TAND tối cao vừa công bố dự thảo lần 1 Thông tư liên tịch quy định về chuyển hình phạt tử hình thành tù chung thân và xem xét bản án tử hình trước khi thi hành. Đối tượng áp dụng thông tư, gồm: Tòa án; Viện kiểm sát; Văn phòng Chủ tịch nước; Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, trại giam; người bị kết án tử hình…
Tại Chương III dự thảo thông tư nêu, trường hợp bản án tử hình bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm nhưng nội dung kháng cáo, kháng nghị không liên quan đến hình phạt tử hình thì Tòa cấp sơ thẩm phải gửi bản án, hồ sơ cho Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao.
Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được hồ sơ vụ án, Chánh án TAND tối cao quyết định kháng nghị hoặc không kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án tử hình. Quyết định kháng nghị phải gửi ngay cho Tòa án đã ra bản án có hiệu lực pháp luật, cơ quan thi hành án hình sự, người bị kết án tử hình và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Đối với quy định gửi đơn xin ân giảm, dự thảo nêu trong 7 ngày kể từ ngày bản án tử hình có hiệu lực pháp luật hoặc từ ngày nhận được quyết định không chấp nhận kháng nghị, giữ nguyên bản án tử hình của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao, người bị kết án tử hình được gửi đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước. Đơn xin ân giảm đồng thời được gửi cho Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm hoặc Chánh án TAND tối cao.
Khi hết thời hạn mà không nhận được kháng cáo hoặc đơn xin ân giảm hình phạt tử hình của người bị kết án, Tòa án xét xử sơ thẩm cần phối hợp với trại giam xác minh người bị kết án "có làm đơn kháng cáo hoặc đơn xin ân giảm trong thời hạn hay không". Việc xác minh phải lập biên bản.
Trường hợp kết quả xác minh cho thấy người bị kết án tử hình có làm đơn kháng cáo trong thời hạn nhưng bị thất lạc, thì cho viết lại. Nếu người bị kết án tử hình không làm đơn kháng cáo nhưng khi xác minh họ lại muốn làm đơn thì yêu cầu nêu rõ lý do của việc kháng cáo quá hạn. Biên bản xác minh cùng hồ sơ vụ án phải được gửi ngay cho Tòa án cấp phúc thẩm.
Tương tự, trường hợp người bị kết án tử hình không làm đơn kháng cáo mà làm đơn xin ân giảm đúng thời hạn nhưng bị thất lạc cũng cho viết lại...
Quy định xử lý đơn xin ân giảm
Điều 12 của Chương III quy định, ngay sau khi nhận được đơn xin ân giảm của người bị kết án tử hình, Văn phòng Chủ tịch nước gửi đơn cùng các tài liệu kèm theo đến Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao để cho ý kiến.
Chánh án và Viện trưởng Viện KSND tối cao sau khi nhận được đơn và tài liệu kèm theo, có trách nhiệm xem xét đơn và ý kiến đề xuất "ân giảm hay không". Trong 60 ngày, phải trình lại ý kiến lên Chủ tịch nước.
Về quy định xét đơn xin ân giảm của Chủ tịch nước, dự thảo cho biết, trong 1 năm kể từ ngày nhận được ý kiến của Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, Chủ tịch nước quyết định ân giảm cho người bị kết án tử hình theo chính sách khoan hồng, nhân đạo của Nhà nước.
Trường hợp không có quyết định ân giảm trong thời hạn này, Văn phòng Chủ tịch nước ra văn bản thông báo gửi cho Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm và người bị kết án tử hình.
Sau khi nhận được thông báo về việc không có quyết định ân giảm của Chủ tịch nước, Chánh án Tòa án đã xét xử sơ thẩm tổ chức việc thi hành bản án tử hình theo quy định.
