Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 3: Điểm nghẽn và bài học để giảm nghèo bền vững

Yên Bái đã viết nên câu chuyện cổ tích giữa đời thường, khi hàng vạn con người tìm thấy con đường thoát nghèo, làm chủ cuộc đời mình. Tuy nhiên, hành trình đổi đời không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Phía sau những thành công, vẫn còn đó những “nốt trầm”, những điểm nghẽn cố hữu đòi hỏi sự nhìn nhận thẳng thắn và những giải pháp quyết liệt hơn, để con đường giảm nghèo thực sự bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.
Trăn trở từ thực tiễn
Mặc dù đã đạt được những thành tựu ấn tượng, nhưng công cuộc giảm nghèo ở Yên Bái vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đặt chân tới những bản làng xa nhất, nơi con đường chỉ vừa đủ cho một chiếc xe máy len lỏi, tôi vẫn thấy nỗi lo ấy lơ lửng trong từng mái nhà. Cái nghèo có thể quay trở lại bất cứ lúc nào. Một trận lũ quét, một đợt rét đậm rét hại kéo dài, một trận dịch bệnh… có thể cuốn phăng đi thành quả mà bà con chắt chiu cả một đời người. Tôi vẫn nhớ niềm vui của gia đình anh Phàng A Hìa ở xã Bản Công, huyện Trạm Tấu. 
Từ chính sách cho vay hộ nghèo, gia đình ông đã đầu tư mua được 3 con trâu và 2 con bò, đây là cả một gia tài với người vùng cao. Nhưng khi tôi hỏi chuyện, niềm vui trong mắt ông chỉ loé lên một chút, rồi lại chùng xuống bởi một nỗi lo thường trực: "Nếu trâu, bò khỏe mạnh chăn nuôi phát triển thì sẽ hết nghèo thôi. Chỉ sợ dịch bệnh thôi chú ạ, nó mà đến thì nhà tôi mất hết”. Nỗi lo của ông Hìa đâu có xa vời. Ngay tại Trạm Tấu, tôi đã chứng kiến nỗi buồn của gia đình ông Hờ A Khua ở thôn Làng Nhì. Dịch tả lợn châu Phi gõ cửa, đàn lợn 12 con, nặng 360kg của gia đình ông bỗng chốc phải đem đi tiêu hủy. 
Với người Mông trên này, con lợn, con bò không chỉ là cân thịt. Nó là tiền thuốc cho con khi ốm đau, là tiền sách vở cho cháu đến trường, là vốn liếng cho bao dự định tương lai. Đó là cái nghèo đến do thiên tai, dịch bệnh một mối đe dọa thường trực. Cái nghèo nữa còn đến từ hạ tầng kinh tế - xã hội ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo, dù đã được huy động tối đa trên 513 tỷ đồng từ các nguồn xã hội hóa và tổng nguồn lực đầu tư cho các Chương trình mục tiêu quốc gia là trên 21.096,938 tỷ đồng trong 5 năm (2021-2025)  vẫn còn hữu hạn so với nhu cầu của một tỉnh miền núi với địa hình phức tạp, dân cư phân tán. 
Từ chính sách cho vay hộ nghèo, nhiều gia đình trên địa bàn vùng cao huyện Trạm Tấu đã vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ổn định.
Địa hình hiểm trở, núi non chia cắt, dân cư sống cheo leo trên sườn núi. Kéo một cây cột điện, mở một mét đường ở đây tốn kém gấp mười, gấp trăm lần dưới xuôi. Đến nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn khoảng 8 thôn, bản chưa có điện lưới quốc gia tương đương với khoảng trên 700 hộ dân chưa được sử dụng điện. Nhưng trên con đường giảm nghèo bền vững có những đá tảng còn khó phá hơn việc phá đá làm đường, kéo điện về thôn. Đó là "đá tảng” vô hình nằm ngay trong tư duy của một bộ phận người dân vùng cao. 
Dù trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã có 1.342 lượt hộ nghèo đăng ký thoát nghèo bền vững, song ở đâu đó, một bộ phận hộ nghèo vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, chưa chủ động, mạnh dạn vươn lên thoát nghèo. Thậm chí, có một bộ phận nhỏ các hộ nghèo còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại, không muốn thoát nghèo để thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước. 
Anh Hàng A Chênh, tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn ở Tà Sùa, xã Bản Công, huyện Trạm Tấu chia sẻ: "Trong thôn vẫn còn người ngại thoát nghèo. Họ ngại va chạm, ngại đi xa, chưa tích cực, chủ động tham gia học nghề, tìm kiếm việc làm. Và rồi, phải sòng phẳng nhìn nhận, đôi khi ngọn lửa chính sách từ Trung ương, từ tỉnh thổi xuống, đến huyện, đến xã lại chưa đủ nóng để lan tỏa đến từng nhà, từng người”. Báo cáo Nghị quyết 61 thẳng thắn chỉ ra: Một số cấp uỷ, chính quyền cấp huyện, cấp xã chưa nhận thức đầy đủ... công tác lãnh đạo, chỉ đạo có lúc, ở nơi chưa quyết liệt, kịp thời. Một sự chùng xuống, một sự thiếu quyết liệt của người cán bộ ở cơ sở cũng có thể làm lỡ đi cơ hội đổi đời của cả một gia đình.
Bài học và hướng đi cho tương lai
Những tồn tại, hạn chế trên đặt ra bài học. Đó là công tác giảm nghèo bền vững không chỉ là câu chuyện về tiền bạc, chính sách hay hạ tầng, mà còn là một quá trình gieo và nuôi dưỡng ý chí, lòng tự trọng trong mỗi người dân. Yên Bái đang đứng trước một ngưỡng cửa lịch sử đầy trọng đại khi 1/7 tới đây, mô hình hành chính hai cấp sẽ chính thức được thành lập và một tỉnh Lào Cai mới sẽ đi vào hoạt động trên cơ sở sáp nhập Yên Bái và Lào Cai. Điều này đồng nghĩa với việc Nghị quyết số 61-NQ/TU, dù đã rất thành công, sẽ kết thúc sớm hơn lộ trình ban đầu do không còn phù hợp với thực tiễn quản lý, điều hành trong điều kiện mới. Đây vừa là thách thức lớn khi tỉnh phải xây dựng một đề án mới, vừa là cơ hội để rà soát, đánh giá lại toàn bộ để đưa ra những chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp hơn với tình hình thực tế sau sắp xếp đơn vị hành chính. 
Từ hành trình của Nghị quyết 61-NQ/TU, có thể thấy rõ ba điểm tựa để giảm nghèo bền vững:  Đó là ý chí vươn lên của người dân; đó là sự dẫn dắt đúng đắn của chính sách và đó là sự đồng hành không ngơi nghỉ của hệ thống chính trị. Những gì Yên Bái làm được là rất đáng ghi nhận, với tỷ lệ nghèo đa chiều giảm bình quân 4,13%/năm giai đoạn 2022-2024, đặc biệt huyện Trạm Tấu giảm 6,89%/năm và Mù Cang Chải giảm 9,46%/năm. 
Nhưng trong chặng đường sắp tới,  sẽ càng cần thêm những chính sách thiết kế "vừa vặn” với thực tiễn. Đầu tư mạnh mẽ hơn cho hạ tầng vùng khó. Củng cố đội ngũ cán bộ cơ sở. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức và trên hết, phải làm sao để không một người nghèo nào cảm thấy bị bỏ lại phía sau. Giảm nghèo không chỉ là giảm số hộ nghèo mà là làm sao để người dân sống có niềm tin, có đường đi và có khát vọng. Yên Bái sau hành trình đổi đời bằng ý chí và chính sách, đang sẵn sàng cho một hành trình mới. Hành trình không chỉ thoát khỏi cái nghèo, mà tiến tới phát triển bền vững, toàn diện, từ gốc rễ bản làng. 
Giai đoạn 2021-2025, tỉnh cũng đã mở 153 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho 14.400 lượt cán bộ làm công tác giảm nghèo, nhằm nâng cao hiệu quả chỉ đạo và thực hiện. Đặc biệt, trong 5 năm, Yên Bái đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa tổng cộng 9.385 căn nhà, trong đó có 7.508 căn dành riêng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, góp phần quan trọng cải thiện điều kiện sống, mang đến mái ấm vững chãi cho những mảnh đời còn khó khăn. Về y tế, tổng kinh phí hỗ trợ bảo hiểm y tế đạt 1.859,486 tỷ đồng cho 2.219.226 lượt người. Về giáo dục, 3.032,708 tỷ đồng đã được hỗ trợ cho 1.941.989 lượt học sinh. Và 93 tỷ đồng hỗ trợ tiền điện cho 131.791 lượt hộ. Những con số này khẳng định sự quan tâm toàn diện của tỉnh đến đời sống người dân.
Văn Thông

