Móng nhà dang dở và tổ ấm của một phạm nhân đánh chết trộm

Tôi gặp phạm nhân Lưu Văn Đức ở Trại giam Thanh Lâm (Thanh Hóa). Câu chuyện của phạm nhân này thú thật không có quá nhiều điều đặc biệt. Nhưng, trong tôi không ngừng thôi nghĩ về hình ảnh chiếc móng nhà dang dở. Ám ảnh, thôi thúc, bởi có lẽ, chiếc móng nhà đang xây dở đó cũng là hình ảnh khiến Lưu Văn Đức phải dằn vặt hàng đêm, nhưng cũng khiến anh hồi tâm phấn chấn khi nghĩ đến quãng đời phía trước. 

Hùa theo đánh chết trộm - 8 người vào tù 

Đầu tháng 3-2013, một vụ án mạng đã xảy ra ở quận Hà Đông, TP Hà Nội. Thời điểm đó xuất hiện một nam thanh niên đi vào cửa hàng bán vật liệu xây dựng với mục đích không rõ ràng và có biểu hiện bất thường khi lấy sổ kiểm định xe tải của cửa hàng cất vào túi, mang đi. Khi hành vi này bị phát hiện, nam thanh niên đó quyết không nói vì sao lại hành động như vậy. Điều đó khiến cho chủ cửa hàng rất bức xúc, cho rằng người này vào cửa hàng với ý định trộm cắp tài sản và lập tức ra tay tấn công nam thanh niên

Sự việc có lẽ sẽ không bị đẩy đi quá xa, nếu như chủ cửa hàng hiểu biết hơn về pháp luật và giao nộp nghi can cho cơ quan công an. Nhưng trong những phút bốc đồng, nóng giận, người này đã gọi cho bạn bè, người quen tới để cùng “hỏi tội” người bị cho là kẻ trộm. Thế rồi, hết người này đến người khác lần lượt đến, tra hỏi và đám đập nam thanh niên không thương tiếc như thể họ được “trao quyền” hành hạ người bị nghi là kẻ gian. 

Lưu Văn Đức, trú tại quận Hà Đông, TP Hà Nội là một người trong số đó. Đang ngồi vá xe cho khách, nghe thấy thông tin có trộm, Đức vội vã chạy tới để  xem xét tình hình. Lưu Văn Đức không hề có thù oán gì với nạn nhân, nhưng cũng như số đông hung hãn kia, Đức tự cho rằng đã là trộm thì phải… đánh, đánh cho chừa, cho khai ra thì thôi. Phút nông nổi và giận thay người chủ bán vật liệu xây dựng của Đức chỉ thoáng qua, kết thúc bằng một cú vẩy chân vào mang tai nạn nhân… Khi lực lượng công an có mặt tại hiện trường vụ việc, người bị đánh đã không thể đứng dậy nổi. Chiều cùng ngày, hung tin xuất hiện, nạn nhân tử vong vì những đòn đánh chí mạng của đám đông. Không ai còn có cơ hội để hối hận về những phút giây nông nổi và thiếu hiểu biết về pháp luật của mình nữa. 8 người phải ra tòa đối mặt với tội giết người, trong đó có Lưu Văn Đức.

Đòn đánh của người đàn ông vá xe trên vỉa hè và vốn chẳng có thù hằn gì với nạn nhân, bị xác định là nghiêm trọng, dẫn tới cái chết của nam thanh niên, do vậy, Lưu Văn Đức nhận bản án nghiêm khắc của pháp luật: 16 năm tù giam. Những người còn lại cũng đều phải nhận mức án với số năm tù giam nhiều hơn con số 10. Đám đông vào tù, bỏ lại phía sau là những nuối tiếc, xót xa của người thân, là sự ân hận phải trả giá bằng những năm tháng giam giữ sau song sắt. Riêng với Lưu Văn Đức, sự ân hận như lớn hơn, khi vợ và 3 đứa con nhỏ bỗng dưng mất đi trụ cột của gia đình. Tất cả xảy đến quá nhanh, tất cả vụt mất, để lại mọi sự dang dở như một giấc mơ chẳng lành. 

“Cái móng nhà còn đang xây dở…”

Chúng tôi gặp Lưu Văn Đức tại Trại giam Thanh Lâm sau 4 năm thụ án. Ấn tượng ban đầu về Đức là vẻ nhanh nhẹn, hoạt bát của phạm nhân này. Bởi vậy, câu chuyện trao đổi giữa chúng tôi được “nới” hết cỡ, cởi mở, nhanh và mọi điều tâm sự thầm kín mà phạm nhân ấy cất giữ trong lòng lần lượt được giãi bày chi tiết.

- Gia đình có hay lên thăm anh không?

- Có ạ! Vợ em lên thăm, cứ 3, 4 tháng một lần. Không lên nhiều hơn được, vì còn các con ở nhà.

- Khi mọi chuyện đã khép lại, anh có rút ra điều gì cho mình không?

