Yên Bái đã viết nên câu chuyện cổ tích giữa đời thường, khi hàng vạn con người tìm thấy con đường thoát nghèo, làm chủ cuộc đời mình. Tuy nhiên, hành trình đổi đời không phải lúc nào cũng bằng phẳng. Phía sau những thành công, vẫn còn đó những “nốt trầm”, những điểm nghẽn cố hữu đòi hỏi sự nhìn nhận thẳng thắn và những giải pháp quyết liệt hơn, để con đường giảm nghèo thực sự bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.
Trăn trở từ thực tiễn
Mặc dù đã đạt được những thành tựu ấn tượng, nhưng công cuộc giảm nghèo ở Yên Bái vẫn đối mặt với không ít thách thức. Đặt chân tới những bản làng xa nhất, nơi con đường chỉ vừa đủ cho một chiếc xe máy len lỏi, tôi vẫn thấy nỗi lo ấy lơ lửng trong từng mái nhà. Cái nghèo có thể quay trở lại bất cứ lúc nào. Một trận lũ quét, một đợt rét đậm rét hại kéo dài, một trận dịch bệnh… có thể cuốn phăng đi thành quả mà bà con chắt chiu cả một đời người. Tôi vẫn nhớ niềm vui của gia đình anh Phàng A Hìa ở xã Bản Công, huyện Trạm Tấu.
Từ chính sách cho vay hộ nghèo, gia đình ông đã đầu tư mua được 3 con trâu và 2 con bò, đây là cả một gia tài với người vùng cao. Nhưng khi tôi hỏi chuyện, niềm vui trong mắt ông chỉ loé lên một chút, rồi lại chùng xuống bởi một nỗi lo thường trực: "Nếu trâu, bò khỏe mạnh chăn nuôi phát triển thì sẽ hết nghèo thôi. Chỉ sợ dịch bệnh thôi chú ạ, nó mà đến thì nhà tôi mất hết”. Nỗi lo của ông Hìa đâu có xa vời. Ngay tại Trạm Tấu, tôi đã chứng kiến nỗi buồn của gia đình ông Hờ A Khua ở thôn Làng Nhì. Dịch tả lợn châu Phi gõ cửa, đàn lợn 12 con, nặng 360kg của gia đình ông bỗng chốc phải đem đi tiêu hủy.
Với người Mông trên này, con lợn, con bò không chỉ là cân thịt. Nó là tiền thuốc cho con khi ốm đau, là tiền sách vở cho cháu đến trường, là vốn liếng cho bao dự định tương lai. Đó là cái nghèo đến do thiên tai, dịch bệnh một mối đe dọa thường trực. Cái nghèo nữa còn đến từ hạ tầng kinh tế - xã hội ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa. Nguồn lực đầu tư cho giảm nghèo, dù đã được huy động tối đa trên 513 tỷ đồng từ các nguồn xã hội hóa và tổng nguồn lực đầu tư cho các Chương trình mục tiêu quốc gia là trên 21.096,938 tỷ đồng trong 5 năm (2021-2025) vẫn còn hữu hạn so với nhu cầu của một tỉnh miền núi với địa hình phức tạp, dân cư phân tán.
Từ chính sách cho vay hộ nghèo, nhiều gia đình trên địa bàn vùng cao huyện Trạm Tấu đã vươn lên thoát nghèo, có cuộc sống ổn định.
Địa hình hiểm trở, núi non chia cắt, dân cư sống cheo leo trên sườn núi. Kéo một cây cột điện, mở một mét đường ở đây tốn kém gấp mười, gấp trăm lần dưới xuôi. Đến nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn khoảng 8 thôn, bản chưa có điện lưới quốc gia tương đương với khoảng trên 700 hộ dân chưa được sử dụng điện. Nhưng trên con đường giảm nghèo bền vững có những đá tảng còn khó phá hơn việc phá đá làm đường, kéo điện về thôn. Đó là "đá tảng” vô hình nằm ngay trong tư duy của một bộ phận người dân vùng cao.
