Tết năm nay, gia đình chị Giàng Thị Hoa, thôn Khen Đền 1, xã Bảo Thắng đón niềm vui mới trong căn nhà xuống cấp đã được sửa chữa kiên cố, sạch đẹp hơn. Đó là kết quả của những tháng ngày chắt chiu, dành dụm từ thành quả lao động, vợ chồng chị để dành được khoản tiền 70 triệu đồng để sửa chữa nhà ở.
Chị Hoa tâm sự: “Vợ chồng thuận hòa thì việc khó mấy cũng thành. Chúng tôi luôn động viên, hỗ trợ nhau trong phát triển kinh tế và chăm lo cho gia đình.”
Từ niềm vui và sự đồng lòng của vợ chồng chị Hoa, câu chuyện về sự đổi thay trong nhận thức và cuộc sống của bà con người Mông ở bản còn nhiều gian khó này dường như đang được viết tiếp mỗi ngày bằng niềm tin, sự sẻ chia và khát vọng vươn lên.
Thôn Khe Đền 1 là địa bàn sinh sống của trên 60 hộ với hơn 340 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Mông. Trong ký ức của nhiều người dân trong thôn, trước đây, các gia đình người Mông luôn coi trọng việc sinh con trai để nối dõi, bởi vậy, có gia đình đông con chỉ vì cố đẻ con trai; phụ nữ thường không được tham gia vào những việc lớn trong gia đình; phần lớn phụ nữ thế hệ 8X trở về trước đều không biết chữ…
Bà Hoàng Thị Cải - Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ truyền thông cộng đồng thôn Khe Đền 1 chia sẻ, trong lúc rà soát tình hình dân cư tại địa phương, bà nhẩm tính vẫn còn không ít hộ gia đình gặp khó khăn, đông con. Điển hình như gia đình ông T.S.V có tới 7 người con: 5 trai, 2 gái; ông C.S.D với 6 cô con gái; hay chị T.T.D, dù thuộc thế hệ 9X, nhưng do chịu áp lực phải sinh con trai, đã cố gắng sinh tới 6 con: 4 gái và 2 trai.
Những câu chuyện về gia đình ông V., ông D., chị D. đã phản ánh rõ thực tế tư tưởng “trọng nam khinh nữ” vẫn còn tồn tại ở một số hộ dân, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tuyên truyền, đời sống kinh tế và chất lượng dân số tại địa phương.
Là đảng viên tăng cường, người đứng mũi chịu sào ở thôn Khe Đền 1 trong nhiều năm, bà Cải là người hiểu rõ nhất những áp lực trong cuộc sống, tinh thần của những người phụ nữ Mông chốn này. Nhưng giờ đây, sự đổi thay và niềm vui đã đến với thôn nghèo, nhất là khi những thông tin về bình đẳng giới, xóa bỏ định kiến giới được đẩy mạnh tuyên truyền, giúp bà con thay đổi nhận thức và hành động.
Bà Cải nhớ lại: Thời điểm năm 2022, khi tổ truyền thông cộng đồng thôn mới được thành lập, các thành viên cùng phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tham gia tuyên truyền, vận động 2 gia đình có con em có tảo hôn và đã thành công. Sau này, các thành viên của tổ tiếp tục tuyên truyền chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tảo hôn; bình đẳng giới; hôn nhân và gia đình đến gần hơn với đồng bào.
Nhờ đó, 3 năm trở lại đây, trên địa bàn thôn không xảy ra tình trạng tảo hôn. Giờ đây, chị em phụ nữ có cơ hội và tích cực tham gia các hoạt động xã hội; các cặp vợ chồng có sự chia sẻ, giúp đỡ nhau trong việc chăm sóc con cái, cùng nhau phát triển kinh tế. Nếp sống mới đã dần hình thành ở thôn đồng bào Mông nghèo khó.
Xã Bảo Thắng là địa bàn triển khai Dự án 8 từ năm 2022, trong đó có 9 thôn được thụ hưởng, gồm: Khe Đền 1, Khe Đền 2, Mom Đào, Mom Đào 1, Khe Dùng, Trà Trẩu, Khe Tắm, Phú Long 1, Làng Chưng 1. Đây phần lớn là địa bàn sinh sống của đồng bào dân tộc Mông, Dao.
Theo bà Thàn Thị Thu - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, truyền thông là “chìa khóa” để thay đổi nhận thức về bình đẳng giới trong cộng đồng các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Đặc biệt, kể từ khi triển khai Dự án 8 đến nay, công tác này có thêm nhiều thuận lợi và ngày càng được chú trọng. Qua đó, góp phần thay đổi “nếp nghĩ, cách làm”, xóa bỏ các định kiến và khuôn mẫu giới trong gia đình và cộng đồng, những tập tục văn hóa có hại và một số vấn đề xã hội cấp thiết cho phụ nữ và trẻ em.
Đến nay, xã Bảo Thắng đã thành lập 8 tổ truyền thông cộng đồng, 3 câu lạc bộ “Thủ lĩnh của sự thay đổi” ở các thôn và duy trì hoạt động, sinh hoạt định kỳ theo từng tháng. Các tổ truyền thông tích cực phát huy hiệu quả, mỗi thành viên là một tuyên truyền viên tích cực trong cộng đồng, làng bản để đưa chủ trương của Đảng, Nhà nước về bình đẳng giới đến gần hơn với đồng bào
Cùng với đó, hàng loạt hoạt động, chiến dịch truyền thông về bình đẳng giới đã được các cấp hội phụ nữ quan tâm và triển khai hiệu quả trong thời gian dài. Riêng hội phụ nữ đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể tổ chức 196 buổi truyền thông, tọa đàm về bình đẳng giới với sự tham gia của hơn 2.500 lượt người; đồng thời phối hợp hòa giải thành công các vụ việc mâu thuẫn gia đình có nguy cơ dẫn đến bạo lực.
Ở mỗi thôn, nội dung về bình đẳng giới được lồng ghép sinh động trong các buổi họp, ngày hội, thu hút sự quan tâm và hưởng ứng của người dân. Các chi hội phụ nữ thường xuyên tuyên truyền kiến thức về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, kế hoạch hóa gia đình; đồng thời nắm bắt kịp thời tình hình phụ nữ và trẻ em gái tại địa phương.
Để phù hợp với đặc thù của từng địa bàn, từng dân tộc, công tác tuyên truyền có sự linh hoạt, như: sử dụng song song tiếng phổ thông và tiếng đồng bào tại các buổi tuyên truyền miệng; đẩy mạnh tuyên truyền trực quan bằng hình ảnh sinh động, thông qua các tiểu phẩm mang hơi thở cuộc sống... . Đội ngũ cán bộ hội, tổ trưởng tổ truyền thông cộng đồng, người có uy tín ngày càng phát huy hiệu quả, là “cầu nối” để vận động, giải thích cho bà con dễ nghe, dễ hiểu, dễ nhớ và dễ làm theo.
Với việc đa dạng hóa hình thức truyền thông, nhiều tập tục lạc hậu đã bị xóa bỏ, nhường chỗ cho nếp sống mới văn minh; phụ nữ được trao thêm quyền năng, vươn lên khẳng định vai trò trên nhiều lĩnh vực.