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn phát biểu kết luận buổi làm việc.

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Huy Tuấn chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Ngày 9/7, ngay sau Hội nghị trực tuyến Phiên họp thứ ba của Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, đồng chí Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã chủ trì cuộc làm việc với lãnh đạo các sở, ngành, Ban Quản lý dự án của tỉnh về công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) Dự án đầu tư xây dựng đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đoạn qua địa phận tỉnh Lào Cai.

 Trao quyết định cho các đồng chí quân nhân chuyên nghiệp nghỉ hưu trước tuổi

Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Lào Cai: Trao quyết định cho các đồng chí quân nhân chuyên nghiệp nghỉ hưu trước tuổi

Bộ CHQS tỉnh Lào Cai vừa tổ chức Hội nghị trao quyết định cho các đồng chí quân nhân chuyên nghiệp nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định số 178/2024/NĐ-CP, Nghị định số 67/2025/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 19/2025/TT-BQP của Bộ Quốc phòng.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hoàng Giang làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Hoàng Giang làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy

Thực hiện Chương trình công tác, sáng nay - 9/7, đồng chí Hoàng Giang, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy đã có buổi làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy nhằm nắm bắt tình hình tổ chức, vận hành bộ máy, kết quả thực hiện nhiệm vụ sau hợp nhất và định hướng triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới.

Việt Nam thúc đẩy cách tiếp cận toàn diện về quyền con người trong ASEAN

Việt Nam thúc đẩy cách tiếp cận toàn diện về quyền con người trong ASEAN

Ngày 8/7, tại Trung tâm Hội nghị Kuala Lumpur, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 58 đã khởi động với hai hoạt động quan trọng là Đối thoại với Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR) và Hội nghị Ủy ban Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ).

Phó Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Tuấn Anh làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy xã Yên Bình về tổ chức đại hội điểm cấp xã nhiệm kỳ 2025-2030

Phó Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Tuấn Anh làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy xã Yên Bình về tổ chức đại hội điểm cấp xã nhiệm kỳ 2025-2030

Chiều 8/7, đồng chí Nguyễn Tuấn Anh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Tổ trưởng Tổ công tác của Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã làm việc với Ban Thường vụ Đảng ủy xã Yên Bình về một số nội dung tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Yên Bình lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đây là đại hội điểm cấp xã của tỉnh nhiệm kỳ 2025 - 2030.

fb yt zl tw