Nhiều khó khăn trong hoạt động của tổ công nghệ số cộng đồng

Hiện toàn tỉnh đã thành lập 1.545 tổ công nghệ số cộng đồng (trong tổng số 1.562 thôn, tổ dân phố, đạt 99%), với sự tham gia của 6.806 thành viên. Tổ công nghệ số cộng đồng có nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền về chuyển đổi số đến các gia đình, người dân, đồng thời hướng dẫn người dân cài đặt, nắm kỹ năng sử dụng các nền tảng số, ứng dụng số cơ bản và giúp người dân tương tác với chính quyền. Tổ công nghệ số cộng đồng ra đời là giải pháp phù hợp với thực tế tại Lào Cai và được tỉnh xác định là cánh tay nối dài của ban chỉ đạo chuyển đổi số các cấp để đưa công nghệ số đi vào cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, vai trò của tổ công nghệ số cộng đồng hiện nay chưa thể hiện được nhiều, khó khăn lại xuất phát từ chính nội tại.

Tổ công nghệ số cộng đồng thôn Na Nối (xã Bản Sen, huyện Mường Khương) có 5 thành viên, do Trưởng thôn Vùi Thanh Hương làm Tổ trưởng. Vốn là nông dân thuần túy, quen với cày, cuốc nên chị Hương gặp không ít khó khăn khi tiếp cận với công nghệ. Trong lúc nông nhàn, chị tự tìm kiếm thông tin trên các trang mạng, xem cách hướng dẫn cài đặt, khai thác các ứng dụng số. Chị Hương cho biết: Đảm nhận thêm trọng trách mới này là nhiệm vụ khó không chỉ với tôi mà với cả các thành viên trong tổ. Những kiến thức về chuyển đổi số khá xa lạ nên để có thể hiểu cặn kẽ là cả quá trình, phải thực hiện thành thạo trước khi tuyên truyền đến người dân.

Tổ công nghệ số cộng đồng thôn Phú Hùng (xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai) được thành lập và duy trì hoạt động hơn 2 tháng qua. Tổ có 5 thành viên, do bà Lê Thị Huệ - Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn làm Tổ trưởng. Hiện tổ cũng chưa tổ chức được nhiều hoạt động tuyên truyền tới người dân. Theo chia sẻ của bà Huệ, khi thực hiện thao tác đăng nhập, đăng ký thông tin tài khoản các ứng dụng về dịch vụ hành chính công, thanh toán điện tử trải qua rất nhiều khâu, nhiều bước và mỗi ứng dụng lại có một cách thức khác nhau, điều này gây khó khăn cho chính thành viên trong tổ, huống chi là người dân. Khi tuyên truyền với người dân, việc đăng ký yêu cầu xác minh thông tin cá nhân nên nhiều người e sợ việc thiếu an toàn bảo mật, lo lắng hoặc không tin tưởng khi cung cấp thông tin bản thân trên môi trường mạng. Bên cạnh đó, nếu người dân hỏi thì các thành viên trong tổ cũng rất khó giải thích để mọi người hiểu vì các thành viên chưa có kiến thức về chuyển đổi số.

Thành phố Lào Cai đã sớm hoàn thành việc thành lập các tổ công nghệ số cộng đồng ở tất cả các thôn, tổ dân phố trên địa bàn, tuy nhiên qua khảo sát, đánh giá, hoạt động của các tổ hiện nay gặp một số khó khăn. Bà Vũ Thị Thùy Dung, Phó Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin thành phố cho biết: Nhiều tổ công nghệ số cộng đồng có lượng lớn thành viên hơn 40 tuổi, nhiều nơi còn có người cao tuổi. Điều này gây ra nhiều khó khăn bởi họ ngại tiếp cận công nghệ hoặc ngại tiếp thu, lĩnh hội kiến thức về chuyển đổi số.

Không chỉ thành phố Lào Cai mà nhiều địa phương trong tỉnh cũng rơi vào tình trạng tương tự, nhất là trên địa bàn đô thị khi số đông người tham gia tổ công nghệ số cộng đồng thường luống tuổi. Tuy nhiên, theo lý giải của ông Tăng Văn Hạnh, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông, đội ngũ này đa phần là người có uy tín trong cộng đồng, có khả năng tuyên truyền chủ trương, chính sách đến người dân. Ngược lại, mặc dù thế hệ trẻ có khả năng tiếp cận công nghệ nhanh nhưng việc tuyên truyền về chuyển đổi số tới người dân sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Việc thành lập tổ công nghệ số cộng đồng tại nhiều nơi mới chỉ trên giấy tờ, chưa phát huy hiệu quả. Tại các địa phương vùng cao, nhiều thành viên trong tổ do điều kiện khó khăn nên chưa tự trang bị cho mình các thiết bị thông minh. Mặt khác, hiện chưa có cơ chế, chính sách hỗ trợ hoạt động nên các tổ công nghệ số cộng đồng hoạt động trên tinh thần tự nguyện, vì vậy phần nào cũng ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động.

Ông Tăng Văn Hạnh, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông cho biết: Ngành đã tham mưu cho tỉnh tổ chức tập huấn kiến thức, kỹ năng cho các tổ công nghệ số cộng đồng. Nội dung tập trung vào tuyên truyền chủ trương, định hướng chuyển đổi số; sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử; tạo lập tài khoản thanh toán, mua sắm trực tuyến; sử dụng kỹ năng bảo đảm an toàn ở mức cơ bản để người dân khi tham gia môi trường mạng không bị lừa đảo; sử dụng nền tảng ứng dụng do Lào Cai phát triển. Cùng với đó, mỗi thành viên tổ công nghệ số cộng đồng phải tự nghiên cứu, luôn có tư duy đổi mới và sẵn sàng tham gia, ứng dụng công nghệ trước khi trở thành tuyên truyền viên đưa công nghệ số đến người dân.