Xây dựng chiến lược mới cho ngành hàng trái cây

Sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam giảm mạnh sau 2 năm liên tục tăng trưởng cao. Ngành hàng này cần có chiến lược để nâng lợi thế cạnh tranh, trong đó chú trọng các mặt hàng tiềm năng đang trên đà tăng trưởng, tiệm cận đạt và vượt mốc tỷ USD như: chuối, dứa, dừa và chanh leo.

xk-trai-cay-5488.jpg
Sơ chế chanh leo xuất khẩu tại Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước hiện có hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả với sản lượng khoảng 15 triệu tấn/năm. Trong đó, chuối chiếm diện tích 161.000ha; dứa hơn 52.000ha; dừa gần 202.000ha và chanh leo hơn 12.000ha.

Tiềm năng lớn, giá trị thấp

Theo Phó Vụ trưởng Khoa học và Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Như Cường, nhóm cây ăn quả đang khẳng định vai trò động lực tăng trưởng nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân, đóng góp quan trọng vào kim ngạch .

Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có mặt hàng sầu riêng lọt vào “câu lạc bộ xuất khẩu tỷ USD”; chanh leo, chuối, dứa và dừa là những trái cây hội tụ nhiều lợi thế và tiềm năng xuất khẩu nhưng lại chưa đạt kim ngạch như mong muốn.

Cụ thể, năm 2024, giá trị xuất khẩu chuối của Việt Nam đạt 380 triệu USD, tương đương 2,5% tổng giá trị thương mại ngành chuối toàn cầu (15,3 tỷ USD). Hiện, Việt Nam đứng thứ 9 trong danh sách các quốc gia xuất khẩu chuối trên thế giới.

Ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp U&I (Unifarm) cho rằng, từ tổng kim ngạch xuất khẩu chuối và diện tích chuối hiện có, mặt hàng này có thể tính giá trị bình quân khoảng 2.400 USD/ha/năm, mức thấp so với tiềm năng.

“Chúng tôi kỳ vọng ngành hàng chuối Việt Nam có thể đạt giá trị lên đến 4 tỷ USD trong tương lai, vươn lên dẫn dắt ngành chuối toàn cầu. Mục tiêu này không dễ nhưng hoàn toàn khả thi nếu có sự đồng hành của các doanh nghiệp, hợp tác xã trong sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và duy trì chất lượng đồng đều của sản phẩm”, ông Liêm khẳng định.

Về chanh dây (chanh leo), Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia sản xuất và xuất khẩu lớn trên thế giới. Khoảng 70-80% sản lượng chanh leo tươi và chế biến được xuất khẩu đến hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Năm 2024, xuất khẩu chanh dây đạt 172 triệu USD. Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu các sản phẩm chanh dây thu về 89,5 triệu USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Đây cũng là mặt hàng được kỳ vọng sớm gia nhập vào nhóm xuất khẩu tỷ USD. Đặc biệt là giống chanh dây tím của Việt Nam đang được thế giới đón nhận mạnh mẽ dưới dạng quả tươi nhờ sự khác biệt với giống chanh leo vàng của Nam Mỹ.

Tiềm năng không kém chanh leo chính là cây dứa với dự kiến sản lượng sẽ đạt 807.000 tấn vào năm 2026. Các sản phẩm từ dứa của Việt Nam đã xuất sang các nước châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Australia…

Theo dự báo, thị trường dứa toàn cầu có thể đạt 36,8 tỷ USD vào năm 2028. Tuy nhiên, tính đến hết tháng 5/2025 thị trường xuất khẩu dứa lớn nhất của Việt Nam là châu Âu với giá trị xuất khẩu đạt 16,56 triệu USD, tiếp theo là thị trường Mỹ với kim ngạch 7,2 triệu USD.

Đầu tư vào giống và công nghệ

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho rằng, nhu cầu thị trường thế giới đối với các mặt hàng chanh leo, dứa, dừa và chuối ngày càng lớn, thậm chí nhiều doanh nghiệp phản ánh không đủ nguồn cung để đáp ứng. Nhưng để đưa các mặt hàng đạt đến kim ngạch tỷ USD rất cần một “cuộc cách mạng công nghệ”, trong đó giống đóng vai trò quan trọng.

Nếu không chủ động tổ chức lại ngành hàng ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ đánh mất lợi thế và tụt hậu so với các quốc gia cùng vùng địa lý. Do đó, cần đẩy mạnh nghiên cứu giống mới, như: chanh leo sạch bệnh, phục vụ nhu cầu ăn tươi; chuối chống chịu sâu bệnh (đặc biệt là bệnh héo vàng panama); dứa năng suất cao phù hợp chế biến; dừa tươi năng suất cao phục vụ xuất khẩu...