Dù trong 5 năm qua, toàn tỉnh đã có 1.342 lượt hộ nghèo đăng ký thoát nghèo bền vững, song ở đâu đó, một bộ phận hộ nghèo vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, chưa chủ động, mạnh dạn vươn lên thoát nghèo. Thậm chí, có một bộ phận nhỏ các hộ nghèo còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại, không muốn thoát nghèo để thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Anh Hàng A Chênh, tổ trưởng tổ tiết kiệm vay vốn ở Tà Sùa, xã Bản Công, huyện Trạm Tấu chia sẻ: "Trong thôn vẫn còn người ngại thoát nghèo. Họ ngại va chạm, ngại đi xa, chưa tích cực, chủ động tham gia học nghề, tìm kiếm việc làm. Và rồi, phải sòng phẳng nhìn nhận, đôi khi ngọn lửa chính sách từ Trung ương, từ tỉnh thổi xuống, đến huyện, đến xã lại chưa đủ nóng để lan tỏa đến từng nhà, từng người”. Báo cáo Nghị quyết 61 thẳng thắn chỉ ra: Một số cấp uỷ, chính quyền cấp huyện, cấp xã chưa nhận thức đầy đủ... công tác lãnh đạo, chỉ đạo có lúc, ở nơi chưa quyết liệt, kịp thời. Một sự chùng xuống, một sự thiếu quyết liệt của người cán bộ ở cơ sở cũng có thể làm lỡ đi cơ hội đổi đời của cả một gia đình.
Bài học và hướng đi cho tương lai
Những tồn tại, hạn chế trên đặt ra bài học. Đó là công tác giảm nghèo bền vững không chỉ là câu chuyện về tiền bạc, chính sách hay hạ tầng, mà còn là một quá trình gieo và nuôi dưỡng ý chí, lòng tự trọng trong mỗi người dân. Yên Bái đang đứng trước một ngưỡng cửa lịch sử đầy trọng đại khi 1/7 tới đây, mô hình hành chính hai cấp sẽ chính thức được thành lập và một tỉnh Lào Cai mới sẽ đi vào hoạt động trên cơ sở sáp nhập Yên Bái và Lào Cai. Điều này đồng nghĩa với việc Nghị quyết số 61-NQ/TU, dù đã rất thành công, sẽ kết thúc sớm hơn lộ trình ban đầu do không còn phù hợp với thực tiễn quản lý, điều hành trong điều kiện mới. Đây vừa là thách thức lớn khi tỉnh phải xây dựng một đề án mới, vừa là cơ hội để rà soát, đánh giá lại toàn bộ để đưa ra những chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phù hợp hơn với tình hình thực tế sau sắp xếp đơn vị hành chính.
Từ hành trình của Nghị quyết 61-NQ/TU, có thể thấy rõ ba điểm tựa để giảm nghèo bền vững: Đó là ý chí vươn lên của người dân; đó là sự dẫn dắt đúng đắn của chính sách và đó là sự đồng hành không ngơi nghỉ của hệ thống chính trị. Những gì Yên Bái làm được là rất đáng ghi nhận, với tỷ lệ nghèo đa chiều giảm bình quân 4,13%/năm giai đoạn 2022-2024, đặc biệt huyện Trạm Tấu giảm 6,89%/năm và Mù Cang Chải giảm 9,46%/năm.
Nhưng trong chặng đường sắp tới, sẽ càng cần thêm những chính sách thiết kế "vừa vặn” với thực tiễn. Đầu tư mạnh mẽ hơn cho hạ tầng vùng khó. Củng cố đội ngũ cán bộ cơ sở. Tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức và trên hết, phải làm sao để không một người nghèo nào cảm thấy bị bỏ lại phía sau. Giảm nghèo không chỉ là giảm số hộ nghèo mà là làm sao để người dân sống có niềm tin, có đường đi và có khát vọng. Yên Bái sau hành trình đổi đời bằng ý chí và chính sách, đang sẵn sàng cho một hành trình mới. Hành trình không chỉ thoát khỏi cái nghèo, mà tiến tới phát triển bền vững, toàn diện, từ gốc rễ bản làng.
Giai đoạn 2021-2025, tỉnh cũng đã mở 153 lớp tập huấn nâng cao năng lực cho 14.400 lượt cán bộ làm công tác giảm nghèo, nhằm nâng cao hiệu quả chỉ đạo và thực hiện. Đặc biệt, trong 5 năm, Yên Bái đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa tổng cộng 9.385 căn nhà, trong đó có 7.508 căn dành riêng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, góp phần quan trọng cải thiện điều kiện sống, mang đến mái ấm vững chãi cho những mảnh đời còn khó khăn. Về y tế, tổng kinh phí hỗ trợ bảo hiểm y tế đạt 1.859,486 tỷ đồng cho 2.219.226 lượt người. Về giáo dục, 3.032,708 tỷ đồng đã được hỗ trợ cho 1.941.989 lượt học sinh. Và 93 tỷ đồng hỗ trợ tiền điện cho 131.791 lượt hộ. Những con số này khẳng định sự quan tâm toàn diện của tỉnh đến đời sống người dân.
