LCĐT - Cuối tháng 5/2021, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định 1681 về việc thành lập Tổ kiểm tra các dự án khai thác cát trên sông Hồng thuộc địa bàn thành phố Lào Cai và huyện Bảo Thắng.
Công ty TNHH xây dựng công trình số VI còn nhập nhèm trong việc thông tin sản lượng khai thác với cơ quan chức năng.
Thực hiện các nội dung theo yêu cầu, Tổ kiểm tra đã kiểm tra 9 dự án khai thác cát trên sông Hồng, đoạn từ phường Bắc Cường đến phường Xuân Tăng, thuộc địa bàn thành phố Lào Cai và một phần thuộc địa bàn giáp ranh thuộc xã Gia Phú, huyện Bảo Thắng.
Qua kiểm tra, Tổ kiểm tra đã tham mưu cho Sở Giao thông vận tải - Xây dựng có báo cáo với kết luận như sau:
Đối với dự án khai thác mỏ cát làm vật liệu xây dựng thông thường trên sông Hồng thuộc thôn An Lạc, phường Bắc Cường và thôn Cánh Chín, xã Vạn Hòa do Công ty TNHH xây dựng công trình số VI (Công ty số VI) làm chủ đầu tư, Tổ kiểm tra phát hiện doanh nghiệp lập hồ sơ thiết kế mỏ nhưng không gửi Sở Giao thông vận tải - Xây dựng theo quy định. Công ty số VI cũng chưa lắp trạm cân; mới có chứng nhận sản phẩm hợp quy cho khối lượng đến tháng 6/2017, khối lượng còn lại (4 năm hoạt động gần đây) chưa thực hiện thủ tục này. Doanh nghiệp cũng không có bảng thông báo công khai thông tin bến bãi tập kết; chậm nộp bổ sung sổ theo dõi sản lượng khai thác thực tế; không có hợp đồng thuê phương tiện thủy nội địa; phương tiện chuyên dụng chưa đủ giấy tờ theo quy định; chưa ký cam kết xếp hàng vượt quá tải trọng; chậm nộp báo cáo quan trắc giám sát môi trường định kỳ; chưa bố trí khu vực lưu chứa riêng dầu, mỡ thải; chưa bán hàng theo đúng giá đã kê khai trong năm 2020 và 2021.
Khi kiểm tra Dự án khai thác cát trên sông Hồng thuộc thôn Soi Lần, phường Bình Minh do Công ty TNHH Một thành viên xây dựng Mạnh Kiên (Công ty Mạnh Kiên) làm chủ đầu tư, Tổ kiểm tra phát hiện 13 vi phạm, như chưa lắp đặt trạm cân; chưa gửi thông tin chứng nhận sản phẩm hợp quy với cơ quan chức năng. Tại thời điểm kiểm tra, doanh nghiệp không cung cấp được bản đồ hiện trạng, mặt cắt khu vực khai thác. Đặc biệt là Công ty Mạnh Kiên đã đào bới, khai thác khoáng sản quá chiều sâu cho phép (được phép khai thác sâu 1 - 2 m nhưng doanh nghiệp đã đào sâu 5 m). Hành vi này đã được Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính, buộc khắc phục. Tổ kiểm tra tiếp tục phát hiện Công ty Mạnh Kiên có sai phạm là lấy đất ở nơi khác về lấp hố sâu không đúng với quy định là sử dụng vật liệu dư thừa trong khai thác để hoàn nguyên. Công ty Mạnh Kiên còn tập kết cát, sỏi có nguy cơ cản trở dòng chảy trên sông Hồng vào mùa mưa lũ; chưa nộp tiền thuê đất hằng năm; chưa kê khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường với sản lượng hơn 30 nghìn m3 cát, sỏi; chưa bán hàng đúng với giá đã kê khai; việc xây dựng dây chuyền khai thác chưa đúng với kết quả thẩm định dự án.
Tại Dự án khai thác cát trên sông Hồng và suối Ngòi Bo, xã Gia Phú (huyện Bảo Thắng) của Công ty TNHH Công nghiệp và Môi trường mỏ (Công ty CN&MT mỏ) làm chủ đầu tư, Tổ kiểm tra phát hiện doanh nghiệp này có 14 vi phạm, như chưa có hồ sơ thiết kế mỏ được thẩm định; chưa lắp đặt trạm cân; chưa nộp tiền thuê đất khu vực khai thác và bãi tập kết; không có sổ theo dõi, ghi chép sản lượng khai thác thực tế; vi phạm về quản lý, khai thác, sử dụng phương tiện khai thác; chưa ký cam kết không xếp hàng quá tải trọng; không quan trắc giám sát môi trường theo định kỳ; chưa kê khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường với gần 12 nghìn m3 cát, sỏi và chưa bán hàng theo đúng giá đã kê khai.
Các dự án khác cát trên sông Hồng tại địa bàn thành phố Lào Cai và xã Gia Phú của các công ty: TNHH Gia Hùng Thịnh, TNHH Phú Hùng, TNHH An Trường Phú, TNHH Một thành viên thương mại và vật liệu xây dựng Hoàng Anh, Hợp tác xã Cửa Ngòi, cũng được Tổ công tác kiểm tra, phát hiện sai phạm.
Cũng tại báo cáo kết quả kiểm tra, Tổ kiểm tra đã kiến nghị UBND tỉnh ra quyết định xử phạt hành chính các doanh nghiệp do để xảy ra vi phạm với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng. Tổ kiểm tra còn đề nghị truy thu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền thuế cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuê đất với số tiền tạm tính (do chưa thể tính tiền thuê đất tại điểm khai thác và bãi tập kết) gần 4,5 tỷ đồng.
Qua đợt kiểm tra, Tổ kiểm tra còn nêu nhiều kiến nghị với các ngành, đơn vị có liên quan trong việc tham mưu cho UBND tỉnh ban hành quy trình, thủ tục nhằm hạn chế những lỗ hổng trong quản lý khai thác khoáng sản; yêu cầu các sở chuyên môn kiểm điểm rõ trách nhiệm đối với các phòng, ban, đơn vị, các cá nhân khi để xảy ra nhiều sai phạm kéo dài của các doanh nghiệp mà thiếu báo cáo, đề xuất xử lý. Tổ kiểm tra cũng kiến nghị tiếp tục tăng cường kiểm tra chuyên ngành, trọng tâm là quản lý đất đai, thuế, phí; quản lý giá, kiểm tra hồ sơ, quy trình, phương tiện khai thác, vận tải và đề nghị nêu cao trách nhiệm của các đơn vị chuyên môn, UBND các xã, phường có liên quan. Cùng với đó, Tổ kiểm tra đề nghị cơ quan chức năng có biện pháp và yêu cầu doanh nghiệp sớm khắc phục những sai phạm trong thực hiện các dự án.
Mắc hàng loạt sai phạm nhưng các doanh nghiệp vẫn ngang nhiên tổ chức hoạt động khai thác khoáng sản trên sông Hồng trong nhiều năm qua, diễn ra ngay giữa lòng thành phố Lào Cai. Điều đó khiến dư luận đặt câu hỏi về trách nhiệm, năng lực quản lý của cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương.