“Vùng lõi sản xuất” cần được xác lập rõ, có sự kiểm soát chất lượng và tích hợp công nghệ làm nền tảng cho đăng ký mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc.

Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nafoods Nguyễn Mạnh Hùng, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trích lợi nhuận để tái đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ; các chính sách cụ thể đối với việc nhập khẩu công nghệ. Như việc ghép giống chanh leo, cần nhập khẩu giống từ nhiều nước, rồi nhập khẩu giá thể, phân bón, băng keo, dao cắt…

Vì vậy, doanh nghiệp rất mong có quy định rõ ràng để việc nhập khẩu diễn ra nhanh chóng và hiệu quả. Nếu chính sách thuận lợi sẽ có rất nhiều doanh nghiệp sẵn sàng tham gia đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực giống.

Ngoài công nghệ chọn tạo giống, các loại trái cây như chanh leo, chuối, dứa đều dễ hư hỏng sau thu hoạch cho nên cần công nghệ bảo quản phù hợp.

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, nhiều công nghệ nổi bật đã được Viện nghiên cứu, làm chủ và chuyển giao thành công: công nghệ bảo quản trái cây tươi bằng chế phẩm tạo màng; công nghệ sấy bơm nhiệt giúp giữ màu, mùi, dưỡng chất sản phẩm; sấy thăng hoa bảo toàn tối đa chất lượng và kéo dài thời gian bảo quản; cấp đông siêu tốc bằng chất lỏng giúp rút ngắn thời gian cấp đông xuống chỉ còn 18-20 phút, giảm chi phí điện năng 50% so với công nghệ IQF, giá đầu tư công nghệ chỉ bằng 30% so với nhập khẩu của Nhật Bản.

nhandan.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án đường bộ kết nối vào ga và quảng trường ga Lào Cai

Chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án đường bộ kết nối vào ga và quảng trường ga Lào Cai

Ngày 5/12, UBND phường Lào Cai đã tiến hành chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho 5 hộ gia đình, cá nhân thuộc dự án thành phần 1: Đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga thuộc dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Cát Thịnh: Xây dựng nông thôn mới từ nội lực nhân dân

Cát Thịnh: Xây dựng nông thôn mới từ nội lực nhân dân

Xã Cát Thịnh đang chuyển mình mạnh mẽ trong tiến trình xây dựng nông thôn mới với dấu ấn nổi bật là cách làm coi người dân là chủ thể của mọi thay đổi. Hạ tầng được nâng cấp, đời sống cải thiện, mô hình kinh tế mới liên tục xuất hiện. Tất cả bắt đầu từ sự chủ động của người dân và việc chính quyền xã khơi dậy đúng lúc, đúng cách nguồn nội lực lớn nhất của cộng đồng.

Huy động tối đa nguồn lực thi công tỉnh lộ 153 giai đoạn 2

Huy động tối đa nguồn lực thi công tỉnh lộ 153 giai đoạn 2

Tuyến tỉnh lộ 153 đoạn từ xã Bắc Hà đến trung tâm xã Bản Liền (giai đoạn 2: Km34 - Km47) là dự án giao thông trọng điểm của địa phương trong năm 2025 - 2026. Công trình hoàn thành sẽ mở ra trục kết nối quan trọng giữa các xã Bắc Hà, Bản Liền, Tả Củ Tỷ, đặc biệt là kết nối vùng chè hữu cơ Bản Liền, tạo động lực phát triển du lịch, nông nghiệp và giao thương hàng hóa của người dân.

Nông dân chuẩn bị cho vụ tết

Nông dân chuẩn bị cho vụ tết

Những ngày này, nông dân trong tỉnh đang đẩy mạnh sản xuất, tích cực chăm sóc các loại cây trồng, vật nuôi, để kịp thời cung cấp cho thị trường vào dịp Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 sắp tới.