Sáng 30/7, tại Trụ sở UBND tỉnh, đồng chí Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cùng Tổ công tác số 2 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức duyệt văn kiện Đảng bộ 2 xã Cốc San và Hợp Thành.
Sáng 30/7, Tổ công tác số 6 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy do đồng chí Nguyễn Thế Phước, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh làm Tổ trưởng đã duyệt văn kiện Đại hội Đảng bộ 3 xã Tả Van, Mường Bo và Bản Hồ.
Sáng nay 30/7, tại trụ sở Tỉnh ủy, dưới sự chủ trì của đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức họp duyệt văn kiện, chương trình, tài liệu Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Mù Cang Chải và Hạnh Phúc, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Đó là yêu cầu của đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tại buổi làm việc với Tỉnh ủy Lào Cai về kết quả thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và công tác tri thức sáng 30/7.
Đó là ý kiến chỉ đạo của đồng chí Thiếu tướng Cao Minh Huyền, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Công an tỉnh, Tổ trưởng Tổ công tác số 11 của Tỉnh ủy trong cuộc họp duyệt văn kiện đại hội Đảng bộ 6 xã Chế Tạo, Nậm Có, Lao Chải, Khao Mang, Púng Luông và Tú Lệ, nhiệm kỳ 2025 – 2030, tổ chức ngày 28/7 vừa qua.
Sáng 30/7, đồng chí Trần Huy Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã tiếp và làm việc với Đoàn công tác của Công ty TNHH Tập đoàn Xây dựng Thái Bình Dương (Trung Quốc).
Phát biểu tại Phiên thảo luận chung của Hội nghị các Chủ tịch Quốc hội thế giới lần thứ 6 vào chiều 29/7 (theo giờ địa phương), tại Geneva, Thụy Sĩ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh Nghị viện các nước cần tăng cường đối thoại và xây dựng lòng tin “Đối thoại thay cho đối đầu”.
Nhanh nhẹn, hoạt bát và rất thân thiện là cảm nhận đầu tiên của chúng tôi khi tiếp xúc với anh Trần Quốc Hùng, Trưởng phòng Kỹ thuật, Chi nhánh Tuyển Tằng Loỏng, Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.
Thay mặt Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, bà Hà Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam đã ký ban hành Hướng dẫn số 03/HD-MTTW-BТТ về tổ chức Đại hội đại biểu MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã, nhiệm kỳ 2025-2030.
Sau một tháng triển khai, hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp cơ bản vận hành ổn định, hiệu quả. Tuy nhiên, thực tiễn cũng phát sinh không ít bất cập cần kịp thời khắc phục để bộ máy mới hoạt động thông suốt hơn.
Theo Quyết định 341-QĐ/TW, số lượng đại biểu dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng là 1.588 đồng chí, trong đó có 165 đại biểu là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII.
Đó là phát biểu nhấn mạnh của đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh khi chủ trì cuộc họp duyệt văn kiện, chương trình, tài liệu Đại hội đại biểu Đảng bộ Công an tỉnh lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030, diễn ra chiều 29/7.
Chiều 29/7, Đoàn công tác tỉnh Lào Cai do đồng chí Lý Bình Minh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng đoàn đã có chuyến thăm và trao hỗ trợ cho tỉnh Nghệ An khắc phục hậu quả bão số 3 (Wipha) gây ra. Tham gia đoàn công tác có lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh.
Chiều 29/7, tại xã Bát Xát, Đoàn công tác Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương do đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương làm Trưởng đoàn đã khảo sát tại Chi nhánh Luyện đồng Lào Cai - VIMICO (Tổng Công ty Khoáng sản TKV) về việc thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng trong lĩnh vực khoa học công nghệ và phát triển tri thức.
Thực hiện Kế hoạch số 08 – KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, chiều 29/7, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Lào Cai tổ chức Hội nghị lấy ý kiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức, nhà khoa học trên địa bàn vào Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Chiều 29/7, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức các Hội nghị duyệt văn kiện, chương trình, tài liệu Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ Nhất, nhiệm kỳ 2025 - 2030 của xã Bảo Yên và xã Văn Bàn. Đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh chủ trì các hội nghị.
Ngày 29/7, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh tổ chức Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả công tác Hội và phong trào phụ nữ sau 1 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Dự và phát biểu tại hội nghị gặp mặt doanh nghiệp, nhà đầu tư trên địa bàn tỉnh do UBND tỉnh tổ chức sáng 29/7 tại Hội trường Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, đồng chí Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh nhấn mạnh, tỉnh cam kết sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh một cách thực chất với tinh thần “5 không”.