Đạo diễn “Maika” Hàm Trần: Tôi mong bộ phim của mình chạm được tới khán giả

Maika vốn là cái tên quen thuộc trong lòng khán giả Việt một thời thông qua một bộ phim truyền hình nổi tiếng của Tiệp Khắc được chiếu đầu những năm 1990. Hình mẫu nhân vật và câu chuyện người ngoài hành tinh dành cho thiếu nhi này đã tạo cảm hứng cho đạo diễn Hàm Trần làm nên "Maika - Cô bé đến từ hành tinh khác". 

Đây là một trong hai bộ phim về đề tài trẻ em - gia đình tham gia tranh giải tại LHP Sundance (Mỹ). Phim được xem là "hàng hiếm" của điện ảnh Việt bởi những yếu tố viễn tưởng được khai thác rất ấn tượng và đầy tính sáng tạo dưới bàn tay của đạo diễn Hàm Trần. PV VOV đã có cuộc trò chuyện với đạo diễn Hàm Trần - cha đẻ của "Maika - Cô bé đến từ hành tinh khác".

Đạo diễn Hàm Trần.

“Maika” là món quà dành tặng mẹ

PV: Cơ duyên nào đưa anh đến với dự án điện ảnh “Maika – Cô bé đến từ hành tinh khác”?

Đạo diễn Hàm Trần: Thực sự thì tôi không phải là người chọn phim “Maika” mà là phim “Maika” chọn tôi. Thời điểm năm 2018, tôi mới mất mẹ, không biết sẽ ở lại Việt Nam hay sẽ về Mỹ hay làm gì đó. Tôi là con út trong nhà, được mẹ rất chiều, cho nên lúc mẹ mất tôi rất đau lòng. Lúc mẹ bệnh thì tôi cũng chỉ đến thăm thôi xong lại đi quay phim. Tới ngày cuối của mẹ mà tôi không có mặt ở đó, tôi rất hối hận là tại sao mình làm công việc xa quá, không ở gần mẹ.

Khi mẹ qua đời, tôi buồn lắm. Ngay lúc đó tôi được mời làm phim “Maika”. Chuyện phim kể về Hùng, cậu bé mất mẹ và chưa thể vượt qua được nỗi đau. Tôi thấy đồng cảm với nhân vật này và nghĩ rằng mình sẽ đổ công sức để làm bộ phim này. Tôi làm “Maika” coi như một món quà dành tặng mẹ.

PV: Làm việc với dàn diễn viên nhí, anh có gặp khó khăn gì không?

Đạo diễn Hàm Trần: Không, thực sự thì tôi thấy rất dễ, làm việc với tụi nhỏ cũng rất là vui. Các bé thoại rất tự nhiên. Hàm không bao giờ bắt diễn viên phải phụ thuộc hoàn toàn vào thoại, mà những lời thoại phải mang tính “đời”. Tôi chỉ giải thích thôi nhưng mấy đứa rất thông minh, chỉ cần nói cảnh này làm những gì, các con hãy dựa vào trí tưởng tượng của mình, từ đó các bé biết phải làm thế nào, rất là tự nhiên. Hàm cảm thấy may mắn khi làm phim này, tất cả diễn viên đều rất ổn.

Diễn viên nhí Chu Diệp Ảnh (vai Maika) và Trường Phú (vai Hùng).

PV: “Maika” ra rạp ngay trước dịp 1/6 và đang nhận được nhiều sự hưởng ứng, ủng hộ từ các nhà làm phim và nhà phê bình điện ảnh. Anh cho rằng sức hút của bộ phim đến từ đâu?

Đạo diễn Hàm Trần: Trẻ con chắc đứa nào cũng từng muốn làm anh hùng, muốn có siêu năng lực để giúp gia đình, giúp bạn bè. Đó là yếu tố đầu tiên tôi nghĩ bộ phim sẽ hấp dẫn các bạn nhỏ. Rồi bộ phim gợi lại những ký ức tuổi thơ khi có nhiều trò mà bạn nhỏ nào cũng thích.

Nhưng tôi cũng thấy là nếu phim này mình chỉ làm cho thiếu nhi coi thôi thì cũng hơi uổng, vì đây là cơ hội để cho gia đình đi xem với nhau, cho phụ huynh dẫn con đi xem. Tôi muốn bộ phim này cho trẻ con cũng coi được, phụ huynh cũng coi được, người trẻ cũng coi được. Bộ phim cũng có nhiều cảnh rất vui, có cảnh hành động, có cảnh hài… Có một cảnh mẹ của Hùng nằm trong bệnh viện, Hùng đi thăm và mẹ có ôm Hùng và hỏi là “Sao tóc con lúc nào cũng thơm vậy?”. Đó là câu nói cuối cùng mẹ tôi nói với tôi, nên tôi cũng muốn làm phim để dành tặng mẹ.

