Nâng cao năng lực phụ nữ dân tộc thiểu số - chìa khóa giảm nghèo bền vững

Tại nhiều địa phương vùng cao, việc nâng cao nhận thức về bình đẳng giới và vai trò của phụ nữ đang trở thành yếu tố quan trọng trong phát triển cộng đồng, chìa khóa giúp giảm nghèo bền vững. Khi phụ nữ được trao cơ hội học tập, trang bị kiến thức và kỹ năng, họ không chỉ chủ động hơn trong đời sống gia đình mà còn tham gia tích cực vào các hoạt động kinh tế - xã hội, góp phần cải thiện đời sống, thúc đẩy tiến bộ xã hội cũng như xây dựng cộng đồng bền vững.

Trong những năm vừa qua, tại xã Khao Mang, tỉnh Lào Cai nhận thức về bình đẳng giới đã có chuyển biến rõ nét. Phụ nữ ngày càng tự tin tham gia hoạt động cộng đồng và phát triển kinh tế, đồng thời tiếng nói của họ trong gia đình được tôn trọng. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và thôn, bản đã tạo sức lan tỏa, góp phần xây dựng cộng đồng tiến bộ, bình đẳng và phát triển bền vững.

Truyền thông thay đổi nhận thức cho bà con dân tộc thiểu số tạo chuyển biến tích cực

Trao đổi với phóng viên, bà Khang Thị Mào - Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Khao Mang (tỉnh Lào Cai) chia sẻ: "Trong những năm qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ đã triển khai sâu rộng các hoạt động về thực hiệnbình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em, từng bước đưa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về bình đẳng giới, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em vào đời sống cộng đồng.

Thông qua các mô hình truyền thông, tập huấn, đối thoại và hỗ trợ trực tiếp tại cơ sở, nhận thức của cán bộ, hội viên cũng như người dân trên địa bàn xã về bình đẳng giới đã có chuyển biến rõ nét. Phụ nữ, nam giới và cộng đồng dần thay đổi tư duy, giảm bớt những định kiến giới tồn tại lâu nay; trách nhiệm trong gia đình được chia sẻ, tiếng nói của phụ nữ trong các quyết định chung được tôn trọng hơn".

Theo bà Mào, nâng cao năng lực cho phụ nữ dân tộc thiểu số được xác định là một trong những nội dung trọng tâm, xuyên suốt trong quá trình triển khai các hoạt động về bình đẳng giới và chăm lo cho phụ nữ, trẻ em. Thông qua việc tổ chức lớp tập huấn, truyền thông chuyên đề, phụ nữ được tiếp cận với kiến thức pháp luật cơ bản liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân, gia đình và trẻ em; từ đó nâng cao ý thức tự bảo vệ, chủ động tham gia giải quyết vấn đề phát sinh trong đời sống.

Bên cạnh kiến thức pháp luật, nội dung về kỹ năng làm cha mẹ, chăm sóc sức khỏe sinh sản, dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, phương pháp nuôi dạy con khoa học cũng được lồng ghép phù hợp với điều kiện, tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số. Việc truyền đạt thông tin theo hướng gần gũi, dễ hiểu đã giúp phụ nữ từng bước thay đổi thói quen, nâng cao chất lượng chăm sóc gia đình, cải thiện sức khỏe, thể chất và tinh thần.

Thông qua hoạt động tập huấn, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã tự tin, mạnh dạn bày tỏ quan điểm, chia sẻ kinh nghiệm và tham gia hoạt động chung của xã. Không ít chị em chủ động tìm hiểu, áp dụng kiến thức vào phát triển kinh tế gia đình, lựa chọn mô hình sản xuất, chăn nuôi phù hợp, giúp nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống.

Cùng với đó, sự phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc, đoàn thể chính trị - xã hội và thôn, bản ngày càng chặt chẽ, đồng bộ. Các lực lượng đã cùng vào cuộc trong công tác tuyên truyền, vận động, hỗ trợ phụ nữ, trẻ em tạo nên sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Nhiều mô hình, cách làm hiệu quả được duy trì và nhân rộng, góp phần thay đổi nhận thức của cả nam giới về bình đẳng giới cũng như trách nhiệm chia sẻ trong gia đình, xã hội.

Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã Khao Mang nhấn mạnh, quá trình triển khai truyền thông, thay đổi nhận thức cho bà con dân tộc thiểu số đã tạo chuyển biến tích cực từ mỗi gia đình đến cộng đồng. Khi phụ nữ được trang bị kiến thức, kỹ năng, được tôn trọng và tham gia vào quyết định chung, hiệu quả lao động, sản xuất của hộ gia đình được nâng lên, đời sống ổn định hơn.

Việc từng bước xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, giảm bạo lực gia đình, hạn chế tảo hôn đã góp phần ổn định đời sống, giúp nhiều hộ gia đình tập trung nguồn lực cho lao động, sản xuất và chăm lo cho con cái. Từ nền tảng đó, phụ nữ mạnh dạn tham gia các mô hình kinh tế, tổ hợp tác, hợp tác xã, tạo việc làm và thu nhập tại chỗ. Những chuyển biến này đã và đang đóng góp thiết thực vào mục tiêu nâng cao đời sống người dân và giảm nghèo bền vững trên địa bàn xã Khao Mang.

Phụ nữ mạnh dạn tham gia vào phát triển kinh tế

Bà Mào chia sẻ thêm, nội dung hoạt động của dự án được triển khai linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương. Trong đó, các chiến dịch truyền thông tại thôn, bản được tổ chức thường xuyên, lồng ghép trong sinh hoạt cộng đồng, góp phần đưa những thông điệp về bình đẳng giới, phòng ngừa bạo lực trên cơ sở giới và bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, trẻ em đến gần hơn với người dân.

Bên cạnh đó, dự án chú trọng tổ chức hoạt động giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" tại các trường trung học cơ sở, tạo môi trường để học sinh rèn luyện kỹ năng, nâng cao nhận thức và lan tỏa tinh thần bình đẳng giới từ nhà trường ra cộng đồng. Những hội nghị đối thoại chính sách cũng giúp phụ nữ và trẻ em có cơ hội bày tỏ ý kiến, kiến nghị, qua đó nâng cao hiệu quả thực thi các chính sách.

Ngoài ra, còn có những hội thi, liên hoan, xây dựng sản phẩm truyền thông như pano, tờ rơi, video tuyên truyền nhằm đa dạng hóa hình thức truyền thông, tạo sức lan tỏa rộng rãi trong thực hiện bình đẳng giới và chăm lo cho phụ nữ, trẻ em.

Theo bà Mào, khi các hoạt động truyền thông, hội nghị đối thoại chính sách, hội thi, liên hoan được triển khai thường xuyên, liên tục tại các thôn, bản, nhận thức và hành vi của cộng đồng đã có những chuyển biến rõ rệt. Cụ thể như sau:

Thứ nhất, người dân, đặc biệt là nam giới, ngày càng hiểu đúng và đầy đủ hơn về vai trò, vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội, từ đó, chia sẻ trách nhiệm, tôn trọng tiếng nói của phụ nữ trong quyết định chung.

Thứ hai, định kiến giới và hủ tục lạc hậu như tảo hôn, tư tưởng trọng nam khinh nữ, bạo lực gia đình từng bước được đẩy lùi. Phụ nữ tự tin, mạnh dạn tham gia hoạt động cộng đồng, chủ động học hỏi, áp dụng kiến thức vào phát triển kinh tế. Trên địa bàn đã có nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và khẳng định vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế địa phương.

Thứ ba, trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ phụ nữ và trẻ em được nâng lên rõ rệt. Các gia đình hướng tới xây dựng mối quan hệ bình đẳng, tôn trọng và tiến bộ, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong cộng đồng.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, quá trình triển khai vẫn gặp không ít khó khăn. Do địa bàn rộng, dân cư sinh sống phân tán khiến việc tổ chức hoạt động truyền thông, hội nghị, sinh hoạt cộng đồng chưa thể thực hiện đồng đều ở tất cả các thôn, bản.

Nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, chưa theo kịp yêu cầu đã đề ra, nhiều phong tục, tập quán lâu đời vẫn tác động đến suy nghĩ và hành vi trong đời sống gia đình, xã hội. Vì vậy, cần có sự kiên trì, linh hoạt trong cách thức tuyên truyền, vận động, đồng thời phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng để từng bước tạo sự đồng thuận, lan tỏa những giá trị tích cực đã được hình thành từ các hoạt động của dự án.