- Có chứ ạ! Em hối hận lắm, một sự việc không có gì mà cuối cùng lại trở nên như vậy. Em thừa nhận tính mình nóng, nhưng từ khi xảy ra chuyện, em kìm nén đi nhiều. Trước em cũng là người sẵn sàng dùng bạo lực khi có mâu thuẫn. Nhưng giờ… (Im lặng). 

Lời tâm sự của phạm nhân nóng tính hồi nào, bỗng nghẹn lại! Có lẽ lúc này, mọi sự ân hận, tiếc nuối, xót xa lại ùa về. Đức kể, lúc vào tù, để vợ và 3 con nhỏ ở nhà, Đức suy nghĩ nhiều lắm. Nếu giờ được gọi điện, Đức muốn gọi cho 3 con nhất, để nghe giọng chúng kể về mọi điều trong cuộc sống, và có lẽ, để tự an lòng rằng, trong quãng thời gian đằng đẵng vắng mặt, Đức vẫn góp một chút gì đó rất nhỏ bé, dù chỉ là giọng nói, vào cuộc sống của các con.

Câu chuyện cứ tiếp diễn. Bỗng thêm một lần nữa, Đức lại nghẹn lời khi tâm sự: “Giờ em chỉ mong cải tạo thật tốt để về với gia đình. Khi về, em sẽ xây nhà tiếp. Lúc em bị bắt, là thời điểm nhà em bắt đầu xây. Cái móng nhà mới được một phần, giờ vẫn đang dang dở. Vợ con em đang phải đi thuê nhà, đất xây thì vẫn bỏ đấy…”. Nghe đến đây, tôi chợt nghĩ người đàn ông trụ cột của gia đình bỗng vướng vào vòng lao lý vì một sự việc không liên quan tới mình. Cả nhà bỗng dưng rơi vào cảnh lao đao. Cái móng nhà còn dang dở sẽ hoàn thành hứa hẹn về một mái ấm sung túc, sau 4 năm, vẫn chưa thể thành hình. Có lẽ sẽ phải mất nhiều năm nữa, khi người đàn ông ấy mãn hạn tù trở về, cái móng đó mới có thể tiếp tục “phận sự” của mình…

Trong phút chốc, những sự việc tương tự ùa trong tâm trí tôi. Đám đông bao vây, tấn công đối tượng trộm cắp, không phải là điều hiếm, nếu không muốn nói là khá phổ biến trong cuộc sống. Không chỉ nghe, tận mắt tôi đã chứng kiến những thanh niên mạnh khỏe thể hiện “uy lực” của mình trước đối tượng trộm cắp bị đám đông trút cơn giận. Những nỗ lực can ngăn chỉ có hiệu quả khi xuất hiện lực lượng chức năng. Họ - đám đông giận dữ - không hiểu rằng, việc khống chế kẻ trộm là cần thiết, nhưng đánh đập, hành hạ một con người - dù mắc lỗi gì - cũng là vi phạm pháp luật, và họ rồi sẽ phải chịu trách nhiệm cho hành vi của mình. 

Khi gặp gỡ một phạm nhân, tôi luôn nhìn thấy cơ hội làm lại của họ ở phía trước, sau khi đã mãn hạn. Với Đức cũng vậy. Bởi người đàn ông ấy vẫn còn vợ và 3 con chờ đợi ngoài kia. Và một cái móng nhà dang dở vẫn đang cần sức vóc của trụ cột gia đình hoàn thiện.

Nhưng… 16 năm là quãng thời gian không hề ngắn! Trong suốt quãng thời gian ấy, vợ con Đức có lẽ vẫn sẽ phải sống trong căn nhà thuê với bề bộn lo lắng cho cuộc sống vất vả hàng ngày. Miếng đất mà họ chắt chiu để dựng nhà, với cái móng nhà dang dở, có lẽ cứ ở đó chịu nắng chịu mưa ngóng chờ chủ nhân về làm lại. Với Đức, khi nhắc tới cái móng nhà, ánh mắt anh sáng bừng lên hy vọng, rồi lại trở nên đăm chiêu, suy nghĩ. “Sau tất cả những gì đã xảy ra, tôi hy vọng anh sẽ rút được bài học cuộc đời cho mình một cách sâu sắc nhất. Mong anh sớm mãn hạn, để về làm lại mọi thứ cùng gia đình” - tôi đã nói như thế khi chia tay Đức. Tôi thấy ánh mắt Đức lại sáng lên, khi nghe tới cái móng nhà. Có lẽ, đó cũng là may mắn riêng của phạm nhân này, vì anh còn có thứ để hướng đến, để hy vọng, để đặt mục tiêu rõ ràng trong tương lai. 

Cái móng - không đơn giản chỉ là cái móng nhà - nó sẽ trở thành nền tảng vững chắc để xây dựng một ngôi nhà êm ấm. Tôi hy vọng như thế và Đức cũng tin vậy!