Đừng nên bảo tồn nửa vời

LCĐT - Trước ngày khai giảng năm học mới, có dịp đến xem buổi tập văn nghệ của một trường học, tôi được chứng kiến cuộc tranh luận nảy lửa giữa các thành viên đội văn nghệ về việc lựa chọn trang phục dân tộc cho tiết mục múa truyền thống. Một bên thì nhất quyết dùng trang phục truyền thống do các bà, các chị trong xã may từ trước đây; còn một bên thì muốn sử dụng trang phục may công nghiệp dựa theo mẫu truyền thống nhưng đã cách điệu rất nhiều.

Bảo tồn văn hóa truyền thống. (Ảnh minh họa)
Bảo tồn văn hóa truyền thống. (Ảnh minh họa)

Bên muốn dùng trang phục dân tộc đã được may cách điệu thì cho rằng nhìn diễn viên sẽ đẹp và tươi tắn hơn; còn bên muốn dùng trang phục đúng của người dân tộc địa phương thì cho rằng như vậy mới giữ được truyền thống đặc trưng của dân tộc và góp phần giáo dục ý thức giữ gìn văn hóa cho học sinh… Trước tình hình này, đồng chí hiệu trưởng quyết định cho mặc thử cả hai loại trang phục để Ban giám hiệu duyệt trước; trang phục nào đẹp, phù hợp sẽ cho sử dụng. Và cuối cùng, bộ trang phục truyền thống đã được duyệt, điều này, khiến chúng tôi cũng thấy vui, duy chỉ có bác đội trưởng đội văn nghệ dân tộc của xã là hơi buồn, bởi những bộ trang phục dân tộc may cách điệu chưa một lần được sử dụng từ khi được cấp phát.

Trò chuyện với bác đội trưởng văn nghệ xã tôi được biết, cách đây 2 năm, xã này có tham gia một Dự án hỗ trợ bảo tồn văn hóa dân tộc, trong đó có hợp phần hỗ trợ trang phục truyền thống để biểu diễn văn nghệ và thực hiện các nghi lễ dân gian trong các dịp lễ tết. Khi biết thông tin, nhân dân vui lắm vì trước nay chưa có điều kiện để may các trang phục truyền thống cho các thành viên đội văn nghệ. Tất nhiên, khi triển khai dự án, các cơ quan chuyên môn cũng xin ý kiến các già làng, trưởng bản về việc may trang phục sao cho phù hợp. 

Sau một thời gian, việc may trang phục cũng xong và được ban giao cho đội văn nghệ của xã. Nhưng ngay từ khi tiếp nhận, nhiều người đã bắt đầu bàn tán về chất liệu may, họa tiết thêu… không đúng với trang phục truyền thống dân tộc bản địa, thậm chí có người còn nói thẳng là nhìn lai căng (giống trang phục của một dân tộc bên nước bạn). Do có nhiều ý kiến chưa đồng thuận nên đội văn nghệ xã chưa sử dụng trang phục được cấp phát trong một số dịp lễ hội. 

Thực tế hiện nay, đến các địa phương nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, nhất là dịp diễn ra các lễ hội truyền thống, chúng ta không khỏi chạnh lòng khi thấy nhiều người dân không mặc trang phục truyền thống của dân tộc họ; thậm chí không chỉ giới trẻ mà người lớn tuổi ở một số địa phương cũng không mặn mà với những bộ trang phục truyền thống dân tộc mình; ngay cả ở những nghi lễ tâm linh hay lễ hội truyền thống quan trọng thì việc mặc trang phục dân tộc cũng chưa được coi trọng.

Nhiều người cũng bày tỏ sự tiếc nuối, bởi ngày trước đến các lễ hội truyền thống ở vùng cao sẽ được chiêm ngưỡng các chàng trai, cô gái xúng xính trong các bộ trang phục dân tộc mình; chỉ cần đến, nhìn những người dân ăn vận đã biết được đó là lễ hội của dân tộc nào. Nhưng giờ đây đến các lễ hội, bức tranh đã thay đổi hoàn toàn, các “nam thanh, nữ tú” hầu hết đều ăn vận trang phục quần âu, quần bò, váy đầm…. Thậm chí ngay cả việc mặc trang phục dân tộc để biểu diễn văn nghệ hay thực hành các hoạt động văn hóa tín ngưỡng nhiều người cũng ăn vận qua loa trên thì khoác áo dân tộc bản địa, dưới lại mặc quần âu… làm biến dạng các trang phục truyền thống; cá biệt có bạn trẻ ăn vận trang phục dân tộc cách tân, cải biên nên rất phản cảm…

Dẫu biết rằng có nhiều lý do khiến người dân các dân tộc thiểu số ở các địa phương trong tỉnh dần ít mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình như trở ngại tâm lý, gây bất tiện trong đời sống sinh hoạt và để may được một bộ trang phục truyền thống mất nhiều thời gian lại rất tốn kém…