Từ "đất sạch" đến "đất vàng" - Bài học quy hoạch nhìn từ khu vực GO! Yên Bái

Từ "đất sạch" đến "đất vàng" - Bài học quy hoạch nhìn từ khu vực GO! Yên Bái

Trong bối cảnh thị trường bất động sản cả nước đang tìm lại điểm cân bằng, phiên đấu giá đất tại khu vực Go! Yên Bái, thuộc phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai ngày 04/12 vừa qua đã tạo nên một "cú hích bùng nổ” với hơn 1.000 hồ sơ tham gia và mức trúng đấu giá vượt xa kỳ vọng. Phía sau những con số kỷ lục này không chỉ là sự ngẫu nhiên, mà là kết quả của tư duy quản lý bài bản: Thay vì bán "lúa non", nhà nước chủ động đầu tư hạ tầng đồng bộ, biến đất thô thành "đất vàng" trước khi đưa ra thị trường.

Xuất cấp hơn 3.400 tấn giống từ dự trữ quốc gia khôi phục sản xuất vùng lũ

Xuất cấp hơn 3.400 tấn giống từ dự trữ quốc gia khôi phục sản xuất vùng lũ

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xuất cấp hơn 3.400 tấn giống từ dự trữ quốc gia để hỗ trợ các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên khôi phục sản xuất sau bão số 13 và mưa lũ cuối tháng 11. Nhiều doanh nghiệp cũng chung tay cung ứng giống và vật tư giúp nông dân sớm ổn định sản xuất.

Làm giàu từ mô hình trồng bạch đàn Cự vĩ DH 32-29 trên đất đồi Bảo Hà

Làm giàu từ mô hình trồng bạch đàn Cự vĩ DH 32-29 trên đất đồi Bảo Hà

Nhờ định hướng tuyên truyền của xã Bảo Hà về phát triển kinh tế rừng gắn với giảm nghèo bền vững, các mô hình tiên phong thử nghiệm giống bạch đàn Cự vĩ DH 32-29 - dòng cây lai tạo mới có năng suất cao, phù hợp với điều kiện đồi núi - đã cho thấy hiệu quả rõ rệt. Từ những kết quả ban đầu, bạch đàn Cự vĩ đang dần trở thành hướng phát triển kinh tế bền vững cho nhiều hộ dân địa phương.

Phấn đấu trở thành đô thị đa chức năng, hiện đại

Phấn đấu trở thành đô thị đa chức năng, hiện đại

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Trung Tâm lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 xác định quy hoạch và phát triển hạ tầng là một trong ba khâu đột phá để mở rộng không gian đô thị, hướng tới xây dựng đô thị dịch vụ đa chức năng, văn minh, hiện đại. Thời gian qua, phường đã tranh thủ tối đa các nguồn lực, phối hợp với sở, ngành để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, trong đó trọng tâm là hạ tầng đô thị, giao thông kết nối liên vùng.

Tập trung gỡ khó mặt bằng Dự án Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Tiểu học và THCS Mường Khương

Tập trung gỡ khó mặt bằng Dự án Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Tiểu học và THCS Mường Khương

Dự án Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Tiểu học và THCS Mường Khương là một trong bốn công trình giáo dục trọng điểm được tỉnh Lào Cai triển khai tại khu vực biên giới, nhằm nâng cao chất lượng học tập cho con em đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, dù đã khởi động từ hơn một tháng, dự án vẫn chưa thể bước sang giai đoạn thi công đồng loạt do còn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Đây đang là nhiệm vụ cấp thiết được chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan tập trung tháo gỡ.

Chăm hoa tiền tỷ - Nông dân nỗ lực từng ngày

Chăm hoa tiền tỷ - Nông dân nỗ lực từng ngày

Địa lan (lan trần mộng) là loài hoa được thị trường ưa chuộng trong dịp Tết Nguyên đán và đã mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân tại khu vực thị xã Sa Pa cũ. Năm nay, thời tiết được đánh giá thuận lợi phù hợp với sự phát triển của địa lan. Chỉ còn khoảng hai tháng nữa là đến Tết Nguyên đán 2026, các chủ vườn đang tập trung cao độ chăm sóc từng cây hoa với kỳ vọng thu hoạch đạt hiệu quả kinh tế cao.

Bảo Hà: Khai thác giá trị cây quế để giảm nghèo bền vững

Bảo Hà: Khai thác giá trị cây quế để giảm nghèo bền vững

Xác định quế là cây trồng chủ lực, thời gian qua xã Bảo Hà mở rộng diện tích, nâng cao chất lượng và đẩy mạnh chế biến sâu nhằm tăng giá trị chuỗi sản xuất. Hướng đi này giúp tối ưu hóa lợi ích cho người dân, tạo sinh kế bền vững và góp phần thay đổi diện mạo nông thôn của địa phương.

fb yt zl tw