LCĐT - Là một trong những dân tộc thiểu số rất ít người của cả nước hiện nay, người Phù Lá tại xã Nậm Mòn (huyện Bắc Hà) nói riêng và người Phù Lá trên địa bàn huyện Bắc Hà nói chung còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống. Cúng rừng của người Phù Lá là một trong những nét văn hóa độc đáo còn được lưu truyền đến ngày nay.
Với quan niệm núi rừng là linh hồn của vạn vật, bảo vệ, che chở cho con người tồn tại và phát triển nên hằng năm, vào ngày cuối cùng của tháng Giêng âm lịch, người Phù Lá tại thôn Cồ Dề Chải, xã Nậm Mòn lại tổ chức lễ cũng rừng. Lễ cúng rừng của người Phù Lá thường được tổ chức ở khu vực rừng tự nhiên, rừng thiêng gần bản, nơi có nhiều cây gỗ lớn, gần nguồn nước và thuận tiện tiến hành các nghi lễ. Đồ cúng tế trong lễ cúng rừng là những sản vật do người dân trong thôn tăng gia, sản xuất, gồm 1 con lợn đen, 1 con gà trống, rượu trắng và một số thực phẩm khác. Lễ cúng chia làm 2 phần là cúng sống và cúng chín, với những nghi thức thiêng liêng do chủ tế khởi hành. Thầy cử hành lễ gồm 1 thầy chính và 3 thầy phụ. Tại buổi lễ, thầy cúng thắp hương cử hành các nghi thức cúng để mời thần rừng về chứng kiến tấm lòng thành của người dân và cầu mong thần rừng phù hộ cho một năm mới mưa thuận, gió hòa.
Lễ cúng thường bắt đầu từ 8 giờ đến 10 giờ. Sau đó là những ngày nghỉ lao động kéo dài từ 2 đến 4 ngày với luật tục kiêng kỵ rất khắt khe như không xâm phạm cây cối, không chặt phá rừng, không gây tiếng ồn ảnh hưởng đến khu rừng. Nếu vi phạm mà bị người dân trong thôn bắt được sẽ bị phạt đóng góp tiền để tổ chức cúng rừng vào năm sau.
Sau khi diễn ra lễ cúng rừng, các hộ trong thôn cùng liên hoan ngay cạnh bìa rừng. Trước khi buổi liên hoan bắt đầu, người dân được tổ bảo vệ rừng và cán bộ xã tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong phát triển rừng, đoàn kết phát triển kinh tế gia đình, chung tay bảo vệ rừng.
Ông Sùng Phà Hòa, Tổ trưởng Tổ bảo vệ rừng thôn Cồ Dề Chải cho biết, việc tổ chức lễ cúng rừng hằng năm không chỉ phát huy các giá trị văn hóa tốt đẹp, mà còn góp phần bảo vệ rừng. Qua buổi lễ, mọi người thấy được trách nhiệm của bản thân đối với công tác bảo vệ rừng và tăng tình đoàn kết trong cộng đồng…
