Nghĩa Sơn là xã vùng cao đặc biệt khó khăn của huyện Văn Chấn, với trên 70% đồng bào Khơ Mú; quỹ đất canh tác hạn hẹp, phương thức sản xuất manh mún, nhỏ lẻ; tỷ lệ hộ nghèo cao so với mặt bằng chung của huyện.
Gia đình chị Lò Thị Lịch, thôn Noong Khoang, xã Nghĩa Sơn, có hơn 2.000 m vuông ruộng nước. Những năm trước, sau khi thu hoạch lúa mùa thì diện tích này hầu như bị bỏ hoang.
Chị Lịch bày tỏ: "Sau khi thu hoạch lúa mùa, mình thường đi làm ăn xa nhà, đợi đến mùa sau mới về cấy tiếp. Nhiều khi thấy đất bỏ hoang cũng tiếc lắm, nhưng không đủ sức làm. Vài năm gần đây, gia đình chăn nuôi thêm nhiều trâu, bò, gia cầm nên đã làm thêm vụ 3 để lấy thức ăn chăn nuôi và không còn bỏ hoang ruộng như trước đây”.
Thực hiện Đề án rà soát, sắp xếp thôn bản, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Yên Bái, xã Nghĩa Sơn đã sáp nhập 2 thôn Noong Khoang 1 và Noong Khoang 2 thành thôn Noong Khoang, với trên 100 hộ là đồng bào Khơ Mú, tỷ lệ hộ nghèo còn 43%.
Với hơn 10 ha ruộng 2 vụ, người dân chưa có thói quen sản xuất vụ 3 nên diện tích đất này thường bị bỏ trống sau thu hoạch lúa mùa.
Bà Lường Thị Thu - Trưởng thôn Noong Khoang cho biết: "Vài năm trở lại đây, nhờ làm tốt tuyên truyền, vận động, nhận thức của đồng bào Khơ Mú về lợi ích của sản xuất vụ 3 đã được nâng lên và đã có tác động tích cực tới đời sống kinh tế của nhân dân”.
Đối với toàn xã, việc phát triển trồng cây vụ 3, đặc biệt là ngô đông đã có những hiệu quả tích cực trong sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, diện tích đất canh tác chủ yếu nằm trên đất dốc, thiếu nước, sản xuất manh mún, không tập trung, nên hàng năm nhân dân chỉ tập trung sản xuất lúa nước trên diện tích 40 ha.
Thực hiện Chương trình hành động số 144 của Tỉnh ủy và Kế hoạch 103 của Huyện ủy Văn Chấn, xã Nghĩa Sơn đã vận động nhân dân mở rộng các diện tích đất từ 2 vụ lên 3 vụ. Cùng đó, có cơ chế với 1.000 m vuông đất canh tác vụ đông sẽ được hỗ trợ 1,3 kg ngô giống để sản xuất.
Ông Hà Văn Thích - Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Sơn cho biết: "Cùng với việc tuyên truyền, xã phân công các ban, ngành, đoàn thể phụ trách từng thôn, thường xuyên tổ chức các "Ngày thứ 7 cùng dân” để giúp dân lao động sản xuất và thay đổi tư duy sản xuất từ manh mún sang sản xuất hàng hóa; tranh thủ các nguồn lực đầu tư của Nhà nước, các chương trình dự án và xã hội hóa trong nhân dân để xây dựng các công trình thiết yếu, kênh mương nội đồng, dẫn nước tưới tiêu phục vụ sản xuất… góp phần đưa tỷ lệ hộ nghèo của xã xuống 55%, thu nhập bình quân đầu người đạt 14,5 triệu đồng”.
Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực từ địa phương, để cây trồng vụ 3 trở thành vụ chính trong năm rất cần thêm nữa sự quan tâm đầu tư của Nhà nước, chính quyền các cấp từ huyện đến cơ sở, lồng ghép các chương trình, dự án nâng cấp các công trình thủy lợi, kiên cố hóa kênh mương.
Quan trọng hơn là hỗ trợ các giải pháp tiến tới hình thành thói quen sản xuất nông nghiệp trong người dân để vừa tăng thu nhập, đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao sản lượng lương thực có hạt tại địa phương vừa thúc đẩy chăn nuôi gia súc, gia cầm.
Hoàng Anh