“Maika” đã chạm được tới khán giả

PV: Việc “Maika” được chọn trình chiếu ở Liên hoan phim Sundance 2022 trước khi trở lại Việt Nam có ý nghĩa như thế nào đối với anh?

Đạo diễn Hàm Trần: Lúc nào tôi cũng hy vọng phim Việt Nam không chỉ chiếu ở Việt Nam, như vậy uổng lắm. Bộ phim “Bố già” được chiếu ở Mỹ rất thành công và tôi rất vui. Sau khi xem xong bộ phim là tôi phải gọi cho bố liền, nói chuyện với ông gần 2 tiếng đồng hồ vì bộ phim làm cho mình nhớ bố quá. Nên là tôi cũng muốn Maika không chỉ chiếu cho thiếu nhi ở Việt Nam mà cho cả thiếu nhi thế giới cùng xem.

Ngoài Sundance thì năm nay “Maika” sẽ đi khoảng 20 Liên hoan phim, chiếu ở khoảng 25 rạp ở 20 thành phố tại Mỹ. Đây là lần đầu tiên phim Việt được chiếu tại Mỹ, có lồng tiếng Anh. Ở bên Mỹ cộng đồng người Việt cũng khá đông. Đây là lần đầu họ đi coi mà không cần đọc phụ đề cũng hiểu được nội dung. Tôi hy vọng trẻ con bên Mỹ sẽ thích “Maika”.

PV: Anh cân bằng như thế nào giữa 2 yếu tố thương mại và nghệ thuật khi làm “Maika”, để phim vừa có thể bán vé, vừa được đánh giá cao ở các liên hoan phim?

Đạo diễn Hàm Trần: Tôi không nghĩ về chuyện đó khi viết phim. Tôi là đạo diễn và tôi chỉ quan tâm tới việc bộ phim sẽ kể câu chuyện gì, và mình chia sẻ nó với kinh nghiệm của mình tới với khán giả khi họ coi phim. Khi họ xem phim thì họ có thể thấy được một phần bản thân mình trong đó. Trong hành trình làm phim, tôi làm nhiều thể loại phim lắm, nhưng bộ phim nào cũng kể chuyện về gia đình, bởi vì đó là điều quan trọng nhất cuộc đời của mình.

PV: Bộ phim đã ra rạp và nhận nhiều phản hồi tích cực. Anh hài lòng với thành công của bộ phim chứ?

Đạo diễn Hàm Trần: Tôi thấy thành công của phim chưa chắc đã phụ thuộc vào người xem, cũng có rất nhiều bộ phim hay nhưng ít được khán giả chú ý tới. Quan trọng là bộ phim đó có chạm được tới khán giả hay không. Tôi làm phim lúc nào cũng hy vọng phim của mình chạm được tới khán giả, và tôi thấy “Maika” thực sự đã làm được điều này.

PV: “Maika” được quay trong thời điểm dịch COVID-19 bùng phát ở Việt Nam. Hẳn anh và ê kíp gặp phải rất nhiều khó khăn?

Đạo diễn Hàm Trần: Ban đầu chúng tôi set bối cảnh ở Đà Nẵng. Khi Đà Nẵng bùng dịch thì chúng tôi phải di chuyển vào Vũng Tàu. Quay ở Vũng Tàu được 2-3 ngày thì nơi này lại bùng dịch. Chúng tôi lại phải dẹp hết bối cảnh ở đó để dựng lại trong studio ở Sài Gòn. Như cảnh Hùng và Maika nói chuyện trên tháp ở Bà Nà Hills, nhưng sau đó phải dựng lại ở Vũng Tàu, rồi lại đến Sài Gòn. Một phân cảnh nhỏ thôi mà phải quay ở nhiều nơi.

Thời gian quay phim đúng 1 năm trời luôn, chúng tôi bắt đầu từ cuối tháng 8/2019 và đóng máy vào cuối tháng 8/2020. Cứ quay được 3-4 ngày là dịch, lại phải chờ. Trong khoảng thời gian đấy, Maika và Hùng cũng có sự thay đổi về ngoại hình. Lúc mới quay, Hùng cao hơn Maika có tí xíu, đến khi đóng máy thì Maika cao hơn Hùng luôn.

