nhưng không đáp ứng được nhu cầu. Có hộ vẫn phải đi sang tận bên thái Nguyên để mua máy móc. Tuy vậy việc có một cơ sở như thế này ở địa phương đã mang lại sự thuận tiện rất nhiều cho những người chế biến chè khô ở địa phương.
Với công suất chế biến như hiện nay bình quân mỗi ngày toàn xã chế biến được trên 40 tấn chè tươi. Nguyên liệu chè tươi ở địa phương đã không đủ đáp ứng. Hầu hết các gia đình có cơ sở chế biến chè đều phải đi mua thêm nguyên liệu ở các địa bàn lân cận, góp phần tiêu thụ nguyên liệu cho người dân trong vùng. Việc việc phát triển các cơ sở chế biến chè đã mang lại một diện mạo mới cho Hán Đà. Thúc đẩy việc phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
Hiệu quả kinh tế từ hoạt động chế biến chè ở Hán Đà là điều có đã rõ nhưng xét về lâu dài thì vấn đề làm thế nào để duy trì sự chế biến ổn định của hơn 230 cơ sở chế biến này là bài toán mà chính quyền và người dân Hán Đà cần phải tính đến.
Làm sao để có các giải pháp để duy trì và phát triển cách bền vững vùng nguyên liệu chè của địa phương, làm sao để người dân làm ra những sản phẩm chè có chất lượng ngày càng cao, và quan trọng hơn làm phải giữ vững và mở rộng thị trường tiêu thụ chè ổn định, lâu dài.
Có như vậy mới tránh được những hệ lụy không thể lường trước với vùng nguyên liệu, cũng như hoạt động của các cơ sở chế biến chè đang nở rộ trong thời gian vừa qua.
Kim Ngân - Quang Tuấn