Trang phục truyền thống của mỗi dân tộc là kết tinh của văn hóa và chứa đựng những giá trị lịch sử và phong tục của dân tộc đó, vì thế nó cần được người của chính dân tộc đó bảo tồn, trân trọng gìn giữ. Vì thế, khi triển khai các dự án bảo tồn văn hóa các dân tộc trong tỉnh, cơ quan chuyên môn cần quan tâm tìm giải pháp phù hợp giúp các trang phục truyền thống có chỗ đứng vững chắc trong đời sống nhân dân, nhất là trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và giao lưu văn hóa giữa các dân tộc đang tác động lớn đến đời sống sinh hoạt hằng ngày của mỗi dân tộc, tránh tình trạng triển khai bảo tồn theo kiểu hình thức, làm để cho có.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Khởi công nhà nhân ái và nhiều hoạt động thiết thực tại xã Việt Hồng

Khởi công nhà nhân ái và nhiều hoạt động thiết thực tại xã Việt Hồng

Nằm trong chương trình tái thiết cuộc sống sau bão lũ do báo Dân trí phát động. Ngày 05/12, báo Dân trí phối hợp với UBND xã Việt Hồng (tỉnh Lào Cai) tổ chức Lễ khởi công 2 ngôi nhà Nhân ái cho gia đình bà Hà Thị Khang và bà Hà Thị Hồng Quyên tại bản Nả, trao học bổng cho học sinh khó khăn, đồng thời tư vấn, khám sức khỏe và phát thuốc miễn phí cho người dân.

Trên 40.000 lượt khách đến tham quan Bảo tàng tỉnh Lào Cai

Trên 40.000 lượt khách đến tham quan Bảo tàng tỉnh Lào Cai

Năm 2025, hoạt động của Bảo tàng tỉnh Lào Cai ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực khi chuyển dần từ mô hình “lưu giữ” sang “tương tác, trải nghiệm”, qua đó nâng cao hiệu quả truyền thông và thu hút đông đảo khách đến tham quan. Tính đến nay, tổng lượt khách đến Bảo tàng đạt trên 40.000 lượt, bằng 111,2% kế hoạch; trong đó khách quốc tế đạt 300 lượt, vượt 150% chỉ tiêu đề ra.

Chung một bộ sách giáo khoa: Góc nhìn của giáo viên và phụ huynh

Chung một bộ sách giáo khoa: Góc nhìn của giáo viên và phụ huynh

Từ năm học 2026-2027, cả nước sẽ sử dụng chung một bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất, thay vì các địa phương tự chọn nhiều bộ như hiện nay. Theo Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị, chủ trương này hướng tới đảm bảo công bằng trong tiếp cận tri thức và nâng cao tính thống nhất, chất lượng của nền giáo dục. Bài viết dưới đây ghi nhận ý kiến của một số giáo viên và phụ huynh tại Lào Cai về chủ trương này.

Cống hiến bằng trí tuệ, chữa lành bằng trái tim

Cống hiến bằng trí tuệ, chữa lành bằng trái tim

Thực hiện lời dạy của Bác Hồ "Lương y như từ mẫu", đội ngũ thầy thuốc trẻ Lào Cai luôn nỗ lực rèn luyện nâng cao tay nghề, bồi dưỡng y đức. Họ trở thành những tấm gương sáng về sự tận tâm, hết lòng chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.

Quang cảnh Lễ mít tinh

Lào Cai phát động Lễ mít tinh về bình đẳng giới và ứng phó biến đổi khí hậu 2025

Sáng 5/12, tại phường Yên Bái, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) Việt Nam phối hợp với Cơ quan Liên Hợp Quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) và Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ mít tinh với chủ đề: “Thúc đẩy bình đẳng giới và quyền của phụ nữ thông qua hành động ứng phó biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro thiên tai” năm 2025. Sự kiện nằm trong khuôn khổ dự án do UN Women tài trợ.

Chú trọng công tác an toàn thực phẩm tại địa bàn vùng cao

Chú trọng công tác an toàn thực phẩm tại địa bàn vùng cao

Trong những năm gần đây, an toàn thực phẩm (ATTP) tại khu vực vùng cao luôn được ngành y tế và cơ quan chức năng quan tâm đặc biệt, góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân vùng cao. Các hoạt động kiểm tra, giám sát, truyền thông và giáo dục về ATTP được triển khai đồng bộ, đạt nhiều kết quả tích cực.

"Nảy mầm" hạnh phúc

Từ chỗ phải đối mặt với nguy cơ sạt lở, mất nhà ở mỗi mùa mưa lũ, cuộc sống của hơn 50 hộ dân ở khu dân cư Đông Nuốc, thôn Sài Lương 2, xã Mỏ Vàng đã "hồi sinh", với diện mạo mới đầy hứa hẹn.

fb yt zl tw