PV: Có lúc nào anh nghĩ thời gian quay phim sẽ phải kéo dài hơn dự tính không?

Đạo diễn Hàm Trần: Bộ phim này mất 2 năm để hoàn thành, đó cũng là một khoảng thời gian rất dài. Thực ra thì mặc dù đây là bộ phim thuộc thể loại gia đình nhưng nó nhiều yếu tố lắm, có hài, có hành động, có nhiều cảnh tình cảm… vì thế nên quay phải rất tỉ mỉ. Cảnh hai chiếc máy bay đâm vào nhau, chúng tôi quay mất rất nhiều thời gian, khi dựng lại chỉ là 1 giây 2 giây thôi nhưng cũng phải làm rất kỹ. Chúng tôi cũng phải tưởng tượng và tính toán góc và hướng máy bay va vào nhau như thế nào, nó sẽ xoay ra sao... Mấy cái đó là Hàm phải tự làm hết luôn và lựa chọn rất là kỹ. Một cảnh đánh nhau lên phim chưa tới 2 phút, nhưng mình phải tốn mất 3 tuần để dựng. Đó là lý do đây là bộ phim tốn của tôi nhiều thời gian nhất, 1 năm quay và 1 năm dựng.

Mong muốn đưa điện ảnh Việt ra thế giới

PV: Khán giả Việt đã quá quen thuộc với những bộ phim khoa học viễn tưởng của Hollywood với kỹ xảo hoành tráng, chẳng hạn như các phim siêu anh hùng của Marvel… Trong khi đó, điện ảnh Việt chưa mạnh về kỹ xảo. Anh có lo ngại khán giả sẽ có sự so sánh Maika với các phim viễn tưởng của Hollywood?

Đạo diễn Hàm Trần: Tôi nghĩ về kỹ xảo, điện ảnh Việt chắc chắn chưa đủ ngân sách để đấu với Marvel được đâu. Cho nên tôi nghĩ giá trị của bộ phim nằm ở bản sắc văn hóa của mình. Mình phải tập trung kể câu chuyện của gia đình Việt, những cảnh quay mà chỉ có Việt Nam có thôi. Tôi cũng không muốn làm một bộ phim siêu anh hùng hoành tráng gì đâu mà chỉ đơn giản là một bộ phim về tình bạn, tình cảm gia đình, tình cha con.

PV: Anh có cần đến các chuyên gia nước ngoài cho khâu sản xuất một bộ phim có nhiều kỹ xảo như “Maika”?

Đạo diễn Hàm Trần: Phải nói là tôi rất tự hào vì từ hậu kỳ, kỹ xảo, âm thanh, chỉnh màu... hoàn toàn ở Việt Nam.

Người Việt Nam mình giỏi mà, trong công nghệ cũng rất nhiều bạn giỏi. Không phải mình muốn làm hay, muốn làm giỏi thì phải nhờ người nước ngoài, mà mình có thể giúp nhau học thêm, làm thêm, thử thêm. Tôi rất vui khi thấy thế hệ làm phim trẻ tại Việt Nam họ không thấy sợ, họ sẵn sàng thử thách bản thân, giúp nhau đưa ra điện ảnh Việt ra thế giới.

PV: Rời Mỹ để về Việt Nam phát triển sự nghiệp trong gần 1 thập kỷ qua, anh thấy sự lựa chọn của mình đến giờ vẫn còn đúng đắn chứ?

Đạo diễn Hàm Trần: Thật ra bây giờ rất nhiều người muốn đến Việt Nam để làm phim, họ thấy đây là thị trường mới. Hàm mong muốn những người nước ngoài tới sẽ trưng dụng người Việt, cũng muốn đây là cơ hội để phim Việt Nam được đi khắp thế giới. Nếu chúng ta cùng giúp nhau tiến lên thì việc đem điện ảnh Việt Nam ra nước ngoài không khó.

PV: Sau Maika, anh sẽ bắt tay vào thực hiện dự án nào tiếp theo?

Đạo diễn Hàm Trần: Trước tiên, tôi mong “Maika” sẽ thành công để làm tiếp phần 2. Hàm đã có câu chuyện riêng cho phần 2 rồi, rằng Maika không phải là người ngoài hành tinh đầu tiên đến Việt Nam. Như vậy tôi sẽ kể câu chuyện về người bạn trước đó. Tôi cũng muốn có cơ hội đưa khán giả tới thăm hành tinh của Maika. Tôi rất hy vọng trong tương lai có thể làm được câu chuyện này.

PV: Xin cảm ơn anh!./.